„Puzzle małżeńskie” – żona i matka oraz ksiądz w poszukiwaniu duchowości dla dwojga

„Puzzle małżeńskie” to wspólna książka o. Ksawerego Knotza i Moniki Waluś, która ukazała się w Instytucie Wydawniczym Znak.

Zamężna teolożka, matka dwójki dzieci oraz zakonnik i znany duszpasterz pokazują ze swoich punktów widzenia, że małżeństwo jest pełnoprawną drogą do świętości, w której wartość ma wszystko – codzienność i zwyczajne życie, erotyzm i wspólna modlitwa.

Autorzy książki są zgodni, że przez wieki życie małżeńskie nie miało dobrej sławy w Kościele. Nie raz było umniejszane kosztem wychwalania dziewictwa, nierzadko tolerowano je jedynie ze względu na konieczność przedłużenia gatunku ludzkiego, a jeśli aprobowano – z wielkim podziwem odnoszono się do małżeństw dziewiczych. Monika Waluś przytacza opinie, które wciąż pokutują wśród części katolików, że nie ma nic bardziej zgubnego niż pieszczoty kobiece oraz że życie seksualne nie uświęca małżonków. Taka atmosfera nie sprzyjała wypracowaniu duchowości małżeńskiej, a jeśli Kościół brał w opiekę małżonków, proponował im zazwyczaj duchowość którejś z wielkich rodzin zakonnych.

„Jednak od początku XX wieku tworzy się i rozwija autonomiczna duchowość małżeńska, analogiczna do duchowości kapłańskiej czy zakonnej i w pełni równoprawna” – stwierdza o. Knotz i postuluje, by tworzyć środowiska, dzielące się swoim doświadczeniem życia we dwoje. M. Waluś wskazuje zaś przykład z historii Kościoła – świętego, który zostawił żonę w połogu z dziesiątym dzieckiem i został pustelnikiem. Dorota Vyss, owa heroiczna małżonka, pokazała, że mimo słabości, złamanych przez najbliższych obietnic, można być zbawionym, a nawet świętym.

Przeważająca część książki poświęcona jest jednak pozytywnemu poszukiwaniu dróg małżeńskiej świętości. A prowadzi do niej – zdaniem autorów – wszystko: codzienne zajęcia, fascynacja seksualna i erotyzm, którego głębi duchowej wielu ludzi nawet nie przeczuwa, wspólna modlitwa, a także kryzysy, które – mądrze przeżyte – są szansą na oczyszczenie z egoizmu.

„Wyraz «przejście» bardzo dobrze odzwierciedla dynamikę kryzysu małżeńskiego. Za jego wzorzec można przyjąć opis exodusu, czyli przejścia Mojżesza i jego ludu z niewoli egipskiej do ziemi obiecanej” – pisze o. Knotz. „Bardzo ważne sprawy małżeńskie często ratuje modlitwa” – potwierdza Monika Waluś, znająca rzeczywistość dwojga. Jej głos jest głosem świadka, który dzieli się swoim doświadczeniem podpowiadającym, że ciągłe rozpoczynanie od nowa jest możliwe dzięki przebaczeniu. Pisze ona także o roli rodziny w życiu męża i żony, o tym, czy nowa rodzina rzeczywiście „porzuciła” swoją rodzinę pierwotną, o relacjach między młodymi i rodzicami, o roli, jaką odgrywają przyjaciele i środowisko.

Zarówno o. Knotz, jak i Waluś sporo miejsca poświęcają cierpieniu, które nieodłącznie ludziom towarzyszy i jest szansą dojrzewania osób. Tym cierpieniem jest nieraz bezpłodność lub utrata dziecka. „Jednym z błogosławieństw małżeństwa jest stwarzanie wszystkim przestrzeni duchowej – tej fizycznej, czyli domu, ale przede wszystkim przestrzeni duchowej” – stwierdza autorka. A w takiej przestrzeni znajdą się zarówno własne, jak i dzieci niechciane oraz osoby starsze i samotne. Kobieta staje się matką, w mężczyźnie kiełkuje ojcostwo. A ta rzeczywistość nie może kończyć się wraz ze śmiercią – kończy swe rozważania M. Waluś. I przytacza intuicję św. Teresy z Lisieux: prawdziwa jedność osób zaistnieje dopiero w niebie. Także mężów i żon.

Rozważania autorów przeplatane są fragmentami dokumentów Kościoła.

O. Ksawery Knotz OFMCap, Monika Waluś – Puzzle małżeńskie. Wydawnictwo Znak, Kraków 2009.