Bez walki powstańców nie byłoby wolnej Polski

Na dziedzińcu stołecznego Ratusza odbyła się 30 lipca uroczystość powitania kilkuset uczestników Powstania Warszawskiego na obchodach 65. rocznicy tego wydarzenia.

Prezydent stolicy Hanna Gronkiewicz-Waltz dziękowała kombatantom za ich walkę o tożsamość, przetrwanie i nadzieję, bez których nie byłoby dziś wolnej Polski. Spotkanie miało charakter koncertu, zatytułowanego „Zakazane piosenki”, w czasie którego powstańcy usłyszeć mogli utwory z okresu okupacji.

Gronkiewicz-Waltz podkreśliła, że 65. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego jest dla nas lekcją historii a jednocześnie okazją do tego, by uczestnicy Powstania mogli się spotkać. „Chcę oddać hołd za to, że mimo tak strasznej sytuacji mieliście nadzieję, że Polska będzie wolna” – mówiła prezydent Warszawy. Jak przyznała fakt, że śmierć w czasie Powstania poniosło ok. 180 tys. osób na zawsze pozostanie tajemnicą. W jej opinii polegli są ziarnem, które obumarło, po to by dać owoc, z którego my, młodsze pokolenia, korzystamy.

Prezydent przypomniała, że w tym roku nie tylko obchodzimy 65. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego ale również 20. rocznicę odzyskania wolności. Mija również 30 lat od pamiętnych słów Jana Pawła II, wypowiedzianych na ówczesnym Placu Zwycięstwa: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi”. „Chciałam was serdecznie podziękować i złożyć hołd za to, że bez waszej walki o tożsamość, o przetrwanie, o nadzieję, o polskość nie byłoby dzisiaj wolnej Polski” – zakończyła Gronkiewicz-Waltz.

Spotkanie z powstańcami na dziedzińcu Ratusza miało charakter koncertu, który zatytułowano „Zakazane piosenki”. Artyści starali się oddać atmosferę okupowanej Warszawy. Po dziedzińcu przechadzali się żołnierze w niemieckim umundurowaniu, a także kobiety i dzieci w charakterystycznych dla tamtego czasu strojach. Na kilku scenach przygotowano dekoracje mające symbolizować warszawskie mieszkania czy ulice. Całość dopełniały pieśni, takie jak: „Ta ostatnia niedziela”, „Warszawskie dzieci”, „Bagnet na broń”, czy „Siekiera, motyka”. Wielu powstańców wykonywane pieśni śpiewało razem z artystami.

Tegoroczne obchody 65. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego skupione są na podziękowaniu tym wszystkim, którzy przyjęli warszawiaków po zakończeniu walk w 1944 r. Do prezydentów m.in. Łowicza, Radomia, Piotrkowa Trybunalskiego, Pruszkowa, Komorowa i Łodzi Hanna Gronkiewicz-Waltz przesłała specjalny list. Prezydent stolicy dziękuje w nim za zaangażowanie w pomoc ok. 400 tys. warszawiaków, pozbawionych dobytku i wypędzonych ze swego miasta po upadku Powstania. Warszawiacy przetrwali bowiem dzięki pomocy i życzliwości ze strony mieszkańców różnych polskich miejscowości.

Na dzień przed centralnymi obchodami rocznicy, 31 lipca, na Zamku królewskim odbędzie się uroczysta Sesja Rady Miasta Stołecznego Warszawy, zaś o godz. 18.00 przy Pomniku Powstania Warszawskiego na Placu Krasińskich sprawowana będzie polowa Msza św., z udziałem najwyższych władz państwowych i powstańców. Homilię wygłosi abp Kazimierz Nycz, metropolita warszawski.

Na godz. 19.15, również na Placu Krasińskich zaplanowano Apel Poległych a następnie, o godz. 20.00, koncert-oratorium „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego” na podstawie książki Mirona Białoszewskiego.

Centralne uroczystości wybuchu Powstania odbędą się 1 sierpnia a rozpoczną się inscenizacją „Marsz Mokotowa” przy pomniku „Mokotów Walczący – 1944” w parku im. Generała Orlicz-Dreszera. W południe zaplanowano uroczystą zmianę wart przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Przedstawiciele władz oraz kombatanci złożą również wieńce pod pomnikiem gen. Stefana Roweckiego „Grota” na rogu ulicy Chopina i Al. Ujazdowskich, zaś o godz. 14.00 odbędą się uroczystości przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej na ul. Wiejskiej.

W Godzinę „W” – o 17.00 – tradycyjnie już w mieście zabrzmią syreny a kombatanci, przedstawiciele władz miasta oraz władz państwowych i warszawiacy spotkają się pod pomnikiem „Gloria Victis” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Natomiast przy pomniku „Polegli Niepokonani” na Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli o godz. 19.00 odbędą się modlitwy ekumeniczne.

Organizatorzy obchodów na 1 sierpnia przygotowali również wspólne śpiewanie powstańczych piosenek o godz. 21.00 na Placu Piłsudskiego oraz, o północy, widowisko historyczne w Muzeum Powstania Warszawskiego zatytułowane „Zawiadamiamy was, że żyjemy”.

Na 2 sierpnia zaplanowano spotkanie Powstańców Warszawskich z Prezydentem Lechem Kaczyńskim i władzami stolicy. Podczas uroczystości w Parku Wolności w Muzeum Powstania Warszawskiego nastąpi nadanie odznaczeń państwowych.

Natomiast o godz. 13.00 odbędzie się otwarcie 66. Tour de Pologne. W pierwszym etapie, pomiędzy Belwederem a Placem Trzech Krzyży, wezmą udział Powstańcy a honorowym startowym będzie gen. Zbigniew Ścibor-Rylski, Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Mszę św. dla warszawiaków i harcerzy zaplanowano również na 2 sierpnia na godz. 18.00 w Parku Wolności w Muzeum Powstania Warszawskiego. Modlitwie przewodniczyć ma Prymas Polski kard. Józef Glemp.

W ramach obchodów 8 sierpnia o godz. 12.00 rozpocznie się fotograficzna gra miejska „Twoja klisza z Powstania”. To połączenie gry miejskiej z fotografią cyfrową. Organizatorzy chcą w niekonwencjonalny sposób przybliżyć powstańczą rzeczywistość. W przestrzeni miejskiej odegrane zostaną sceny z życia Powstania a uczestnicy gry z aparatami w ręku wcielą się w role powstańczych fotoreporterów.

Jednym z elementów uroczystości 65. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego będzie również rajd rowerowy ulicami Warszawy, szlakiem bojowym zgrupowania „Radosław”. „Masa na Powstanie” rozpocznie się 8 sierpnia o godz. 17.00 na rogu ulic Przyokopowej i Prostej.

Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku, było wielkim zrywem ludności stolicy. Miał on przynieść wolność miastu i pomóc w wyzwoleniu kraju spod okupacji. W Powstaniu wzięło udział około 150 duchownych jako kapelani poszczególnych oddziałów i szpitali polowych. Stanowili oni integralną część Armii Krajowej. Dzięki temu w 1944 roku niemal każdy oddział partyzancki miał swojego kapelana. Na czele powstańczego duszpasterstwa stał ks. płk. Tadeusz Jachimowski, ps. „Budwicz”, który zginął 7 sierpnia.

Walki trwały 63 dni. Straty po stronie polskiej to 18 tys. zabitych i ok. 25 tys. rannych żołnierzy, oraz 120-200 tys. cywilów. Wśród zabitych przeważała młodzież i warszawska inteligencja. W czasie walk zburzonych zostało ok. 25 proc. zabudowy miasta, a po ich zakończeniu dalsze 35 proc. Zniszczony został wielowiekowy dorobek kulturalny i materialny.