Białystok: prawosławni rozpoczęli nowy rok liturgiczny

Nowy rok liturgiczny, czyli indyktion, rozpoczynają dziś wyznawcy prawosławia we wschodniej Polsce, posługujący się kalendarzem juliańskim.

W pozostałych regionach Polski, gdzie prawosławni używają kalendarza podobnego do gregoriańskiego, jakiego używają katolicy, nowy rok liturgiczny przypadł 1 września.

Trzynastodniowa różnica w datach obchodzenia świąt w prawosławiu w różnych regionach bierze się ze stosowania różnych kalendarzy. Do I wojny światowej we wszystkich Kościołach prawosławnych obowiązywał kalendarz juliański (tzw. stary styl), wprowadzony przez Juliusza Cezara w 46 r. przed Chrystusem. Kościół prawosławny nie przyjął reformy kalendarza wprowadzonej przez papieża Grzegorza XIII w 1582 roku (tzw. nowy styl). Różnica między starym a nowym stylem wynosi 13 dni.

W 1923 r. w Konstantynopolu na „Międzyprawosławnym kongresie” przyjęto poprawki do kalendarza juliańskiego, czyniąc go tożsamym z kalendarzem gregoriańskim używanym przez katolików, ale część kościołów prawosławnych pozostało przy starym stylu. Obecnie niektóre Kościoły prawosławne stosują nowy a inne stary styl. Poprawiony kalendarz juliański stosowany jest obecnie w patriarchatach Konstantynopola, Aleksandrii, Antiochii, Rumunii i Bułgarii, na Cyprze oraz w Grecji, ale Jerozolima, Rosja, Serbia, Gruzja i Polska wraz ze Świętą Górą Athos pozostają przy starym stylu lub nie poprawionej juliańskiej rachubie czasu.

Data nowego roku liturgicznego przypadająca na początek września, została zatwierdzona już w IV wieku podczas Soboru Powszechnego w Nicei. Był to tak zwany styl bizantyjski. Poza Bizancjum używany był on także w południowych Włoszech do XVI wieku i na Rusi do 1700 roku. Do dziś w Kościele prawosławnym wyznacza początek roku liturgicznego.

Początek roku wiąże się z przypadającym na początek tego miesiąca świętem Narodzenia Bogurodzicy (21 września), które rozpoczyna cykl 12 wielkich świąt.

Prawosławny rok liturgiczny, podobnie jak u innych chrześcijan, zawiera święta ruchome oraz stałe. Najważniejsze święto roku liturgicznego to Zmartwychwstanie zwane w prawosławiu Świętem Świąt.
Drugi co do ważności w roku jest cykl dwunastu wielkich świąt: Narodzenie Bogarodzicy, Podwyższenie Krzyża Pańskiego, Wprowadzenie Bogarodzicy do świątyni, Chrzest Pański w Jordanie, Boże Narodzenie, Ofiarowanie Chrystusa w świątyni, Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie, Niedziela Palmowa, Wniebowstąpienie, Pięćdziesiątnica, Przemienienie Pańskie, Zaśnięcie Bogarodzicy.

W prawosławnym kalendarzu liturgicznym pojawia się jeszcze wiele innych świąt. Największe z nich to: Obrzezanie Pańskie, Trzech Wielkich Hierarchów, Narodzenie świętego Jana Chrzciciela, Świętych Apostołów Piotra i Pawła, Ścięcie głowy świętego Jana Chrzciciela, Opieki Bogurodzicy (Pokrow), św. Mikołaja Cudotwórcy, Wszystkich Świętych (obchodzone w pierwszą niedzielę po Pięćdziesiątnicy).