Żywiecczyzna uczciła ofiary wysiedleń sprzed 70 lat

Mieszkańcy Żywiecczyzny obchodzili 23 września 70. rocznicę wysiedleń. W Żywcu Węgierskiej Górce i Milówce zorganizowano dziś rocznicowe obchody przypominające o ofiarach „Saybusch Aktion”, hitlerowskiej akcji wysiedleńczej.

W Ciścu czwartkowe obchody rozpoczęła Msza św. w kościele pw. św. Maksymiliana Kolbego. Uczestnicy liturgii modlili się w intencji ofiar wysiedleń.

Między 23 września a 14 grudnia 1940 roku, Niemcy wysiedlili do Generalnej Guberni około 20 tysięcy osób z 35 wiosek Żywiecczyzny. Ponad 3 tysiące rodzin musiało opuścić swoje domy. Trafiały na Lubelszczyznę i Kielecczyznę. Wielu wysiedleńców zmarło w czasie podróży. Wysiedlenia sprzed 70 lat dotknęły około 400 mieszkańców Ciśca. Z relacji nieżyjącego już Jana Żyrka wynika, że do wysiedlenia miejscowości doszło 31 października 1940 roku. Rodzinom dano pół godziny na opuszczenie domów. Z naprędce spakowanymi niewielkimi bagażami ludzie wsiadali do podstawionych samochodów, które przewiozły ich do punktu zbiorczego w żywieckiej szkole, niedaleko dworca PKP. Ludzi załadowano do wagonów przeznaczonych dla bydła i wywieziono do Generalnej Guberni, m.in. w okolice Sandomierza, na ziemię kielecką i lubelską.

W sumie z Ciśca Dużego i Małego oraz Barani Cisieckiej wysiedlono 79 rodzin, w ich miejsce osiedlonych zostało 28 rodzin niemieckich. Ludzie niewolniczo pracujący u niemieckich gospodarzy początkowo nie otrzymywali żadnego wynagrodzenia. Szkoły polskie uległy likwidacji, a księżom zabroniono uczenia religii.

W Węgierskiej Górce złożono dziś wiązanki kwiatów pod tablicą pamiątkową. Obył się także rajd turystyczno-historyczny. Nie zabrakło spotkań okolicznościowych, pełnych wspomnień uczestników wysiedleń. Podobne uroczystości odbyły się w Milówce, gdzie w miejscowym liceum podsumowano wyniki rajdu IPN „W 70-lecie wysiedleń z Żywiecczyzny” i wręczono nagrody.

Z kolei w Muzeum Miejskim w Żywcu otwarto w środę, 22 września, okolicznościową wystawę IPN. Na ekspozycji można zobaczyć dokumenty i zdjęcia obrazujące to jedno z najtragiczniejszych wydarzeń w historii regionu. Odsłonięto też pamiątkowe tablice.
Podstawą do wszczęcia wysiedleń na Żywiecczyźnie był dekret Adolfa Hitlera o umocnieniu niemczyzny z 7 października 1939 r. Miał on na celu stworzenie nowych niemieckich obszarów osiedleńczych poprzez wysiedlenie innych grup narodowościowych. Odpowiedzialny za realizację akcji był Obergruppenfuehrer SS Erich von dem Bach Zelewski, który osobiście objeżdżał wysiedlane wsie, a później witał niemieckich kolonistów. Jako pierwsi zostali wysiedleni mieszkańcy Jeleśni i Sopotni Małej.

W marcu 2005 roku katowicki Instytut Pamięci Narodowej umorzył wszczęte w 1998 r. postępowanie w tej sprawie. Nie żyją bowiem sprawcy, którzy doprowadzili swoimi decyzjami do akcji oraz nią kierowali.