Droga z Apostołem Narodów – celebracja na I Tydzień Biblijny

„Droga z Apostołem Narodów” to nabożeństwo połączone z medytacją obrazów i treści związanych z życiem i misją św. Pawła. Nabożeństwo nawiązuje do powszechnie znanej drogi krzyżowej, czy odradzającej się drogi światła.

Scenariusz nabożeństwa przygotowało Dzieło Biblijne.

W XIV wieku ojcowie franciszkanie, prowadząc pątników po ulicach Jerozolimy, zatrzymywali się przy kolejnych stacjach upamiętniających mękę i śmierć Jezusa. Z czasem pielgrzymowanie przerodziło się w nabożeństwo, w czasie którego „duchowo idą tą samą drogą, którą Jezus przebył w czasie ostatnich dni swego ziemskiego życia…”.

Liczbę czternastu stacji ustalono ostatecznie w XVII w. Na wzór kalwarii jerozolimskiej powstawały kalwarie w miejscach pątniczych rozsianych w różnych zakątkach Europy, a jeszcze później umieszczano stacje drogi krzyżowej w formie obrazów lub rzeźb na ścianach świątyń katolickich. Przy stacjach odprawiano specjalne nabożeństwa pasyjne i prywatne medytacje drogi uniżenia Chrystusa „aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej” (Flp 2,8). Podobne nabożeństwo drogi, przy czym nie tyle pasyjnej co paschalnej, zaproponował założyciel jezuitów – św. Ignacego Loyola. W swoich Ćwiczeniach duchownych zaprosił „do rozważania nie tylko stacji Drogi Krzyżowej, lecz także niektórych stacji prawdziwej Drogi Światła (Via lucis), czyli Zmartwychwstania, gdzie Nauczycielem jest Zmartwychwstały Chrystus”

Droga z Apostołem jest propozycją celebracji biblijnej, której towarzyszy zaproszenie do naśladowania życia i misji św. Pawła. Autor Listów Pasterskich wkłada w usta Pawła następujące słowa: „W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem. Na ostatek odłożono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który mi w owym dniu odda Pan, sprawiedliwy Sędzia, a nie tylko mnie, ale i wszystkim, którzy umiłowali pojawienie się Jego” (2 Tm 4,7-8). W Dziejach Apostolskich „droga” jest synonimem pedagogii nowego sposobu życia w wierze chrześcijańskiej (por. Dz 18,25-26). Każdy może podążyć tą drogą, podjąć pałeczkę rozpoczętej przez Pawła sztafety, by otrzymać obiecaną nagrodę. Paweł posyła więc Tymoteusza do wspólnoty w Koryncie, aby im „przypomniał [jego] drogi w Chrystusie i to, czego [nauczał] wszędzie w każdym Kościele” (1 Kor 4,17).

W niniejszym opracowaniu pragniemy wskazać pewne założenia teologiczne, pedagogiczne oraz pastoralno-liturgiczne nowej formy nabożeństwa ku czci Apostoła narodów.

1. Celebracja „Drogi z Apostołem”

Droga z Apostołem Narodów jest propozycją nabożeństwa, medytacji biblijnej z obrazem, pogłębionej refleksji ze świadectwem człowieka, który już stoczył piękną walkę – bieg ukończył – wiary dochował, a teraz czeka na wieniec sprawiedliwości (2 Tm 4,7-8). Warto pójść po jego śladach; warto go naśladować, uczyć się od niego jak chodzić „po drogach Bożych” (Ps 18,22; 25,4).

Droga z Apostołem składa się z czternastu stacji nawiązujących do jego życia i misji apostolskiej:
1) Urodzony w Tarsie;
2) Wychowany u stóp Gamaliela…;
3) Prześladowca Kościoła;
4) Nawrócony pod Damaszkiem;
5) Powołany i posłany;
6) Paweł głoszący Ewangelię;
7) Ewangelia o ukrzyżowanym i zmartwychwstałym Panu;
8) Pierwsza wyprawa misyjna;
9) Sobór Jerozolimski;
10) Druga wyprawa misyjna;
11) Trzecia wyprawa misyjna;
12) Podróż więzienna;
13) Listy Pawła;
14) Śmierć męczeńska w Rzymie.

Droga z Apostołem nawiązuje do struktury tradycyjnych nabożeństw Drogi Krzyżowej czy
Drogi Światła. Wraz z krzyżem powinna być widoczna księga Pisma Świętego (lub zwój listu
Pawła).

2. Struktura Celebracji

Po znaku krzyża i pozdrowieniu konieczne jest wprowadzenie uczestników w praktykę i strukturę nabożeństwa. Może ono składać się z następujących elementów:

(wszyscy pozostają w postawie stojącej)

A. Pieśń na wejście

Apostoł Narodów – hymn ku czci św. Pawła (opr. polskie muzyki i tekstu
Mirosław Gałęski, melodia Johannesa P. Abramowicza); lub: Wskaż mi Panie Twoje drogi (Exultate Deo, Kraków 92004, s. 430, nr 565)

B. Obrzędy wstępne
(W procesji wnosi się Księgę Pisma Świętego i umieszcza się ją w centralnym miejscu prezbiterium)
Celebrans: W imię Ojca i syna, i Ducha Świętego.
Wierni: Amen.
Celebrans: Łaska i pokój od Tego, który jest i który był, i który przychodzi, niech będą
z wami.
Wierni: I z duchem twoim.

C. Wprowadzenie

D. Stacje drogi z apostołem
– zapowiedź stacji,
– aklamacja (pierwszą część śpiewa kapłan, drugą część śpiewają zgromadzeni):
Celebrans: Jezus Chrystus jest Panem!
Wierni: Ku chwale Boga Ojca.
(wszyscy siadają)
– fragment tekstu biblijnego,
– rozważanie prowadzącego nabożeństwo;
(wszyscy wstają)
– modlitwa,
– kanon: Nie bój się, nie lękaj się, Bóg sam wystarczy [2 x];
lub: Bądźmy naśladowcami Boga (Exultate Deo, s. 327, nr 430).

E. Modlitwa końcowa
(W czasie modlitwy wszyscy pozostają w postawie stojącej)

F. Błogosławieństwo
(Można udzielić błogosławieństwa Księgą Pisma Świętego)
Celebrans: Niech was błogosławi Bóg wszechmogący, Ojciec i Syn i Duch Święty.
Wierni: Amen.

G. Pieśń końcowa
Niezbadany ślad twych dróg (Siedlecki, Kraków 402006, str. 448, nr 399);
lub: Głoś imię Pana (Exultate Deo, Kraków 92004, str. 346, nr 455);
lub: Panie, umocnij wiarę naszą (Siedlecki, Kraków 402006, str. 520, nr 470);
lub: Cały świat niech śpiewa tę pieśń (Siedlecki, Kraków 402006, str. 494, nr 443).

Po zaproponowanej medytacji można dodać słowa dostosowane do grupy uczestniczącej w celebracji. Warto w tym wypadku stawiać wiele pytań odnoszących się do aktualnego życia i misji jej uczestników. I dziś chrześcijanin może stawać się współpracownikiem, współbojownikiem i towarzyszem Apostoła. Nabożeństwo Drogi z Apostołem winno być czuwaniem ze słowem Bożym – czuwaniem nad Jego Listami i [Jego] Ewangelią (2 Tm 2,8), która napełnia nadzieją, optymizmem i radością.

Apostoł pisał przecież do wierzących w gminie Koryntu: „Wy jesteście naszym listem, napisanym w sercach naszych, listem, który znają i czytają wszyscy ludzkie. Powszechnie o was wiadomo, żeście listem Chrystusa dzięki naszemu posługiwaniu, listem napisanym nie atramentem, lecz Duchem Boga żywego, nie na kamiennych tablicach, lecz na żywych tablicach serc. A jeżeli dzięki Chrystusowi taką ufność w Bogu pokładamy, to nie dlatego, żebyśmy uważali, iż jesteśmy w stanie pomyśleć coś z sami z siebie, lecz wiemy, że ta możność nasza jest z Boga. On też sprawił, że mogliśmy stać się sługami Nowego Przymierza, przymierza nie litery, lecz Ducha; litera bowiem zabija, Duch zaś ożywia” (2 Kor 3,2-6).

„Godność świadków i sług Słowa” (Łk 1,2) – współpracowników Apostoła zależy od ich zażyłości ze Słowem Wcielonym i Żywym: „Aby słowa Pisma Świętego nie pozostawały martwą literą, trzeba, by Chrystus, wieczne Słowo Boga żywego, przez Ducha Świętego oświecił nasze umysły, abyśmy «rozumieli Pisma» (Łk 24,45)” (KKK 108). Apostoł nie tyle zaleca czytanie swoich listów, co nazywa wierzących listem Chrystusa – listem napisanym Duchem Boga żywego. Piękna metafora wskazuje na serdeczną więź z Chrystusem i na spisanie Nowego z Nim Przymierza. W czasie nabożeństwa można posłużyć się kanonami z Taizè, bądź analogicznie do nabożeństw drogi krzyżowej opracować specjalne pieśni związane z treścią poszczególnych stacji-spotkań.

3. Rozważania stacji „Drogi z Apostołem narodów”

STACJA I: URODZONY W TARSIE

CZYTANIE: Ale to wszystko, co było dla mnie zyskiem, ze względu na Chrystusa uznałem za stratę. I owszem, nawet wszystko uznaję za stratę ze względu na najwyższą wartość poznania Chrystusa Jezusa, Pana mojego. Dla Niego wyzułem się ze wszystkiego i uznaję to za śmieci, bylebym pozyskał Chrystusa i znalazł się w Nim – nie mając mojej sprawiedliwości, pochodzącej z Prawa, lecz Bożą sprawiedliwość, otrzymaną przez wiarę w Chrystusa, sprawiedliwość pochodzącą od Boga, opartą na wierze (Flp 3,7-9).

MEDYTACJA: Paweł po latach wyznaje: „Jestem Żydem (…) urodzonym w Tarsie w Cylicji” (Dz 22,3). Przyszedł na świat w roku 8 lub 9 po Chr. Żyd z pokolenia Beniamina, faryzeusz, obywatel rzymski od urodzenia. Zdecydowanie przyznaje się do swoich korzeni, odważnie broni swoich praw i przywilejów. Wszystko to jednak okazuje się bezwartościowe „w porównaniu z bezcennym darem poznania Chrystusa Jezusa, [swojego] Pana. Dla Niego – wyznaje – odrzucam wszystko i uważam za śmieci. Pragnę tylko poznać Chrystusa i znaleźć się w Nim…” (por. Flp
3,8-9). Dla Niego narodził się na nowo – stał się nowym człowiekiem.

MÓDLMY SIĘ: Panie, pomóż nam zrzucić z siebie starego człowieka wraz z jego czynami,
a przyoblec nowego.

STACJA II: WYCHOWANY U STÓP GAMALIELA…

CZYTANIE: «Bracia i ojcowie, słuchajcie, co teraz do was powiem na swoją obronę». Usłyszawszy, że mówi w języku hebrajskim, uciszyli się jeszcze bardziej. «Ja jestem Żydem – mówił – urodzonym w Tarsie w Cylicji. Wychowałem się jednak w tym mieście, u stóp Gamaliela otrzymałem staranne wykształcenie w Prawie ojczystym. Gorliwie służyłem Bogu, jak wy wszyscy dzisiaj służycie» (Dz 22,1-3).

MEDYTACJA: Szaweł otrzymał staranne wykształcenie w Tarsie, ważnym ośrodku umysłowym grecko-rzymskim. Przyswoił sobie język grecki, filozofię i kulturę hellenistyczną. Poznał osiągnięcia cywilizacyjno-prawne Imperium Rzymskiego. Później jednak kształcił się również w Jerozolimie: wychowałem się – wyznaje – w tym mieście u stóp Gamaliela w ścisłym przestrzeganiu Prawa naszych ojców (Dz 22,3). Poznał zatem najznakomitszego nauczyciela Prawa, wnuka słynnego rabbiego Hillela. Miał wreszcie nauczycieli, którzy wprowadzili go w chrześcijaństwo: Ananiasza, apostoła Barnabę, a nade wszystko Ducha Świętego. To On mieszkał w nim, prowadził go, wspierał swym świadectwem jego ducha, uzdalniał do podjęcia nowego sposobu życia.

MÓDLMY SIĘ: Duchu Boży – Wewnętrzny Nauczycielu, pomóż nam modlić się gdy nie wiemy, jak… Wstawiaj się za nami. Pomóż wołać: Abba, Ojcze!

STACJA III: PRZEŚLADOWCA KOŚCIOŁA

CZYTANIE: Słyszeliście przecież o moim postępowaniu ongiś, gdy jeszcze wyznawałem judaizm, jak z niezwykłą gorliwością zwalczałem Kościół Boży i usiłowałem go zniszczyć, jak w żarliwości o judaizm przewyższałem wielu moich rówieśników z mego narodu, jak byłem szczególnie wielkim zapaleńcem w zachowywaniu tradycji moich przodków (Ga
1,13-14).

MEDYTACJA: Zanim Szaweł stał się Pawłem z gorliwości do wiary Ojców zwalczał wyznawców Chrystusa, „zgadzał się na zabicie [Szczepana]” (por. Dz 8,1). Po latach wyzna: „Prześladowałem tę drogę, głosując nawet za karą śmierci” (Dz 22,4). Staje się prześladowcą, więzi i torturuje, zmusza do bluźnierstwa przeciw Chrystusowi. Powszechna była opinia Ananiasza: „Słyszałem z wielu stron, jak dużo złego wyrządził ten człowiek świętym Twoim w Jerozolimie” (Dz 9,13). Właśnie takiego człowieka wybiera sobie Jezus za narzędzie, aby zanieść imię [Boga] „do pogan i królów, i do synów Izraela. I pokażę mu – wyznaje Pan – jak wiele będzie musiał wycierpieć dla mego imienia” (9,15-16).

MÓDLMY SIĘ: Panie Jezu, także dzisiaj przywołujesz tych, których sam chcesz. Pomóż nam
iść za Tobą dokądkolwiek nas poślesz. Pomóż nam też – jak Paweł – być wdzięcznym za ten dar: Dzięki składam Temu, który mnie umocnił, Chrystusowi Jezusowi, naszemu Panu. On uznał mnie za godnego zaufania i powierzył posługę, choć niegdyś byłem bluźniercą, prześladowcą i gnębicielem. Doznałem jednak miłosierdzia… A łaska naszego Pana obficie zaowocowała we mnie wiarą i miłością w Chrystusie Jezusie.

STACJA IV: NAWRÓCONY POD DAMASZKIEM

CZYTANIE: Wtedy Ananiasz poszedł. Wszedł do domu, położył na nim ręce i powiedział: «Szawle, bracie, Pan Jezus, który ukazał ci się na drodze, którą szedłeś, przysłał mnie, abyś przejrzał i został napełniony Duchem Świętym». Natychmiast jakby łuski spadły z jego oczu i odzyskał wzrok, i został ochrzczony (Dz 9,17-18).

MEDYTACJA: Na drodze do Damaszku dokonało się nawrócenie czy powołanie Szawła? Oto pytanie, na które trudno znaleźć odpowiedź. Było to jednak wydarzenie, które zaważyło na całym jego życiu. Dzieje Apostolskie aż trzykrotnie przywołują wyznanie Pawła i jego opis tych wydarzeń (Dz 9,1-19; 22,6-16; 26,12-18). Sam często powracał do spotkania, gdy „olśniła go nagle jasność z nieba” (Dz 9,3; 22,6; 26,13), „gdy upadł na ziemię” (Dz 9,4; 22,7; 26,14) i stracił wzrok (Dz 9,8; 22,11). Pod Damaszkiem Jezus zawołał: „Szawle, Szawle! Dlaczego Mnie prześladujesz?” (Dz 9,4) A on zapytał: „Kto jesteś, Panie?” (Dz 9,5a) I usłyszał: „Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz. Wstań i wejdź do miasta, tam ci powiedzą, co masz czynić” (Dz 9,5b-6). Misja kapłana Ananiasza na ulicy Prostej w domu Judy polegała na: nałożeniu rąk, modlitwie, pouczeniu i posłudze sakramentalnej. Tak Pan z prześladowcy pozyskał sobie apostoła narodów.

MÓDLMY SIĘ: Chryste Panie, który utożsamisz się z prześladowanymi, z całym Kościołem; spraw byśmy za św. Pawłem mogli powtórzy: Już nie ja żyję, lecz żyje we mnie Chrystus.

STACJA V: POWOŁANY I POSŁANY

CZYTANIE: Otóż ci, co są uznani za powagi, nie polecili mi dodawać czegokolwiek. Wręcz przeciwnie, stwierdziwszy, że mnie zostało powierzone głoszenie Ewangelii wśród nieobrzezanych, podobnie jak Piotrowi wśród obrzezanych – Ten bowiem, który współdziałał z Piotrem w apostołowaniu obrzezanych, współdziałał i ze mną wśród pogan i uznawszy daną mi łaskę, Jakub, Kefas i Jan, uważani za filary, podali mnie i Barnabie prawicę na znak wspólnoty, byśmy szli do pogan, oni zaś do obrzezanych, byleśmy pamiętali o ubogich, co też gorliwie starałem się czynić (Ga 2,6b-10).

MEDYTACJA: W Damaszku Jezus oświadczył: „Wybrałem sobie tego człowieka jako narzędzie. On zaniesie imię moje do pogan i królów, i do synów Izraela” (Dz 9,15). Później wyznał Pawłowi: „Wobec wszystkich ludzi będziesz świadczył o tym, co widziałeś i słyszałeś” (Dz 22,15). Apostoł miał więc głębokie przekonanie, że Jezus sam wybrał go i posłał z misją do pogan. Jeśli tak, to i on sam posyłał swoich współpracowników i wyznaczał im konkretne zadania apostolskie. Chrześcijan w Rzymie i nas współczesnych przekonuje: „Albowiem każdy, kto wezwie imienia Pańskiego, będzie zbawiony. Jednak jakże (…) mieli wzywać Tego, w którego nie uwierzyli? Jakże mieli uwierzyć w Tego, którego nie słyszeli? Jakże mieli usłyszeć, gdy im nikt nie głosił? Jakże mogliby im głosić, jeśli nie zostali posłani?” (Rz 10,13-15a).

MÓDLMY SIĘ: Panie Jezu, wzbudzaj nowych współpracowników i współbojowników Apostołów, którzy będą mieć wyraźną świadomość swojego powołania i posłannictwa do służby Bożej. Jak bardzo bowiem oczekiwane (piękne) są stopy tych, którzy zwiastują dobrą nowinę!

STACJA VI: PAWEŁ GŁOSI EWANGELIĘ

CZYTANIE: Nie jest dla mnie powodem do chluby to, że głoszę Ewangelię. Świadom jestem ciążącego na mnie obowiązku. Biada mi, gdybym nie głosił Ewangelii! Gdybym to czynił z własnej woli, miałbym zapłatę, lecz jeśli działam nie z własnej woli, to tylko spełniam obowiązki szafarza (1 Kor 9,16-17).

MEDYTACJA: Paweł otrzymał Ewangelię od samego Jezusa. Miał pełną świadomość tego, czego naucza: „Gdyby wam ktoś głosił Ewangelię różną od tej, którą od nas otrzymaliście – niech będzie przeklęty” (Ga 1,9). W innym miejscu dodaje: „Nasze głoszenie Ewangelii wśród was nie dokonało się samym tylko słowem, lecz mocą i działaniem Ducha Świętego oraz wielką siłą przekonania” (1 Tes 1,5). Apostoł tak bardzo utożsamił się z tym co głosił, że mówi wprost o obowiązku głoszenia Ewangelii jak o wypełnianiu zadań szafarza: „Biada mi, gdybym nie głosił Ewangelii! Gdybym to czynił z własnej woli, miałbym zapłatę, lecz jeśli działam nie z własnej woli, to tylko spełniam obowiązki szafarza” (1 Kor 9,17). Słowo Boże płynęło wartko z ust Apostoła. Paweł był świadkiem i sługą Słowa, apostołem w najpełniejszym znaczeniu tego słowa. On też otrzymał łaskę i posłannictwo, aby „ku chwale Jego [Jezusa] imienia pozyskiwać wszystkich pogan dla posłuszeństwa wierze” (Rz 1,5).

MÓDLMY SIĘ: Panie, spraw, aby dzisiejsi głosiciele Ewangelii mogli z mocą powtórzyć za św. Paweł: To mnie, najmniejszemu ze wszystkich świętych, została dana ta łaska, aby […] ogłosić Ewangelię o niepojętym bogactwie Chrystusa…

STACJA VII: EWANGELIA O UKRZYŻOWANYM I ZMARTWYCHWSTAŁYM PANU

CZYTANIE: Przekazałem wam na początku to, co przejąłem: że Chrystus umarł – zgodnie z Pismem – za nasze grzechy, że został pogrzebany, że został wskrzeszony dnia trzeciego, zgodnie z Pismem; i że ukazał się Kefasowi, a potem Dwunastu, później zjawił się więcej niż pięciuset braciom równocześnie; większość z nich żyje dotąd, niektórzy zaś pomarli (1 Kor 15,3-5).

MEDYTACJA: Apostoł postrzega żywą Ewangelię jako rzeczywistość, która jest przekazywana, otrzymywana i strzeżona. Przekazał mu ją osobiście Jezus, co sam wyznaje: „Nie otrzymałem jej bowiem ani nie nauczyłem się od jakiegoś człowieka, lecz objawił mi ją Jezus Chrystus” (Ga 1,12). Siebie samego przedstawia jako przeznaczonego do głoszenia Ewangelii Bożej (Rz 1,1). Jej treści strzeże w niezmienionej postaci: „Chrystus umarł – zgodnie z Pismem – za nasze grzechy, został pogrzebany, został wskrzeszony dnia trzeciego, zgodnie z Pismem; i ukazał się Kefasowi” (1 Kor 15,3b-5a). Wokół tych czterech kluczowych wydarzeń z życia swojego Mistrza (umarł, pogrzebany, wskrzeszony i ukazał się) będzie budował swoją strategię misyjną. Najpierw koncentruje się na orędziu o Zmartwychwstałym Mesjaszu na tle historii zbawienia (por. Dz 17,16-33), nieco później sięgnie do prawdy o królestwie Bożym (Dz 19,8), a wreszcie będzie dążył, aby wszyscy usłyszeli słowo Pańskie (Dz 19,10).

MÓDLMY SIĘ: Spraw Panie, byśmy jak Apostoł Narodów całym życiem przyjmowali objawioną przez Twojego Syna Ewangelię, Jej strzegli i przekazywali niezmienną, aby wszystkie narody ujrzały zbawienie Boże.

STACJA VIII: PIERWSZA WYPRAWA MISYJNA

CZYTANIE: Kiedy w każdym Kościele wśród modlitw i postów ustanowili im starszych, polecili ich Panu, w którego uwierzyli. Potem przeszli przez Pizydię i przybyli do Pamfilii. Głosili słowo w Perge, zeszli do Attalii, a stąd odpłynęli do Antiochii, gdzie za łaską Bożą zostali przeznaczeni do dzieła, które wykonali (Dz 14,23-26).

MEDYTACJA: Słowa Bożego nie można zatrzymać tylko dla siebie. Ono „rozszerza się coraz bardziej” (por. 2 Tes 3,1). Wiara bowiem „rodzi się z tego, co się słyszy, tym zaś, co się słyszy, jest słowo Chrystusa” (Rz 10,17). To Wcielone Słowo trzeba zanieść aż na krańce świata. Podjęli się tego zadania wybrani Apostołowie. Bazą ich wypraw misyjnych stała się Antiochia Syryjska, skąd wyruszą wszystkie wyprawy misyjne do pogan. Pierwsza z nich trwała krótko, ledwie kilka miesięcy, objęła Cypr i południowe tereny Azji Mniejszej. Paweł wraz z Barnabą założyli gminy w Antiochii Pizydyjskiej, Ikonium, Listrze i Derbe, a „uczniów – jak zanotuje Łukasz – przepełniała radość i Duch Święty” (por. Dz 13,52). Pozostałym wspólnotom opowiadano, jak „wiele Bóg przez nich zdziałał i jak otworzył poganom drzwi wiary” (Dz 14,27).

MÓDLMY SIĘ: Panie, prosimy Cię o ten entuzjazm pierwotnego Kościoła, o radość słuchania i gorliwość przepowiadania; o moc przekonywania oraz gotowość do obrony wobec każdego, kto domaga się uzasadnienia tej nadziei, która w was jest.

STACJA IX: SOBÓR JEROZOLIMSKI

CZYTANIE: Niektórzy przybysze z Judei nauczali braci: «Jeżeli nie poddacie się obrzezaniu według zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie być zbawieni». Kiedy doszło do niemałych sporów i roztrząsań między nimi a Pawłem i Barnabą, postanowiono, że Paweł i Barnaba, i jeszcze kilku spośród nich udadzą się w sprawie tego sporu do Jeruzalem, do Apostołów i starszych (Dz 15,1-2).

MEDYTACJA: Pierwsza ewangelizacja, jak i każde następne zakorzenienie się Ewangelii, rozwija się w nurcie Tradycji. Spory doktrynalne, które pojawiały się na przestrzeni dziejów Kościoła zawsze rozstrzygano kolegialnie podczas specjalnych zgromadzeń nazywanych synodami lub soborami. Pierwszy tzw. sobór jerozolimski miał miejsce około połowy I w. po Chr. Tam rozstrzygnięto konflikt: „czy poganie przed przyjęciem chrztu mają być obrzezani” (por. Dz 15,1). Na obrady przybył także Paweł ze swoim współpracownikami. Wyróżnia się trzy części obrad: wystąpienia Piotra, Pawła i Barnaby, mowę Jakuba oraz postanowienia końcowe całego zgromadzenia: „Postawiliśmy bowiem, Duch Święty i my, nie nakładać na was żadnego ciężaru oprócz tego, co konieczne. Powstrzymajcie się od ofiar składanych bożkom, od krwi, od tego, co uduszone i od nierządu” (Dz 15,28-29). Pawłowi powierzono głoszenie Ewangelii wśród pogan, podobnie jak Piotrowi wśród Żydów (por. Ga 2,7-9).

MÓDLMY SIĘ: Panie, pomóż nam zrozumieć, że Kościół jako głosiciel Ewangelii, zaczyna swe dzieło od ewangelizacji samego siebie (Ecclesia semper reformanda). W Kościele bowiem został złożony depozyt Dobrej Nowiny, którego należy wiernie strzec i zachowywać.

STACJA X: DRUGA WYPRAWA MISYJNA

CZYTANIE: Przeszli Frygię i krainę galacką, ponieważ Duch Święty zabronił im głosić słowo w Azji. Przybywszy do Myzji, próbowali przejść do Bitynii, ale Duch Jezusa nie pozwolił im, przeszli więc Myzję i zeszli do Troady. W nocy miał Paweł widzenie: jakiś Macedończyk stanął przed nim i błagał go: «Przepraw się do Macedonii i pomóż nam!» Zaraz po tym widzeniu staraliśmy się wyruszyć do Macedonii, w przekonaniu, że Bóg nas wezwał, abyśmy głosili im Ewangelię (Dz 16,6-10).

MEDYTACJA: Druga wyprawa misyjna przekroczyła granice kontynentów. Paweł wiedziony Duchem Jezusa miał nocne widzenie, w którym pewien człowiek prosił go: „Przepraw się do Macedonii i pomóż nam!” (Dz 16,9) Apostoł nabrał przekonania, że „Bóg [ich] wzywa, by tam głosić Ewangelię” (por. Dz 16,10). Kiedy Paweł wraz z towarzyszami zeszli na ląd w Neapolu, dzisiejszej Cavalli, rozpoczęła się pierwsza ewangelizacja Europy. Paweł założył gminy w Troadzie, Filippi, Tesalonice, Berei i Koryncie. Przybył też do Aten, lecz tam, gdy zaczął na Areopagu głosić zmartwychwstanie Chrystusa, usłyszał pełne drwiny słowa: „Posłuchamy cię o tym innym razem” (Dz 17,32). Apostoł pozyskał dla dzieła ewangelizacji wielu współpracowników i współpracownic.

MÓDLMY SIĘ: Panie, to Ty zaszczepiłeś w Pawle przekonanie, które on wyraził w słowach: Biada mi, gdybym nie głosił Ewangelii! Rozszerzaj ten żar na współczesnych nauczycieli i wychowawców chrześcijańskich. Spraw, by cały Kościół trwał mocno w jednym duchu, jednym sercem walcząc wspólnie o wiarę w Ewangelię.

STACJA XI: TRZECIA WYPRAWA MISYJNA

CZYTANIE: «Jan udzielał chrztu nawrócenia, przemawiając do ludu, aby uwierzyli w Tego, który za nim idzie, to jest w Jezusa» – powiedział Paweł. Gdy to usłyszeli, przyjęli chrzest w imię Pana Jezusa. A kiedy Paweł włożył na nich ręce, Duch Święty zstąpił na nich. Mówili też językami i prorokowali. Wszystkich ich było około dwunastu mężczyzn (Dz 19,5-7).

MEDYTACJA: Trzecia podróż misyjna utrwaliła owoce wcześniejszych wypraw. „Tak rosło w potęgę i umacniało się słowo Pańskie” (Dz 19,20). Paweł założył kolejną wspólnotę w Kolosach, powrócił do Macedonii i Grecji. W Efezie spędził 3 lata podejmując szeroko działalność misyjną (zob. Dz 19,1-20). Kościół buduje się przez nauczanie i sprawowanie Eucharystii – Łamanie Chleba (por. Dz 20,7). W Milecie miało miejsce wzruszające pożegnanie ze starszymi wspólnoty w Efezie (por. Dz 20,14-38). Tak rozpoczyna się ostatnia podróż, która zawiedzie Apostoła do Jerozolimy i Rzymu.

MÓDLMY SIĘ: Panie, wybierasz sobie wciąż nowych pracowników, którzy winni być nie tylko narzędziem wybranym przez Ciebie, lecz prawdziwymi współpracownikami w rozprzestrzenianiu Dobrej Nowiny po całym świecie. Pomóż nam zrozumieć, że wszyscy mamy wspierać ich, by stawali się współpracownikami Prawdy.

STACJA XII: PODRÓŻ WIĘZIENNA

CZYTANIE: Jeżeli zawiniłem i popełniłem coś podpadającego pod karę śmierci, nie wzbraniam się umrzeć. Ale jeśli nie zrobiłem nic z tego, o co mnie oskarżają, nikt nie może mnie im wydać. Odwołuję się do Cezara!» Wtedy Festus porozumiał się z radą i odpowiedział: «Odwołałeś się do Cezara – do Cezara się udasz» (Dz 25,11-12).

MEDYTACJA: Ostatnia podróż Apostoła nazywana jest podróżą więzienną. Apostoł stale przekonywał, że „nie zabiega o względy ludzi, lecz raczej Boga” (Ga 1,10). Był więc gotowy na trud i prześladowanie jako żołnierz Chrystusa Jezusa. Apostoł wiedział, że po wielu cierpieniach i bolesnych doświadczeniach czeka go nowe uwięzienie i cierpienie. Musiał bronić się przed tłumem i Sanhedrynem, namiestnikiem Feliksem/Festusem i królem Agrypą. Przeszedł więzienie w Jerozolimie, Cezarei Nadmorskiej i Rzymie. Jako obywatel rzymski odwołał się do cezara: „Odwołałeś się do Cezara – wyznał namiestnik rzymski – do Cezara się udasz!” (Dz 25,12). Po burzliwej podróży morskiej dotarł wreszcie do stolicy Imperium, gdzie „pozwolono mu zamieszkać w domu prywatnym, ale pod strażą żołnierzy” (por. Dz 28,30).

MÓDLMY SIĘ: Panie, pragniemy wraz z Apostołem wyznać: Nie daj, Boże, bym się miał chlubić z czego innego, jak z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa. Dzięki krzyżowi bowiem świat stał się ukrzyżowany dla mnie, a ja dla świata.

STACJA XIII: LISTY PAWŁA

CZYTANIE: Pozdrawiają was Kościoły Azji. Pozdrawiają was serdecznie w Panu Akwila i Pryscylla razem ze zbierającym się w ich domu Kościołem. Pozdrawiają was wszyscy bracia. Pozdrówcie się wzajemnie pocałunkiem świętym! Pozdrowienie ręką moją – Pawła (1 Kor 16,19-21).

MEDYTACJA: Misja Pawła nie byłaby pełna i skuteczna bez ustawicznego kontaktu z założonymi przez siebie wspólnotami. Zwykle powracał do nich osobiście względnie wysyłał swoich współpracowników. Innym przejawem jego opieki była prowadzona przez niego korespondencja. Z czasem jego listy były odczytywane nie tylko w Kościołach, do których były adresowane lecz krążyły od wspólnoty do wspólnoty: „Kiedy zapoznacie się z tym listem, postarajcie się, aby poznał go także Kościół w Laodycei…” (Kol 4,16). Jedne z nich powstały podczas drugiej i trzeciej wyprawy, inne pisał z więzienia. Po śmierci Apostoła jego nauka była wciąż żywa, co znalazło wyraz w pismach-listach nie napisanych bezpośrednio przez Pawła lecz przez jego współpracowników, a jemu jedynie przypisanych. W ten sposób starano się kontynuować jego dzieło misyjne. W Drugim Liście do Koryntian Apostoł pisał: „Wy jesteście naszym listem, napisanym w sercach naszych, listem, który znają i czytają wszyscy ludzkie. Powszechnie o was wiadomo, żeście listem Chrystusa dzięki naszemu posługiwaniu, listem napisanym nie atramentem, lecz Duchem Boga żywego, nie na kamiennych tablicach, lecz na żywych tablicach serc” (2 Kor 3,2-3).

MÓDLMY SIĘ: Panie, pomóż byśmy i dziś byli takim listem dla braci i sióstr, a zwłaszcza dla tych, którzy oddalili się od Chrystusa; byśmy odzwierciedlali na naszych twarzach Twoją chwałę, obraz i podobieństwo.

STACJA XIV: ŚMIERĆ MĘCZEŃSKA W RZYMIE

CZYTANIE: Dla mnie bowiem żyć – to Chrystus, a umrzeć – to zysk. Jeśli bowiem żyć w ciele – to dla mnie owocna praca. Co mam wybrać? Nie umiem powiedzieć. Z dwóch stron doznaję nalegania: pragnę odejść, a być z Chrystusem, bo to o wiele lepsze, pozostawać zaś w ciele – to bardziej dla was konieczne (Flp 1,21-24).

MEDYTACJA: Dla ostatniego okresu życia Apostoła brak jakichkolwiek jego osobistych wypowiedzi. Z jego ostatniego listu dowiadujemy się o jego obawach i znamy prośbę o modlitwę: „Proszę więc was, bracia, przez Pana naszego Jezusa Chrystusa i przez miłość Ducha, abyście udzielili mi wsparcia modłami waszymi za mnie do Boga, abym wyszedł cało z rąk niewiernych w Judei” (Rz 15,31). Tradycja łączy historie męczeńskiej śmierci dwóch wielkich Apostołów w Rzymie. Piotr został ukrzyżowany głową w dół, a Paweł ścięty mieczem i pochowany przy drodze do Ostii. Miejsce męczeńskiej śmierci Apostoła narodów nosi nazwę Tre Fontane (Trzy Źródła), by uczcić wspomnienie głowy Pawła, która w dramatycznym momencie śmierci uderzyła trzykrotnie o ziemię, zanim się zatrzymała. Usiłujmy wyobrazić sobie, jak Paweł mógł przeżyć tę ostatnią drogę swego życia? Jak widział swoje życie, swoje nawrócenie, powołanie i posłannictwo, trud i cierpienie, spory z Barnabą, Markiem, Piotrem, chwile samotności i opuszczenia, odrzucenie przez swój naród? Co myślał o radościach, które dane mu było przeżyć, o wielkich listach, niestrudzonej pracy? Co z tak niezwykłego życia wydało mu się ważne i trwałe tuż przed śmiercią, gdy człowiek jest całkowicie sobą i staje wobec ostatecznej Prawdy – Jezusa Chrystusa?

MÓDLMY SIĘ: Panie, spraw byśmy poznali swoje życie i – jak prorok Jeremiasz czy apostoł Paweł – postawili drogowskazy na naszej przeszłości i przyszłości: Postaw sobie kamienie milowe, ustawiaj drogowskazy, zwróć uwagę na gościniec, na drogę, którą wychodziłeś (Jr 31,21). Bądźcie dla [braci] światłem jak gwiazdy na niebie. Kierujcie się słowem życia, abym w dniu Chrystusa mógł być dumny, że nie biegłem na próżno i na próżno się nie trudziłem (Flp 2,15n). Pomóż nam zrozumieć poszczególne kroki Twego planu, chwile światła i momenty cienia, próby i doświadczenia aż do granic wytrzymałości. Daj nam poznać, gdzie teraz jesteśmy na naszej drodze wiary. Prosimy Cię o to przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Modlitwa końcowa przed błogosławieństwem

Panie Boże, Ty w cudowny sposób powołałeś świętego Pawła Apostoła do szerzenia Ewangelii,
spraw, niech wiara, którą głosił wobec królów i narodów, przenika cały świat, aby Twój Kościół
nieustannie się rozwijał. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, który z Tobą żyje
i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.