Niech cyberprzestrzeń służy człowiekowi

Nowe technologie i nowe relacje międzyludzkie, wspieranie kultury szacunku, dialogu i przyjaźni – to główne wątki orędzia Benedykta XVI na tegoroczny, 43. już z kolei Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu.

Tradycyjnie nosi ono datę 24 stycznia, gdy Kościół wspomina św. Franciszka Salezego – jednego z patronów dziennikarzy. Kościół w Polsce obchodzi ten dzień 20 września.

Papież zwraca uwagę, że nowe technologie cyfrowe wyznaczają podstawowe zmiany wzorców komunikowania się i relacji międzyludzkich. Są one szczególnie widoczne wśród ludzi młodych, którzy wzrastali już w ścisłym kontakcie z tą nową techniką, dobrze się więc czują w świecie komputerowym, który z kolei dorosłym często wydaje się obcy. Młodzi nauczyli się także rozumieć i doceniać te możliwości, które nowe środki stwarzają ku wzajemnemu porozumiewaniu się. Toteż właśnie to tzw. pokolenie internetowe (digitalne) jest głównym odbiorcą tego orędzia.

Dokument podkreśla, że powodzenie cyfrowego komunikowania się, dzięki dostępności do telefonów komórkowych i komputerów, jest owocem ludzkiego pragnienia kontaktu z innymi ludźmi i przyjaźni. To zaś „odzwierciedla nasz udział w komunikatywnej i jednoczącej miłości Boga”, jest więc darem, który winien przyczyniać się do rozwoju kultury szacunku, dialogu, przyjaźni, a dla katolików jest również okazją do ewangelizowania tego swoistego „kontynentu cyfrowego” – podkreślił papież. Dodał, że jest to niezwykle pozytywny wymiar internetu i wywodzących się z niego narzędzi społecznego komunikowania się. Zaznaczył przy tym, że zakłada to dzielenie się nowymi technologiami z osobami i narodami bardziej potrzebującymi oraz że nie powinno to służyć szerzeniu nienawiści i nietolerancji ani propagowaniu poniżania osoby lub jej wyzyskowi ekonomicznemu.

W istocie bowiem pragnienie łączenia się i instynkt komunikowania, tak oczywiste w dzisiejszej kulturze, są naprawdę jedynie współczesnymi przejawami podstawowej i stałej skłonności istot ludzkich do przekraczania samych siebie, aby nawiązywać kontakty z innymi – stwierdza orędzie. Dodaje, że tym samym dążymy do zaspokajania swych najgłębszych potrzeb i stajemy się bardziej ludźmi, gdyż miłość jest tym, do czego zaprojektował nas Stwórca. W świetle tych faktów wydaje się oczywiste, jak wielkie znaczenie ma jakość treści przekazu a ci, którzy w tym środowisku działają, muszą czuć się zobowiązani do poszanowania godności i wartości osoby ludzkiej – podkreślił papież.

Nowe technologie otworzyły również drogę dialogowi między osobami różnych krajów, kultur i religii. Aby jednak był on owocny, „winien być zakorzeniony w szczerym i wzajemnym poszukiwaniu prawdy, aby wspierać rozwój w zrozumieniu i tolerancji”. Dlatego nie należy dać się wprowadzić w błąd przez tych, którzy po prostu szukają odbiorców na rynku wszelkich możliwość, na którym wybór sam w sobie staje się dobrem, nowość przemyca się jako piękno a subiektywne doświadczenie zastępuje prawdę.

Samo rozumienie przyjaźni, szerzone przez portale społecznościowe, „jest jedną z najszlachetniejszych zdobyczy kultury ludzkiej” – stwierdził papież. Zarazem zauważył, że z jednej strony „należy uważać, aby nie zbanalizować tej koncepcji i doświadczenia przyjaźni”, z drugiej zaś powstawanie znajomości wirtualnych nie powinno dokonywać się z pogwałceniem relacji w życiu realnym. „Kiedy bowiem pragnienie łączności wirtualnej staje się obsesją, w efekcie osoba się izoluje, zrywając rzeczywiste więzi społeczne” – ostrzega orędzie.

Budzi zadowolenie pojawianie się i szerzenie się „nowych społeczności internetowych, które próbują krzewić solidarność ludzką, pokój i sprawiedliwość, prawa człowieka i szacunek dla życia i dobra stworzenia”. Społeczności te mogą ułatwiać różne formy współpracy między narodami, toteż byłoby wielką szkodą dla przyszłości ludzkości, gdyby były one niedostępne dla tych, którzy już teraz są zmarginalizowani ekonomicznie i społecznie lub gdyby przyczyniały się tylko do wzrostu różnic oddzielających ubogich od nowych sieci, które przecież rozwijają się w służbie informacji i uspołecznienia ludzi.

I wreszcie Benedykt XVI prosi młodych, aby nieśli w świat świadectwo swej wiary i przypomina im, że – tak jak to było na początku dziejów Kościoła – ewangelizacja wymaga „uważnego rozumienia kultury i zwyczajów” ludów, którym się ją proponuje. „Was, młodych, którzy niemal spontanicznie odnajdujecie się w zgodzie z tymi nowymi środkami komunikacji, czeka szczególne zadanie ewangelizacji tego «kontynentu digitalnego». Umiejcie podejmować z entuzjazmem zadanie głoszenia Ewangelii swym rówieśnikom! Znacie ich lęki i nadzieje, ich entuzjazm i rozczarowania: najcenniejszym darem, jaki możecie im uczynić, jest dzielenie z nimi «Dobrej Nowiny»” – napisał na zakończenie swego orędzia Benedykt XVI. Zapewnił, że będzie im towarzyszył modlitwami i błogosławieństwem.

Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu ustanowił Paweł VI w 1967 w odpowiedzi na wielokrotnie zgłaszane przez ojców Soboru Watykańskiego II życzenie poświęcenia jednego dnia w roku mediom i ukazaniu ich roli z katolickiego punktu widzenia. Po raz pierwszy dzień taki odbył się 7 maja 1967 a papież ogłosił z tej okazji specjalne orędzie. Zwyczaj ten szybko się przyjął i w kolejnych latach po dziś dzień Kościół katolicki obchodzi raz w roku Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu z własnym hasłem i okolicznościowym orędziem papieskim.