W ramach podsumowania roku podajemy najważniejsze wydarzenia religijne na świecie w roku 2008, opracowane przez KAI.

STYCZEŃ

Włochy. Benedykt XVI nie odwiedził 17 stycznia rzymskiego Uniwersytetu La Sapienza. Dlaczego? – to pytanie zadawali sobie wszyscy Włosi przez kilka następnych tygodni. Głównym powodem odwołania papieskiej był protest grupy wykładowców i studentów przeciwko obecności Ojca Świętego na inauguracji roku akademickiego na uczelni założonej przez papieża Bonifacego VIII. Za powód kontestacji obecności Benedykta XVI podali, że w przeszłości kard. Joseph Ratzinger dawał wielokrotnie wyraz braku szacunku dla osiągnięć nauki. W obronie papieża pomawianego o obskurantyzm i reakcjonizm wystąpili przedstawiciele prawie wszystkich środowisk społecznych Włoch, m.in. ówczesny premier rządu Romano Prodi, a także dalecy i krytyczni wobec Kościoła lewicowi intelektualiści.

Wietnam. Konflikt między Kościołem katolickim a komunistycznymi władzami. 25 stycznia grupa wiernych została pobita i aresztowana podczas modlitewnego protestu w Hanoi. Katolicy domagali się zwrotu gmachu dawnej delegatury apostolskiej, nielegalnie zajętego przez lokalne władze 30 lat temu. 31 stycznia Stolica Apostolska zaapelowała do wietnamskich katolików o powstrzymanie się od akcji, które mogłyby zakłócić porządek publiczny. Mimo licznych apeli protesty do dzisiaj nie ustają. Po objęciu w 1954 r. władzy w Wietnamie Północnym komuniści odebrali Kościołowi nie tylko budynek delegatury apostolskiej, ale także hanojskie kościoły św. Pawła i św. Jana de la Salle, seminarium duchowne w Lieu Giai, szkołę w Dung Lac i katolickie wydawnictwo.

LUTY

Włochy. 40-lecie Wspólnoty św. Idziego. Cytatem słynnej kwestii z filmu Woody Allena „Annie Hall” – „Bóg umarł, Marks nie żyje, ja też nie czuję się najlepiej” – rozpoczął swoje kazanie kard. Tarcisio Bertone, który odprawił 1 lutego w bazylice św. Jana na Lateranie Mszę św. z okazji 40-lecia powstania wspólnoty. Na liturgii obecni byli m.in. członkowie kierownictwa wspólnoty: jej założyciel profesor Andrea Riccardi i prezes Marco Impagliazzo. Obecni byli także delegaci Kościołów prawosławnych i reformowanych oraz ponad stu biskupów katolickich z Włoch i zagranicy. Wspólnota, założona w 1968 r. w Rzymie przez kilku licealistów, którzy przez modlitwę i pomoc biednym chcieli realizować wezwanie Ewangelii, skupia dziś ponad 50 tys. członków w ponad 70 krajach świata. Rzymska organizacja słynie z przedsięwzięć o zasięgu ogólnoświatowym. Bierze aktywny udział w kampanii na rzecz zniesienia kary śmierci. Co roku, w różnych miastach Europy organizuje międzyreligine spotkania „Ludzie i religie”.

Kuba. Z okazji 10. rocznicy historycznej pielgrzymki Jana Pawła II na Kubę w dniach 20-26 lutego przebywał na wyspie sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Tarcisio Bertone. Spotkał się m.in. z nowym przywódcą Kuby, Raulem Castro, poświęcił pomnik Jana Pawła II oraz odprawił Mszę św. na placu przed hawańską katedrą. Przedstawiciel Watykanu odwiedził wszystkie miejsca, w których w dniach 21-25 styczniu 1998 r. przebywał Jan Paweł II. Wizyta sekretarza stanu przypadła na okres wyjątkowych zmian na wyspie. 19 lutego Fidel Castro, po 49 latach dyktatorskich rządów ogłosił, że zrzekł się władzy i przekazał ją swojemu bratu.

MARZEC

Armenia/Azerbejdżan. W dniach 4-9 marca sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Tarcisio Bertone przebywał na Kaukazie. W dniach 4-6 marca odwiedził Armenię, a 6-9 Azerbejdżan. W Armenii obok rozmów z prezydentem i przedstawicielami władz państwowych watykański sekretarz stanu spotkał się m. in. ze zwierzchnikiem Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego katolikosem Gareginem II i modlił się z nim w jego macierzystej katedrze w Eczmiadzynie. W Baku, stolicy Azerbejdżanu kard. Bertone spotkał się z władzami kraju oraz przewodniczył uroczystemu otwarciu kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. W Baku jest około 400 katolików, w tym połowa to cudzoziemcy.

Włochy. W Rocca di Papa pod Rzymem 14 marca zmarła Chiara Lubich, założycielka Ruchu Fokolari. Miała 88 lat. Na uroczystości pogrzebowe, które odbyły się 18 marca przybyło ok. 40 tys. osób, w tym wielu pielgrzymów spoza Rzymu, z całych Włoch, a także innych krajów świata. Msza św. pogrzebowa została odprawiona w bazylice św. Pawła za Murami. Koncelebrze, w której uczestniczyło 15 kardynałów, w tym metropolita krakowski Stanisław Dziwisz i przewodniczący Papieskiej Rady ds. Świeckich Stanisław Ryłko, przewodniczył watykański sekretarz stanu, kard. Tarcisio Bertone. Ciało Chiary Lubich spoczęło w głównej siedzibie ruchu w Mariapoli pod Rzymem, w pobliżu letniej rezydencji papieży w Castel Gandolfo. Chiara Lubich urodziła się w 1920 r. w Trydencie. W 1943 r. założyła Ruch Focolari, który w 1964 r. – pod nazwą Dzieło Maryi – otrzymał aprobatę Stolicy Apostolskiej. Nazywany jest „ruchem jedności i powszechnego braterstwa” i rozwija duchowość komunii. Obecnie liczba jego członków wynosi ponad 150 tys., a sympatyków – około 5 mln. Jest on obecny w 190 krajach świata, w tym również w Polsce.

USA. Ks. prof. Michał Heller światowej sławy kosmolog, profesor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie został 12 marca laureatem Nagrody Templetona nazywanej także „teologicznym Noblem”. Jest to najwyżej na świecie dotowana nagroda przyznawana indywidualnie naukowcowi i wynosi ok. 1,6 mln dolarów. Ks. prof. Heller otrzymał ją za całokształt działalności dotyczącej relacji między religią, teologią a naukami. Laureat odebrał nagrodę 7 maja z rąk księcia Edynburga, Filipa podczas prywatnej ceremonii w Pałacu Buckingham w Londynie. Całą sumę przeznaczył na budowę Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie.

KWIECIEŃ

Włochy. W dniach 2-6 kwietnia w rzymskiej Bazylice św. Jana na Lateranie obradował I Światowy Apostolski Kongres Miłosierdzia. Spotkanie zainicjowane przez metropolitę Wiednia kard. Christopha Schönborna, rozpoczęło się w trzecią rocznicę śmierci Jana Pawła II. Zainaugurowała je Msza św. pod przewodnictwem Benedykta XVI. Jednym z głównych gości był kard. Stanisław Dziwisz. Do Rzymu przybyli licznie czciciele Bożego Miłosierdzia z całego świata. W trakcie obrad mówiono m.in. o „tajemnicy Bożego Miłosierdzia jako skarbie Kościoła”, „Miłosierdziu dla Komunii Kościoła”, „Bożym Miłosierdziu dla misji Kościoła”. Na zakończenie obrad zaproponowano, aby II Światowy Apostolski Kongres Miłosierdzia odbył się w Krakowie-Łagiewnikach.

USA. Pod hasłem „Chrystus naszą Nadzieją!” przebiegała w dniach 15-20 kwietnia pielgrzymka Benedykta XVI do USA. Papież odwiedził Waszyngton i Nowy Jork. Wezwał amerykańskich katolików do odnowy swej wiary, a tamtejszy Kościół do przejrzystego i uczciwego świadectwa w kontekście rosnących zagrożeń sekularyzacji. Towarzyszył jej apel o sprawiedliwy i zrównoważony rozwój i poszanowanie praw każdej osoby ludzkiej, wygłoszony w siedzibie ONZ. Na ósmą zagraniczna pielgrzymkę apostolską Benedykta XVI złożyły się m.in. spotkanie z prezydentem USA, dwie Msze z udziałem tysięcy wiernych, wystąpienie na forum ONZ, spotkania z duchowieństwem, młodzieżą, nabożeństwo ekumeniczne i spotkanie międzyreligijne i przejmująca modlitwa na Ground Zero. Amerykanie przyjmowali Benedykta XVI z takim samym entuzjazmem jak jego poprzednika. Sześciodniowa wizyta papieska w USA miała przede wszystkim charakter duszpasterski i – jak podkreślali komentatorzy – stała się „źródłem odnowy i nadziei dla Kościoła w USA”. Benedykt XVI okazał się jednak także bardzo wymagający wobec amerykańskiego Kościoła. Wzywał katolików do spójnej wiary, wypominając im, że często ma ona charakter „wybiórczy”. Pięciokrotnie – co powszechnie było podkreślane – odniósł się do skandali seksualnych z udziałem księży, jakie miały miejsce w USA w niedawnej przeszłości, wyrażając konieczność zadośćuczynienia ofiarom. Wyraźnie podkreślał swą troskę o jednoznaczne i przejrzyste świadectwo nie tylko urzędowych sług Kościoła, ale i wszystkich wierzących. Już podczas spotkania z episkopatem papież poddał wnikliwej analizie duchową kondycję amerykańskich katolików. Przestrzegł przed uleganiem sekularyzacji, relatywizmowi i stopniowemu oddalaniu się wielu katolików od Kościoła i praktykowania wiary. Z kolei podczas spotkania z młodzieżą na terenie seminarium św. Józefa w Nowym Jorku papież mówił o wielu zagrożeniach, jakim muszą sprostać chrześcijanie w dzisiejszym świecie. Zachęcał młodzież do odważnego podążania za Chrystusem i wezwał Amerykanów do wierności Ewangelii. W trakcie wizyty papież odbył także ważne spotkania ekumeniczne i międzyreligijne. Benedykt XVI szczególnie uhonorował amerykańskich Żydów. Na swoje osobiste życzenie odwiedził nowojorską synagogę, co zostało uznane za „wydarzenie historyczne”. Amerykańska wizyta papieża miała także wymiar polityczny. Benedykt XVI przemawiał na forum Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych i odbył rozmowę z prezydentem George’m Bushem.

MAJ

Ukraina. W dniach 23-26 maja z wizytą na Ukrainie przebywał kard. Tarcisio Bertone. Watykański sekretarz stanu był we Lwowie, gdzie 24 maja przewodniczył beatyfikacji siostry Marty Wieckiej, szarytki, która ofiarnie służyła ona chorym w szpitalach we Lwowie, w Podhajcach i w Bochni. Ostatnią jej placówką był szpital w Śniatyniu. Tam dobrowolnie zastąpiła pielęgniarza, ojca rodziny, przy dezynfekcji pomieszczenia po osobie chorej na tyfus. Zarażona tą chorobą, zmarła w 1904 r. w wieku 30 lat. Kard. Bertone odwiedził także Kijów, gdzie wziął udział w liturgii greckokatolickiej oraz odprawił łacińską Mszę z procesją uroczystości Bożego Ciała. Spotkał się także z prawosławnym metropolitą Wołodymyrem oraz z prezydentem Wiktorem Juszczenką. Pobłogosławi też dominikański Instytut Teologiczny św. Tomasza z Akwinu.

CZERWIEC

Białoruś. W dniach 18 do 22 czerwca na Białorusi przebywał sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Tarcisio Bertone Była to pierwsza wizyta oficjalna w tym kraju dostojnika watykańskiego tak wysokiego szczebla. Watykański hierarcha odwiedził Mińsk, Laskowice Pińsk i Grodno. Spotkał się z członkami Konferencji Biskupów Katolickich tego kraju oraz z prawosławnym egzarchą całej Białorusi, metropolitą mińskim i słuckim Filaretem.
Najważniejszym akcentem politycznym wizyty było spotkanie z prezydentem Aleksandrem Łukaszenką, który na ręce kard. Bertone złożył zaproszenie dla papieża do odwiedzenia Białorusi. Ponadto obie strony postanowiły rozpocząć prace nad zawarciem porozumienia pomiędzy Stolicą Apostolską a Republiką Białoruś.

Kanada. W Quebecu w dniach 15-22 czerwca obradował 49. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny. Przebiegał on pod hasłem „Eucharystia Bożym darem dla życia świata”. W kongresie wzięło udział kilkanaście tysięcy wiernych z 75 krajów świata. Legatem papieskim był kard. Jozef Tomko, długoletni przewodniczący Papieskiego Komitetu ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych. W obradach wzięło udział kilkudziesięciu kardynałów, wśród nich metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz, kilkuset biskupów i tysiące kapłanów. Każdy dzień kongresu miał swój odrębny temat. Eucharystię rozpatrywano kolejno jako dar Boży we właściwym znaczeniu i jako pamiątkę misterium paschalnego Chrystusa, mówiono o budowaniu przez nią Kościoła – sakramentu zbawienia, o Eucharystii jako „życiu Chrystusa w życiu człowieka” i o związkach Eucharystii i misji oraz o świadectwie o Eucharystii, dawanym przez wierzących „w sercu świata”. Każdy dzień był również poświęcony Kościołowi w różnych częściach świata: w Ameryce Północnej, Europie, Ameryce Południowej, Azji, Oceanii i Afryce. Kolejny 50. MKE odbędzie się w 2012 r. w stolicy Irlandii – Dublinie.

LIPIEC

Hiszpania. W dniach 15-18 lipca w Madrycie odbyła się konferencja przedstawicieli wielkich religii zwołanej z inicjatywy króla Arabii Saudyjskiej Abdullaha bin Abdulaziza Al Sauda. Na zakończenie trzydniowych obrad 200 jej uczestników podpisało deklarację wzywającą do konstruktywnego dialogu, aby po licznych sporach „otworzyć nowy rozdział na drodze pojednania”. W spotkaniu, które odbyło się w dniach wzięli udział przedstawiciele chrześcijaństwa, islamu, judaizmu, hinduizmu i buddyzmu. Watykan reprezentował kard. Jean-Louis Tauran, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego.

Australia. W dniach 15-20 lipca w Sydney odbywał się XXIII Światowy Dzień Młodzieży z udziałem Benedykta XVI. Odbył się one pod hasłem: „Gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami”. Głównym przesłaniem spotkania była duchowa odnowa chrześcijaństwa, społeczeństwa i Kościoła siłą Ducha Świętego, przestroga przed duchową pustynią, apel o nową erę w której egoizm, chciwość, powierzchowność zastąpi solidarność i wzajemny szacunek. Do australijskiej metropolii przyjechało ok. 300 tys. młodych pielgrzymów z 177 krajów świata. Oprócz spotkań z papieżem w trakcie ŚDM w całym mieście głoszono katechezy i odbywał się Festiwal Młodych. Benedykt XVI lecąc z Rzymu do Sydney, odbył najdłuższą jak dotychczas podróż swego pontyfikatu. Papież pielgrzymował do Australii przede wszystkim, aby spotkać się z młodzieżą świata. Przez cały czas wzywał do zaufania Duchowi Świętemu i otwarcia się na jego dary. Z uporem wyjaśniał, że istota postawy chrześcijańskiej polega na takim otwarciu się na spotkanie z Bogiem, które przemieniając człowieka od wewnątrz, uzdalnia go do przemiany otaczającego świata. Jednocześnie w mocnych słowach przestrzegał przed usuwaniem Boga na drugi plan i wyłączaniem religii i wiary z przestrzeni publicznej. Podkreślał, że świat jest już zmęczony chciwością, wyzyskiem, podziałami, „monotonią fałszywych idoli” i „bólem fałszywych obietnic”. Krytykował postawę relatywizmu, który – jak podkreślił – z samej swej istoty nie jest w stanie dostrzec pełnego obrazu i ignoruje zasady, które uzdalniają nas do widzenia i wzrastania w jedności, ładzie i harmonii. Podczas Mszy św. z biskupami, księżmi i seminarzystami w katedrze w Sydney, Benedykt XVI stanowczo potępił pedofilię ze strony duchownych. Podczas Mszy św. wieńczącej ŚDM Benedykt XVI zapowiadał nową epokę, którą zbudować może „nowe pokolenie chrześcijan”. Papieska wizyta w Australii przebiegała także pod znakiem ekumenizmu i dialogu międzyreligijnego. Na zakończenie papież ogłosił, że XXVI ŚDM w 2011 r. odbędzie się w Madrycie.

SIERPIEŃ

Indie. Po zabójstwie hinduistycznego przywódcy Swami Laxamananady 23 sierpnia w stanie Orisa, w okręgu Kandhamal doszło do trwającego przez kilka tygodni tragicznej w skutkach fali pogromów chrześcijan. Atakom hinduistycznych fundamentalistów towarzyszyło hasło: „Zabijcie chrześcijan i zniszczcie ich instytucje”. Mimo, że do zabójstwa przyznała się organizacja maoistyczna codziennie dochodziły doniesienia o katowanych i porywanych księżach oraz o gwałtach, jakich napastnicy dopuszczali się m.in. na siostrach zakonnych. Atakowane były nie tylko chrześcijańskie kościoły i ośrodki, ale także domy zamieszkiwane przez wyznawców Chrystusa. Chrześcijanie opuszczali swoje domostwa i ukrywali się w lasach. Nadal nie wiadomo dokładnie, ilu chrześcijan zginęło w pogromach. Oficjalnie mówiło się o 60, ale liczbę zabitych szacuje się na od kilkudziesięciu do kilkuset. Hinduiści spalili lub w inny sposób zniszczyli 4215 domów i 252 kościoły lub domy modlitwy. Choć sytuacja nieznacznie się poprawiała, wielu chrześcijan wciąż pozostaje na wygnaniu. W samym tylko okręgu Kandhamal w obozach uchodźców przebywa ich 11 tys. Do prześladowań doszło także w stanie Andhra Pradeś. Watykan potępił ataki na chrześcijan. Kard. Jean-Louis Tauran, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego nazwał je „grzechem przeciwko Bogu i ludzkości”.

Włochy. Pod hasłem „Być protagonistami albo nikim” od 24 do 30 sierpnia w Rimini nad Adriatykiem 29. Mityng Przyjaźni Między Narodami organizowany tradycyjnie przez Ruch Komunia i Wyzwolenie. W spotkaniu oprócz tysięcy członków i sympatyków ruchu wzięli udział wybitni przedstawiciele Kościoła, życia publicznego, politycy, naukowcy ludzie kultury. „Dla Kościoła wciąż trwa czas męczenników” – mówił prezes Papieskiej Akademii Życia, abp Rino Fisichella, a abp Dominique Mamberti, szef watykańskiej dyplomacji wzywał do walki z chrystianofobią podobnie jak z antysemityzmem i islamofobią. Wikariusz apostolski Arabii, bp Paul Hinder podkreślał, że wśród krajów Półwyspu Arabskiego, z wyjątkiem Arabii Saudyjskiej, panuje względna wolność religijna. Natomiast przewodniczący Włoskiej Konferencji Biskupiej kard. Angelo Bagnasco zaznaczył, że „zadaniem Kościoła jest przypominanie zwolennikom sekularyzacji i laicyzmu, że ten, kto chce tworzyć historię bez Boga, tworzy historię wrogą człowiekowi”.

WRZESIEŃ

Litwa. Od 6 do 15 września w Szydłowie obchodzono 400-lecie objawień Matki Bożej. Szydłów, po litewsku Šiluva, to – obok Ostrej Bramy w Wilnie – najważniejsze sanktuarium maryjne i ośrodek pielgrzymkowy na Litwie. Główna uroczystość z udziałem 20 tys. pielgrzymów Litwy i różnych krajów Europy, w tym wielu z Polski, odbyła się 14 września. Mszy św. przewodniczył papieski wysłannik kard. Joachim Meisner z Kolonii. Eucharystię koncelebrował Prymas Polski kard. Józef Glemp. Do „żmudzkiej Częstochowy” przybyło w sumie ponad 100 tys. pielgrzymów. 7 września obchodzono uroczyście 15. rocznicę wizyty Jana Pawła II.

Francja. W dniach od 12 do 15 września Benedykt XVI pielgrzymował do Paryża i Lourdes. Choć głównym celem papieskiej wizyty były obchody 150. rocznicy objawień Matki Bożej w Lourdes, to Benedykt XVI nadał swej wizycie uniwersalny wymiar. Jego przesłanie dotknęło fundamentalnych dla obecności Kościoła w tym kraju kwestii, którymi są dialog ze współczesną i coraz bardziej zlaicyzowaną kulturą oraz swoboda w wykonywaniu swej misji w systemie definiowanym jako „oficjalna świeckość”. Jak komentowano papież podbił „Francję katolicką”, ale słuchała go również „Francja filozofów, krytyczna i pozbawiona złudzeń”. Papieskie pielgrzymowanie do Francji składało się z dwóch etapów: paryskiego i Lourdes. W Paryżu Benedykt XVI oddał hołd „umiłowanemu narodowi”, w którym Kościół już w II w. n.e. odegrał zasadniczą rolę w rozwoju cywilizacji. Rozmowa papieża z prezydentem Nicolas’em Sarkozy’m była okazją do refleksji nad „pozytywną laickością” – zdrowym rozróżnieniem między sferą społeczno-polityczną a religijną. Papież spotkał się ze francuskim światem kultury, podczas którego mówił o początkach teologii zachodniej i korzeniach kultury europejskiej. W paryskiej katedrze Notre-Dame podczas nieszporów spotkał się z francuskim duchowieństwem i potem z 60-tysięczną rzeszą młodych Francuzów. Ponadto Ojciec Święty złożył wizytę w Instytucie Francuskim, gdzie spotkał się ze swymi kolegami z Akademii Nauk Moralnych i Politycznych, a po niej odprawił Mszę św. sprawowaną w monumentalnej scenerii Pałacu Inwalidów, podczas której zachęcił wiernych Paryża i całej Francji do poszukiwania Boga. Drugim etapem pielgrzymki było sanktuarium w Lourdes, gdzie Benedykt XVI odwiedził miejsca związane z duchowym dojrzewaniem świętej Bernadety. Centralnym punktem pobytu Benedykta XVI w Lourdes była Eucharystia z okazji roku jubileuszowego objawień. Potem spotkał się z episkopatem Francji, przewodniczył procesji i adoracji eucharystycznej z udziałem tysięcy wiernych. W ostatnim dniu pobytu w Lourdes, we wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Bolesnej, na placu przed sanktuarium przewodniczył Mszy św. z udziałem zgromadzonych chorych i niepełnosprawnych, którym udzielił sakramentu namaszczenia. W sumie do sanktuarium w czasie roku jubileuszowego przybyła rekordowa liczba, 9 mln pielgrzymów z całego świata.

PAŹDZIERNIK

Irak. Islamscy fundamentaliści zabili 7 października w Mosulu trzech chrześcijan. Była to kolejna zbrodnia na tle religijnym dokonana przez islamskich terrorystów, którzy chcą zmusić chrześcijan do zrezygnowania z wszelkiej działalności gospodarczej i opuszczenia Iraku. Tylko w październiku w Mosulu zginęło 16 wyznawców Chrystusa. Ponad 2 tys. chrześcijańskich rodzin, czyli ok. 13 tys. ludzi, zmuszono do ucieczki. W Mosulu, który jest jednym z najbardziej zróżnicowanych religijnie miast w Iraku, gdzie przeważają Kurdowie i Arabowie przed rozpoczęciem prześladowań żyło 25 tys. chrześcijan teraz jest ich kilkuset. Przed wybuchem konfliktu w 2003 r. w Iraku żyło 800 tys. chrześcijan. Do dzisiaj z powodu wojny i przemocy 250 tys. opuściło kraj.

Francja. Tysiące osób oddały 22 października w Paryżu ostatni hołd siostrze Emmanuelle ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej z Syjonu. Zakonnica zmarła dwa dni wcześniej na południu Francji w wieku 99 lat. Liturgii żałobnej w stołecznej katedrze Notre-Dame przewodniczył arcybiskup Paryża kard. André Vingt-Trois. Wiadomość o śmierci s. Emmanuelle, zwanej „gałganiarką z Kairu”, gdyż przez 20 lat opiekowała się tamtejszymi nędzarzami, wywołała żywe reakcje na całym świecie, zwłaszcza we Francji, Egipcie i Watykanie.

Demokratyczna Republika Konga. 14 października episkopat kraju zaapelował o pokój przy granicy z Rwandą. Od 28 sierpnia trwają tam walki między siłami rządowymi a rebeliantami gen. Nkundy, który kontroluje tereny rozciągają się na północ od jeziora Kiwu. Od sierpnia z regionu konfliktu uciekło ponad 1,6 mln osób. Szacuje się, że w toczącym się w latach 1998-2003 konflikcie we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga życie straciło prawie 5,5 miliona ludzi. Jest to najkrwawszy konflikt na świecie od zakończenia II wojny światowej.

Rosja. W Moskwie 27 października zamordowano dwóch jezuitów, pracujących w Rosji: 47-letniego o. Ottona Messmera – Rosjanina pochodzenia niemieckiego i 42-letniego o. Victora Betancurta – Ekwadorczyka. Ich ciała znaleziono dzień później w miejscu ich zamieszkania. Po śmierci jezuitów kondolencje wystosował m. in. patriarcha Moskwy Aleksy II. Zakonnicy zostali pochowani w krajach swojego pochodzenia.

LISTOPAD

Belgia. Aktualne wyzwania stojące przed Europą były tematem jesiennego zgromadzenia plenarnego Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE). Odbyło się ono w dniach 12-14 listopada w Brukseli. Biskupi podkreślili, że kryzys finansowy ujawnił znacznie głębszy kryzys duchowy i błędny porządek wartości w życiu społeczeństw. Przejawia się on m.in. w tym, że wartość pracy ludzkiej zeszła na dalszy plan wobec pragnienia zysku. Przewodniczący COMECE bp Adrianus Van Luyn wezwał, aby nie pomniejszać znaczenia potrójnego kryzysu, jaki spotkał w ostatnich miesiącach Unię Europejską: kryzys po referendum w Irlandii, którego wynik zawiesił Traktat Lizboński i w konsekwencji reformę instytucjonalną UE, kryzys geopolityczny związany z wojną między Rosją i Gruzją, a w końcu kryzys gospodarczy i finansowy.

Cypr. W Nikozji w dniach 16-18 listopada odbyło się spotkanie z cyklu „Ludzie i religie” organizowane przez Wspólnotę św. Idziego. Do stolicy Cypru przyjechali przedstawiciele chrześcijaństwa, islamu, judaizmu i buddyzmu – hierarchowie, teologowie, przywódcy polityczni i działacze społeczni. „Żadna nienawiść, żaden konflikt, żaden mur nie może się oprzeć modlitwie, cierpliwej miłości prowadzącej do dialogu oraz przebaczeniu” – stwierdzili przedstawiciele różnych religii w deklaracji końcowej. Wśród poruszanych tematów znalazły się m. in. pokój w regionie Morza Śródziemnego, wrogość wobec obcokrajowców, rola Europy w rozwiązaniu konfliktu izraelsko-palestyńskiego, 60. rocznica przyjęcia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz misja Jana Pawła II jako apostoła pokoju. Następne spotkanie odbędzie się w 2009 r. w Krakowie i Oświęcimiu.

Ukraina. We Lwowie odbył się 22 listopada ingres nowego metropolity tego miasta, abp Mieczysława Mokrzyckiego do tamtejszej archikatedry. W świątyni pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zgromadziły się rzesze wiernych z Ukrainy, Polski i innych krajów. Dotychczasowy metropolita kard. Marian Jaworski wezwał wiernych do wsparcia nowego hierarchy w jego posłudze.

GRUDZIEŃ

Rosja. W podmoskiewskiej rezydencji w Peredełkino 5 grudnia zmarł w wieku 79 lat patriarcha Moskwy i całej Rusi, Aleksy II. W związku ze śmiercią prawosławnego metropolity Moskwy i Wszechrusi, Benedykt XVI przesłał telegram kondolencyjny na ręce Świętego Synodu Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Pogrzeb Aleksego pod przewodnictwem patriarchy Konstantynopola Bartłomieja I odbył się 9 grudnia w moskiewskim soborze Chrystusa Zbawiciela. Uczestniczyli w niej przedstawiciele wszystkich Kościołów prawosławnych, w tym kilku patriarchów i innych zwierzchników – łącznie ok. 200 hierarchów i księży – oraz delegacje innych wyznań chrześcijańskich i wspólnot religijnych. Na czele delegacji watykańskiej stał kard. Walter Kasper, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan. Konferencję Episkopatu Polski reprezentował kard. Józef Glemp. Patriarcha został pochowany w soborze katedralnym Objawienia Pańskiego na Jełochowie.

W ramach podsumowania roku podajemy najważniejsze wydarzenia religijne na świecie w roku 2007, opracowane przez KAI:

STYCZEŃ

Ziemia Święta. Biskupi z dziewięciu krajów Europy i Ameryki Północnej przebywali z oficjalną wizytą w Ziemi Świętej. W dniach 12-18 stycznia odwiedzili m. in. wspólnoty chrześcijańskie w Betlejem, Rammallah, Strefie Gazy i Jerozolimie. Pielgrzymki biskupów organizuje się już od 1998 r. Inicjatywa ta jest wyrazem solidarności z Kościołem na ziemi narodzin i działalności Chrystusa. „Po raz kolejny chcieliśmy okazać naszą solidarność z chrześcijanami Ziemi Świętej, którzy obecnie znajdują się w ciężkiej sytuacji” – powiedział jeden z uczestników pielgrzymki, bp Pierre Bürcher z Szwajcarii. Podczas tygodniowego pobytu w Ziemi Świętej biskupi nie tylko spotykali się z chrześcijanami, ale także z przedstawicielami władz izraelskich i palestyńskich.

Hierarchów przyjął m. in. wicepremier Izraela Szymon Peres, z którym rozmawiano przede wszystkim o sytuacji chrześcijan w Ziemi Świętej. Ponadto biskupi spotkali się z premierem Autonomii Palestyńskiej Abu Mazenem, z którym także rozmawiano o sytuacji chrześcijan i muzułmanów. W delegacji wzięli udział biskupi z dziewięciu krajów Europy i Ameryki Północnej: Niemiec, USA, Francji, Anglii i Walii, Irlandii, Hiszpanii, Szwajcarii i Włoch.

Francja. W wieku 94 lat zmarł 22 stycznia słynny abbé Pierre. Pogrzeb założyciela wspólnot Emaus, pomagających bezdomnym, odbył się 26 stycznia w katedrze Notre-Dame w Paryżu. „Dzięki, Panie, że dałeś nam takiego brata! Dzięki, księże Piotrze, za to, że dałeś nam taki przykład” – mówił podczas ceremonii pogrzebowej kard. Philippe Barbarin z Lyonu. Benedykt XVI w telegramie kondolencyjnym podziękował Bogu za dzieło abbé Pierre’a na rzecz najbiedniejszych, przez które dał on „świadectwo miłości, pochodzącej od Chrystusa”. W pogrzebie wzięli udział m.in. prezydent Francji Jacques Chirac, premier Dominique de Villepin z niemal wszystkimi członkami rządu. Przed trumną modlili się także przedstawiciele innych wyznań chrześcijańskich i innych religii, w tym Dalil Boubakeur, rektor wielkiego meczetu Paryża. Abbé Pierre został pochowany wieczorem na niewielkim cmentarzu w Esteville koło Rouen w Normandii. Spoczywają tam jego pierwsi współpracownicy z Emaus.

LUTY

Korea Południowa. W Seulu odbyły się 11 lutego centralne obchody Światowego Dnia Chorego. Specjalny wysłannik Benedykta XVI, przewodniczący Papieskiej Rady Duszpasterstwa Służby Zdrowia kard. Javier Lozano Barragán przewodniczył uroczystej Eucharystii, połączonej z udzieleniem sakramentu namaszczenia chorych. W liturgii wzięło udział 5 tys. osób. W homilii odczytanej po koreańsku kardynał przypomniał zasadnicze myśli orędzia Benedykta XVI na Światowy Dzień Chorego poświęcone osobom cierpiącym na choroby nieuleczalne i znajdującym się w końcowym okresie życia.

Niemcy. Międzynarodowe dzieło pomocy „Kirche in Not” (Kościół w Potrzebie) obchodziło jubileusz 60-lecia. Z tej okazji Mszę św. w katedrze w Kolonii 4 lutego sprawowali kardynałowie Joachim Meisner i Dario Castrillon Hoyos – metropolita Kolonii i były prefekt Kongregacji ds. Duchowieństwa. Wśród licznie przybyłych darczyńców i pracowników dzieła obecny był gość honorowy – melchicki arcybiskup Galilei Elias Chacour. W kazaniu kard. Meisner podkreślił, że powołane do życia w 1947 r. dzieło, którego pełna nazwa brzmiała do niedawna „Kościół w Potrzebie/Pomoc Księżom na Wschodzie” (Kirche in Not/Ostpriesterhilfe), jest „ruchem prawdziwie duchowym”.

Przypomniał, że ten aspekt był zawsze o wiele ważniejszy dla księży pracujących w krajach rządzonych przez reżim ateistyczny, niż wsparcie finansowe poprzez różne projekty pomocy. „Kirche in Not” założył w 1947 r. holenderski norbertanin Werenfried van Straaten (1913-2003). Organizacja działa w 140 krajach i pomaga tam, gdzie Kościół katolicki jest uciskany, albo ma niewystarczające środki na pracę duszpasterską. Dotychczas zrealizowała ponad 200 tys. projektów duszpasterskich na ogólną sumę ponad trzech miliardów dolarów. Obchody jubileuszowe trwały do czerwca br.

MARZEC

Świat. Światowy Dzień Modlitwy Kobiet obchodzono 2 marca. Przebiegał on pod hasłem „Zjednoczeni pod namiotem Boga”. Dzień świętowany był w 170 krajach. Co roku w pierwszy piątek marca kobiety gromadzą się na nabożeństwach ekumenicznych. Pieniądze zebrane na tacę przeznaczone są na wsparcie konkretnych projektów poprawiających los kobiet w różnych krajach. W tym roku otrzymały je mieszkanki Paragwaju. One też przygotowały teksty modlitw na tegoroczny Dzień. Zgodnie z tematem „Zjednoczeni pod namiotem Boga” posługując się symbolem paragwajskiej ńanduti – koronki, wyrabianej przez Indianki Guarani, przedstawiającej wiele różnych motywów złączonych w jedną całość – kobiety z Paragwaju zachęcały do wiary w moc Boga, który łączy ludzi ze sobą. Wspólną modlitwę kobiet w intencji biednych, bezbronnych i pokrzywdzonych zapoczątkowano w 1887 r. Polskie chrześcijanki spotykają się na nabożeństwach w Światowym Dniu Modlitwy Kobiet od 1962 r.

Włochy. Międzynarodowy kongres Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE) z okazji 50. rocznicy podpisania Traktatów Rzymskich odbył się w dniach 23- 25 marca w Rzymie. W jego ramach odbywały się debaty o Europie, jednoczących ją wartościach i przyszłości kontynentu, wspólne modlitwy. Delegacja uczestników spotkała się z Benedyktem XVI. „Wartości, których respektowania domagamy się my, chrześcijanie, są w dużym stopniu prawami wyrastającymi z natury ludzkiej. Niedostrzeganie tego jest zdradą człowieczeństwa, zdradą samego siebie” – powiedział Benedykt XVI podczas audiencji. W kongresie uczestniczyły delegacje 23 konferencji biskupów z krajów UE i ok. 400 przedstawicieli ruchów i organizacji chrześcijańskich z całej Europy. Jednym z owoców spotkania było „Orędzie z Rzymu” – specjalne przesłanie skierowane do szefów rządów i państw zebranych na posiedzeniu Rady Europejskiej 25 marca w Berlinie.

KWIECIEŃ

Ukraina. Obchody 60. rocznicy akcji „Wisła”. W lwowskiej operze 27 kwietnia wieczorem z tej okazji odbył się wieczór pamięci poświęcony ofiarom tego wydarzenia. Prezydent Ukrainy, Wiktor Juszczenko oddał hołd pamięci Ukraińcom wysiedlonym z terenów południowo-wschodnich Polski w 1947 r.
W przemówieniu Juszczenko przypomniał słowa papieża Jana Pawła II, który wezwał Ukraińców i Polaków podczas pielgrzymki w 2001 r. na Ukrainę, aby stawiali wyżej to, co jednoczy oba narody, a nie to co je dzieli i razem budowały przyszłość na zasadach wzajemnego szacunku, braterskiej współpracy i prawdziwej solidarności. „Pragnę, aby te słowa były drogowskazem dla nas wszystkich, tak Ukraińców jak i Polaków” – podkreślił prezydent Ukrainy.
Wcześniej prezydenci Polski i Ukrainy Lech Kaczyński i Wiktor Juszczenko podpisali w Warszawie wspólne oświadczenie z okazji 60. rocznicy akcji „Wisła”. W dokumencie akcja „Wisła” została określona jako przykład niesprawiedliwości, będącej skutkiem działań totalitarnych władz komunistycznych. Kardynał Lubomyr Huzar wraz z Prymasem Polski, kard. Józefem Glempem przewodniczyli nabożeństwu ekumenicznemu w kaplicy Pałacu Prezydenckiego.

Włochy. Benedykt XVI w Vigevano i Pawii. Spotkania z młodzieżą, chorymi i personelem szpitala, ze światem uniwersyteckim oraz wizyta na grobie św. Augustyna – umiłowanego teologa, na którym zawsze wzorował się Joseph Ratzinger, wypełniły czwartą podróż Benedykta XVI na terenie Włoch do Vigevano i Pawii. Odbyła się ona w dniach 21-22 kwietnia. Podczas pierwszego spotkania z mieszkańcami Vigevano zgromadzonymi na placu przed miejscową katedrą, Benedykt XVI podkreślił, że chciał odwiedzić tę diecezję przede wszystkim dlatego, że nie zdążył do niej przyjechać Jan Paweł II. Centralnym punktem wizyty Benedykta XVI była Msza św. odprawiona na Piazza Ducale przed katedrą, w której wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Papież podkreślił, że zadanie ewangelizacji, które stoi przed całą wspólnotą, obejmuje także rodzinę.

W Pawii, na placu przed miejscową katedrą spotkał się z młodzieżą. Zachęcał młodych, by podobnie jak wielu ich rówieśników, którzy w ciągu dziejów spotkali Jezusa i zostali Jego przyjaciółmi, także oni poszli za Nim wiernie i swoim życiem dali świadectwo Jego miłości. Następnego dnia rano Papież odwiedził w klinikę uniwersytecką San Matteo, gdzie spotkał się z chorymi, ich rodzinami i personelem szpitala. Papież odwiedził także Uniwersytet w Pawii. W przemówieniu skierowanym do zgromadzonych na dziedzińcu Terezjańskim wykładowców i słuchaczy tej uczelni oraz przedstawicieli świata nauki i kultury miasta Papież po raz kolejny wspominał postać św. Augustyna, współpatrona uczelni, mówiąc, że może być on dla wszystkich „wzorem dialogu między rozumem i wiarą”. Ostatnim punktem papieskiej wizyty w Pawii było nabożeństwo nieszporów w bazylice San Pietro in Ciel d’Oro oraz modlitwa przed urną z relikwiami św. Augustyna.

MAJ

Brazylia. Pielgrzymka Benedykta XVI. Kanonizacja Antoniego od św. Anny Galvao (Frei Galvao) w Sao Paulo oraz inauguracja obrad V Konferencji Ogólnej Episkopatu Ameryki Łacińskiej i Karaibów w brazylijskim sanktuarium w Aparecida były głównymi wydarzeniami pięciodniowej pielgrzymki papieża. W dniach 9-13 maja Benedykt XVI odwiedził Sao Paulo, Guaratinguetá i Aparecidę. Była to pierwsza w tym roku a szósta od początku pontyfikatu zagraniczna podróż Ojca Świętego. Niech Bóg błogosławi Amerykę Łacińską i Brazylię! – tymi słowami Benedykt XVI rozpoczął pielgrzymkę. Zaznaczył, że kraj ten zajmuje szczególne miejsce w jego sercu, ze względu na jego wielkie możliwości i silnie zaznaczoną obecność Kościoła. Wobec napiętych relacji państwo-Kościół w Brazylii, w takich w kwestiach jak aborcja, czy wprowadzenie nauczania religii w szkołach, papież zapewnił witającego go prezydenta Brazylii, że „Kościół pragnie jedynie wskazywać wartości moralne w każdej sytuacji i kształtować obywateli, aby mogli świadomie i swobodnie podejmować decyzje”.

Okrzyki kilkudziesięciu tysięcy Brazylijczyków i młodzieży z krajów latynoskich: Viva Papa!”, „Ojcze Święty kochamy Ciebie!”, „Benedetto!” – powitały drugiego dnia wieczorem Benedykta XVI na stadionie „Paulo Machado de Carvalho” w Sao Paulo. Tańce Indian w strojach różnych szczepów, tańce portugalskich kolonizatorów, capoeira, samba – wykonane przez 150 młodych z ruchu Focolari ukazały piękno i bogactwo kultury brazylijskiej.

Młodzież, która podróżowała wiele godzin, w autobusach, czy na statkach, jak to było w przypadku młodych z regionu Amazonii, przedstawiła papieżowi swe problemy i troski. Wystąpienia te odsłoniły skalę wykluczenia społecznego w Brazylii. Papieskie przemówienie do młodych pełne było przestróg i zachęt. Przestrzegał m. in. przed atakami materializmu i zeświecczenia, przed strachem w obliczu niepowodzeń, przemocą, narkomanią, nieumiarkowaną ambicją bogactwa i władzy. Również przed pokusą osiągania własnych korzyści, czy to gospodarczych, czy politycznych za pomocą oszustwa i błędów.

Trzeciego dnia wizyty 1,2 mln Brazylijczyków było świadkami kanonizacji swojego pierwszego świętego na Polu Marsowym w Sao Paulo. Był nim franciszkanin, bł. Antoniego od św. Anny Galvao (Frei Galvao). Papież postawił Brazylijczykom tego świętego za wzór, szczególnie „w czasach pełnych hedonizmu”. „Świat potrzebuje przykładów życia przejrzystego, dusz jasnych, prostych umysłów, które nie zgodzą się na to, aby uważać je za przedmioty przyjemności. Koniecznie trzeba powiedzieć o tym niektórym środkom społecznego przekazu, które ośmieszają świętość małżeństwa i czystości przedmałżeńskiej” – apelował.

Spotkanie papieża z biskupami w katedrze pw. Wniebowzięcia NMP i św. Pawła w Sao Paulo media określiły jako „reprymendę” tutejszych hierarchów. Benedykt XVI wezwał ich i cały brazylijski Kościół do większego zaangażowania misyjnego. Za główny powód odchodzenia wiernych od Kościoła uznał brak ewangelizacji na odpowiednim poziomie. Wezwał więc biskupów do licznych, nowych inicjatyw duszpasterskich, polegających przede wszystkim na wysyłaniu misjonarzy do domów na przedmieściach i w głąb kraju.

Nieformalny i bardzo ciepły charakter miało spotkanie Papieża w Guaratingueta, gdzie leczy się 300 młodych uzależnionych od narkotyków. Benedykt XVI uścisnął wielu młodych narkomanów. „Musicie być ambasadorami nadziei!” – apelował do nich papież i przypomniał statystyki, z których wynika, że Brazylia stoi na czele krajów, w których jest największa liczba osób uzależnionych od narkotyków i środków odurzających. Benedykt XVI w mocnych słowach wezwał handlarzy narkotyków, aby „zastanowili się nad złem, jakie wyrządzają rzeszom młodzieży i dorosłych ze wszystkich warstw społecznych”. „Bóg rozliczy ich z tego, co zrobili” – zaznaczył i dodał: „Nie można deptać w ten sposób godności człowieka. Wyrządzone zło spotyka się z taką samą naganą, jaką Jezus wyraził wobec tych, co gorszyli «małych», których Bóg sobie upodobał”.

Wierzcie w Boga-Miłość a nie w polityczną ideologię, w ruchy społeczne, czy w ustrój społeczny – apelował podczas mszy inaugurującej obrady V Konferencji Generalnej Episkopatu Ameryki Łacińskiej w niedzielę 13 maja. Uczestniczyło w niej 150 tys. wiernych. Wiarę w Boga, który jest Miłością uznał za najcenniejszy skarb kontynentu latynoamerykańskiego. „Właśnie ta wiara uczyniła z Ameryki «Kontynent Nadziei». Nie jakaś ideologia polityczna, nie ruch społeczny, nie ustrój gospodarczy. To wiara w Boga, który jest Miłością, który wcielił się, umarł i zmartwychwstał w Jezusie Chrystusie, jest prawdziwym fundamentem tej nadziei” – mówił.

Brazylia: Obrady V Konferencji Ogólnej Episkopatu Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Celem zebrania, które odbyło się w dniach 13-31 maja w Aparecidzie było wznowienie dzieła ewangelizacyjnego Kościoła na latynoskim kontynencie. Zdaniem abp Roberto Octavio González Nievesa z Portoryko po niedawnym świętowaniu 500-lecia wiary w Chrystusa w tej części świata, „rozpoczyna się druga ewangelizacja, która powinna być niczym nowa wiosna dla Kościoła”. Konferencję otwartą 13 maja przez Benedykta XVI, zakończyło odczytanie „Orędzia do ludu Bożego”. Wzywa ono wszystkich do rozpoczęcia „wielkiej misji kontynentalnej”.

Wśród 266 uczestników spotkania w Aparecidzie byli biskupi, księża, zaproszeni goście, obserwatorzy i eksperci. Pierwsze dni obrad były poświęcone refleksjom przewodniczących konferencji episkopatów krajów Ameryki Łacińskiej oraz przedstawicieli Stolicy Apostolskiej na temat hasła Konferencji: „Uczniowie i misjonarze Jezusa Chrystusa, aby nasze narody miały w Nim życie”. Później przez półtora tygodnia trwały dyskusje w 15 grupach roboczych. Poświęcone były temu, w jaki sposób być uczniem i misjonarzem Jezusa Chrystusa w dzisiejszym świecie oraz wypracować propozycje duszpasterskie. 30 maja została przyjęta w głosowaniu ostateczna wersja dokumentu końcowego, liczącego prawie 100 stron. 11 czerwca został on przedstawiony do zatwierdzenia Benedyktowi XVI i opublikowany w lipcu br.

CZERWIEC

Niemcy. Kościoły wobec szczytu G-8. Jeszcze nigdy Kościoły chrześcijańskie nie były tak aktywne podczas obrad szczytu najbardziej uprzemysłowionych państw świata G-8, który odbył się w dniach 6-8 czerwca w Heiligendamm. „Szczyt najbardziej rozwiniętych krajów świata oraz Rosji musi przejąć rolę moralnego przewodnika” – powiedział kard. Karl Lehmann w przededniu otwarcia obrad. Przewodniczący Konferencji Biskupów Niemieckich zaznaczył, że potrzebne jest większe zaangażowanie na rzecz Afryki oraz zrealizowanie „milenijnych celów rozwoju, które mają być osiągnięte do 2015 roku. Są wśród nich zmniejszenie o połowę ubóstwa na świecie, a także zaoewnienie podstawowego wykształcenia, lepszego dostępu do pitnej wody oraz do ochrony zdrowia dla wszystkich ludzi. Również przewodniczący ewangelickiego zjazdu – Kirchentagu, odbywającego się w Kolonii, Reinhard Höppner zaapelował do uczestników szczytu G-8, aby nie stawiali na taki rozwój, który zagraża godności człowieka. „+Nie pozwólcie, aby pieniądze rządziły światem zamiast racji politycznej” – wezwał Höppner.

Filipiny: Uprowadzenie włoskiego kapłana. Ks. Giancarlo Bossi został uprowadzony 10 czerwca przez uzbrojonych mężczyzn w południowej części kraju, gdzie działa wiele islamskich ugrupowań separatystycznych. Misjonarza zatrzymała ok. 10-osobowa grupa, zmuszając go do wyjścia z łódki, którą płynął w pobliżu wioski Bulawan na południu wyspy Mindanao. Ks. Bossi został uwolniony 20 lipca po 39 dniach przebywania w rękach porywaczy. Włoskiego misjonarza udało się odnaleźć głównie dzięki działaniom filipińskiej policji, która nawiązała bezpośredni kontakt z porywaczami.

Irak. W Mosulu zamordowano czterech duchownych chaldejskich. Zostali oni zastrzeleni 3 czerwca na ulicy w jednej z dzielnic Mosulu. Zginęli po Mszy św. odprawionej w parafii pw. Ducha Świętego. Po tragedii zwierzchnik Kościoła chaldejskiego, patriarcha Emanuel III Delly i wszyscy biskupi wydali odezwę, w której nazywali zbrodnię „potwornym aktem skierowanym przeciw Bogu i ludzkości, przeciw braciom, którzy byli wiernymi spokojnymi obywatelami, a jako ludzie Boży zawsze znosili do Boga Wszechmogącego swoje modlitwy i błagania o pokój, bezpieczeństwo i stabilizację w całym Iraku”. Za dusze zmarłych modlił się Benedykt XVI.

LIPIEC

Włochy. Benedykt XVI spotkał się 24 lipca z księżmi włoskich diecezji Treviso i Belluno-Feltre. Podczas spotkania poruszano m. in. takie tematy jak duszpasterstwo rozwiedzionych, relacje z imigrantami należącymi do innych religii, moralne wychowanie młodzieży, współodpowiedzialność wszystkich za Kościół, a także kreacjonizm i ewolucjonizm. Przebywający w tamtych stronach na wypoczynku Papież zgodził się powtórzyć „cenne doświadczenie”, jakim było w ubiegłym roku spotkanie z duchowieństwem Doliny Aosty. Zgodnie z ustaleniem zadali oni Papieżowi dziesięć pytań. Mówiąc o osobach rozwiedzionych Benedykt XVI podkreślił, że Kościół winien okazać im „bliskość”, ażeby mogli „czuć się członkami Kościoła, których kocha Chrystus, chociaż znajdują się w trudnej sytuacji”. O ile mogą wystąpić trudności w dialogu „na wielkie tematy wiary”, o tyle nie powinno ich być, gdy w grę wchodzą wartości – tak Benedykt XVI odpowiedział na pytanie o relacje katolików z wiernymi innych wyznań i religii, głównie imigrantami muzułmańskimi.

SIERPIEŃ

Francja. 5 sierpnia w 81. roku życia zmarł w Paryżu kard. Aron Jean-Marie Lustiger. Ceremonia pogrzebowa emerytowanego arcybiskupa Paryża odbyła się 10 sierpnia w katedrze Notre-Dame w Paryżu. Mszę św. pod przewodnictwem arcybiskupa Paryża, André Vingt-Trois, koncelebrowało niemal 90 kardynałów i biskupów z Francji i innych krajów. Byli wśród nich: kard. Józef Glemp, kard. Franciszek Macharski i abp Józef Życiński, reprezentujący Konferencję Episkopatu Polski. Wśród 5 tys. osób, jakie pomieściła katedra, byli m.in. prezydent Francji Nicolas Sarkozy, premier François Fillon z członkami rządu i były prezydent Polski Lech Wałęsa.

„Nie wstydzimy się naszego smutku po śmierci kard. Lustigera, ale razem z nim mamy nadzieję na zmartwychwstanie – powiedział abp Vingt-Trois. „Jeszcze nie nadszedł czas historyków – stwierdził metropolita Paryża. Jego zdaniem teraz jest czas dziękczynienia Bogu za to, że dał nam swojego świadka, którego czyny były znakami Jego działania. Specjalny wysłannik papieski kard. Paul Poupard odczytał list od Benedykta XVI. Ojciec Święty określił w nim emerytowanego arcybiskupa Paryża mianem wielkiej postaci Kościoła, szanowanej przez wszystkich. Kard. Lustiger spoczął w krypcie arcybiskupów paryskich, znajdującej się pod ołtarzem głównym katedry.

Włochy. 28. Mityng Przyjaźni Między Narodami w Rimini zorganizowany przez ruch „Comunione e Liberazione” przebiegał pod hasłem „Prawda jest przeznaczeniem, ku któremu zmierzamy, dla którego zostaliśmy stworzeni”. W dniach 19-25 sierpnia odbyło się prawie 120 różnych imprez: konferencje tematyczne, przedstawienia teatralne, wystawy i rozgrywki sportowe. Eucharystii na rozpoczęcie Mityngu przewodniczył kard. Tarcisio Bertone. W homilii watykański sekretarz stanu odniósł się do hasła tegorocznego spotkania. Mówił o centralnym znaczeniu prawdy w życiu ludzkim. Człowiek ze swej natury szuka prawdy, ponieważ pragnie zrozumieć sens swego życia. W aktualnym kontekście społeczno-kulturalnym prawda często traci swe uniwersalne znaczenie kosztem relatywizmu.

„Wartości, na których zbudowana jest Europa, są czynnikiem łączącym wszystkich jej mieszkańców” – powiedział przewodniczący Parlamentu Europejskiego Hans-Gert Poettering do uczestników spotkania. „Chciałbym, aby Unia Europejska jednoczyła nie tylko elity, ale wszystkich obywateli” – stwierdził niemiecki polityk unijny. Wyraził ubolewanie z powodu braku jasnego zapisu o chrześcijańskich korzeniach Europy w preambule do Traktatu Reformującego UE.

WRZESIEŃ

Włochy. Benedykt XVI w Loreto. Ogólnokrajowe Spotkanie Młodzieży Włoskiej „Agora Młodych Włochów” było głównym celem pielgrzymki Benedykta XVI do Loreto – największego sanktuarium Włoch. Odbyła się ona w dniach 1-2 września. Wieczorne czuwanie modlitewne pierwszego dnia papieskiej wizyty na błoniach Montorso w pobliżu Loreto zgromadziło prawie 400 tys. osób. Na niedzielną Mszę św. wieńczącą spotkanie przybyło pół miliona wiernych, w tym wielu z 32 diecezji środkowych Włoch. Wśród uczestników byli nie tylko Włosi. Przybyli przedstawiciele innych krajów europejskich, w tym kilkuset z Polski, oraz Australii, gospodarza przyszłorocznych Światowych Dni Młodzieży w Sydney.

„Nie postępujcie drogą pychy, lecz drogą pokory” – apelował do młodych Włochów Benedykt XVI podczas niedzielnej Mszy św. na błoniach Montorso, na które w niedzielne przedpołudnie przybyło pół miliona wiernych. W kazaniu Ojciec Święty przestrzegał młodych, aby „nie słuchali interesownych i przekonywających głosów, które z wielu stron propagują dziś wzory życia oparte na arogancji i przemocy, na apodyktyczności i sukcesie za wszelką cenę, na posiadaniu kosztem bycia”. Papież krytycznie odniósł się do środków masowego przekazu i wezwał: Bądźcie czujni! Bądźcie krytyczni! Nie idźcie za falą, wywołaną przez to potężne działanie perswazji”.

Austria. Benedykt XVI w Austrii. Pod hasłem „Patrzeć na Chrystusa” odbyła się w dniach 7-9 września pielgrzymka Benedykta XVI do Austrii. Głównym jej celem był udział papieża w obchodach 850-lecia istnienia maryjnego „sanktuarium wielu narodów” w Mariazell. Pielgrzymka zawierała także istotne przesłanie do Europy w formie apelu o poszanowanie chrześcijańskich wartości, jako czynnika fundamentalnego dla jej tożsamości. Papież poddał też analizie główne źródła współczesnego kryzysu zachodniej Europy, definiując jej jako odejście od kryterium prawdy.

Wizyta Benedykta XVI w Austrii obfitowała w liczne apele o „odnowę życia i wiary”. Szczególne zadania w tym zakresie powierzył duchownym, wzywając, aby „osoby duchowne przeciwstawiały się rozlicznym przejawom niesprawiedliwości, jawnej bądź ukrytej, jak i szerzącej się pogardzie wobec ludzi”. Apelował o odnalezienie sensu chrześcijańskiej miłości. Mówił o miłości, która domaga się ofiary i wymaga „wyjścia z siebie samego”. Starał się też na nowo ukazać sens misji kapłańskiej, przypominając, że dzisiejszy człowiek potrzebuje najbardziej „świadectwa nadziei”. Zagonionych Europejczyków wzywał do świętowania niedzieli, jako warunku zachowania harmonii duchowej. „Reżyserię” papieskiej pielgrzymki do Austrii przez cały czas jej trwania „przejęło niebo”. Przez trzy dni padał prawie nieustannie deszcz. Mimo tej fatalnej aury na spotkania z Benedyktem XVI przybyło więcej pielgrzymów niż się spodziewano: w Mariazell było 33 tys. pielgrzymów, Msza św. w wiedeńskiej katedrze św. Szczepana zgromadziła 20 tys. osób. Była to jedyna w tym roku podróż papieża do kraju europejskiego i siódma pielgrzymka zagraniczna w czasie jego pontyfikatu.

Rumunia. Pod hasłem „Światło Chrystusa oświeca wszystkich. Nadzieja na odnowę i jedność Europy” odbyło się III Europejskie Zgromadzenie Ekumeniczne w rumuńskim mieście Sybinie (Sibiu). Spotkanie, które odbyło się w dniach 4-9 września z udziałem ok. 2,5 tys. delegatów zorganizowały: Rada Konferencji Biskupich Europy (CCEE) i Konferencja Kościołów Europejskich (KEK). W nadesłanym do Sybinu przesłaniu Benedykt XVI wyraził nadzieję, że spotkanie pomoże chrześcijanom w przezwyciężeniu „zwodniczej samowystarczalności”, w przekonaniu, że ich „wspólne korzenie są znacznie głębsze niż podziały”. Przewodniczący delegacji polskich katolików bp Tadeusz Pikus powiedział, że uwaga uczestników spotkania skupiała się na treściach Karty Ekumenicznej, podpisanej w 2001 r. przez przewodniczących CCEE i KEK. Proponuje ona konkretne inicjatywy mające na celu pogłębienie współpracy międzykościelnej i przybliżanie widzialnej jedności Kościoła Chrystusowego.

Rozpoczęte w styczniu 2006 r. przygotowania do Zgromadzenia odbywały się w trzech etapach: pierwszy, w Rzymie, na terenie katolickim, rozpoczął „ekumeniczny pochód przez Europę”. Jego kolejnymi etapami były inicjatywy lokalne, spotkanie w Wittemberdze, na terenie protestanckim i wreszcie etap w Sybinie, u prawosławnych, który zakończył tę „pielgrzymkę europejską”.

Przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan kard. Walter Kasper podkreślił w swoim wystąpieniu, że ruch ekumeniczny stawia sobie za cel doprowadzenie do wspólnego wyznawania przez wszystkich chrześcijan wiary w jednego Boga, uznawania jednego chrztu i zgromadzenia się w jednym Kościele. Dokonuje się to na fundamencie wiary w Trójcę Świętą i Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela. Bez tej podstawy ekumenizm byłby budowaniem na piasku.

Natomiast ekumeniczny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I wskazał, że światło Chrystusa będzie świecić wszystkim mieszkańcom Europy, jeśli oprze się ona na swoim duchowym dziedzictwie, nie ograniczając swej integracji wyłącznie do dziedziny polityki, gospodarki i kultury.

Zambia. W szpitalu w Lusace zmarł 28 września kard. Adam Kozłowiecki, od ponad 60 lat misjonarz w Zambii. Miał 96 lat. Na wieść o śmierci polskiego kardynała, który w latach 1959-69 był pierwszym metropolitą Lusaki, Benedykt XVI przesłał telegram kondolencyjny. Z wdzięcznością przypomniał w nim gorliwą i bezinteresowną posługę biskupią i pracę misyjną zmarłego, a szczególnie jego niezłomne zaangażowanie w głoszenie Ewangelii. Kard. Kozłowiecki został pochowany 5 października przy nowej katedrze Dzieciątka Jezus w Lusace.

PAŹDZIERNIK

Włochy. Obradowała Międzynarodowa Komisja Mieszana ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym. Dziesiąte spotkanie odbyło się w Rawennie w dniach 8-15 października. „Posiedzenie przebiegało w duchu przyjaźni i pełnej zaufania współpracy” – napisano w komunikacje końcowym. Bez komentarza natomiast odnotowano opuszczenie obrad przez delegację Patriarchatu Moskiewskiego z powodu obecności duchownych nie uznawanego przez Rosyjski Kościół Prawosławny, Estońskiego Apostolskiego Kościoła Prawosławnego (EAKP). Obradom współprzewodniczyli kard. Walter Kasper oraz metropolita Pergamonu, Ioannis, reprezentujący patriarchat ekumeniczny w Konstantynopolu. Na zakończenie obrad przyjęto wspólny dokument o „eklezjologicznych i prawno-kościelnych konsekwencjach sakramentalnej natury Kościoła”. Zdaniem Komisji stanie się on „solidną bazą” dla przyszłych jej prac. Ustalono, że tematem następnego spotkania będzie „rola biskupa Rzymu we wspólnocie Kościoła w pierwszym tysiącleciu”.

Portugalia. Obchody 90. rocznicy objawień fatimskich. Rozpoczęły się one w maju i zakończyły 13 października. Podczas październikowych uroczystości watykański sekretarz stanu, kard. Tarcisio Bertone zaapelował do wszystkich chrześcijan o sprzeciw wobec „pragnienia władców tego świata narzucenia chrześcijanom milczenia, i powoływanie się przy tym na «otwartość» współczesnych społeczeństw”. W ramach obchodów rocznicy objawień konsekrowano nowy kościół pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej. Jako kamień węgielny nowego kościoła Jan Paweł II ofiarował fragment skały z grobu św. Piotra. Umieszczono go przed głównym ołtarzem nowej świątyni, aby świadczył o miłości Portugalczyków do Eucharystii, Maryi i Papieża. Wcześniej odbył się kongres teologiczno-duszpasterski „Fatima dla XXI wieku”.

Natomiast 13 maja uroczystościom inaugurującym jubileusz przewodniczył kard. Angelo Sodano. „Europa musi ponownie znaleźć miejsce dla wiary w centrum swoich społeczeństw” – powiedział wtedy b. sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej. Zebranym w Fatimie pielgrzymom przekazał błogosławieństwo Benedykta XVI. W obchodach uczestniczyła rekordowa liczba wiernych i była największa od dnia wizyty w sanktuarium papieża Jana Pawła II w 2000 r. Do Fatimy przyjechało co najmniej pół miliona pielgrzymów z Portugalii i z 26 krajów świata.

Rzym. Beatyfikacja matki Celiny Borzęckiej. Mszę św. beatyfikacyjną odprawiono 27 października w bazylice św. Jana na Lateranie, która jest katedrą Biskupa Rzymu. Beatyfikacji założycielki zgromadzenia sióstr zmartwychwstanek dokonał w imieniu papieża prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, kard. Jose Saraiva Martins. W uroczystościach wzięli udział metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz oraz licznie zgromadzeni wierni z diecezji bielsko-żywieckiej. W kazaniu, obficie cytując pisma matki Borzęckiej, kardynał Saraiva Martins podkreślił, że „błogosławiona Celina starała się tak wychowywać swoje córki, aby pokora wobec Boga była jedynym punktem odniesienia dla ich życia, dla ich wzrastania w świętości”.

Watykan. Największa w historii Kościoła katolickiego beatyfikacja odbyła się 28 października na Placu św. Piotra. Na ołtarze zostało wyniesionych 498 męczenników hiszpańskich, którzy ponieśli śmierć za wiarę w czasie wojny domowej w latach 1936-39. Mszy św. przewodniczył prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, portugalski kardynał José Saraiva Martins. Wśród nowych błogosławionych jest dwóch biskupów, 24 księży diecezjalnych, 462 członków i członkiń instytutów życia konsekrowanego, po jednym diakonie, subdiakonie i seminarzyście oraz siedmioro świeckich.

Włochy. Benedykt XVI przebywał 21 października z wizytą duszpasterską w Neapolu. W ciągu dnia papież m.in. odprawił uroczystą Mszę św., odmówił modlitwę „Anioł Pański” oraz spotkał się z przedstawicielami różnych religii, którzy przybyli do tego włoskiego miasta na ekumeniczne i międzyreligijne spotkanie z cyklu „Ludzie i religie” zorganizowane przez Wspólnotę św. Idziego. Podczas Mszy św. papież skrytykował przemoc i działalność neapolitańskiej mafii oraz wezwał do walki przeciwko wszelkim formom przemocy.

W seminarium arcybiskupim Benedykt XVI spotkał się z szefami delegacji biorących udział w międzyreligijnym spotkaniu pokojowym, które odbywało się pod hasłem „Dla świata bez przemocy: religie i kultury w dialogu”. „Przy poszanowaniu różnic rozmaitych religii, wszyscy wezwani jesteśmy do tego, aby pracować na rzecz pokoju i pojednania między narodami” – powiedział papież. W spotkaniu wzięli udział m.in. ekumeniczny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I, anglikański arcybiskup Canterbury Rowan Williams, przewodniczący Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego metropolita Cyryl i główny rabin Rzymu Riccardo Di Segni,

Jordania/Watykan. List islamskich duchownych i uczonych. Do wspólnych działań na rzecz pokoju i zrozumienia między religiami w liście otwartym do Benedykta XVI i przedstawicieli innych wyznań chrześcijańskich zatytułowanym „Słowo wspólne między nami i wami” wezwało 138 teologów i uczonych muzułmańskich. Według autorów tej bezprecedensowej odezwy „stawką jest być może przetrwanie całego świata”. Adresatami listu byli papież, liderzy prawosławni, anglikański arcybiskup Canterbury Rowan Williams oraz przywódcy światowych federacji i aliansów Kościołów luterańskich, baptystów, metodystów i ewangelików reformowanych. Zdaniem uczonych islamskich znalezienie wspólnej płaszczyzny porozumienia nie może ograniczać się do grzecznego dialogu międzyreligijnego. Pomysłodawcą tej inicjatywy był Instytut Myśli Islamskiej Aal al-Bayt w Ammanie. Od 25 lat jest on zaangażowana w dialog chrześcijańsko-islamski. Benedykt XVI odpowiedział na list 29 listopada i zaprosił delegację jego sygnatariuszy na spotkanie do Watykanu.

LISTOPAD

Węgry. Zakończenie Roku św. Elżbiety. W węgierskiej miejscowości Sárospatak, w której 800 lat temu urodziła się św. Elżbieta, zakończył się na Rok Elżbietański. Eucharystii, sprawowanej w gotyckiej úwiàtyni zamkowej, przewodniczyù prymas Wãgier kard. Péter Erdõ. Przybyli wszyscy biskupi i przedstawiciele wùadz tego kraju. Obecny byù nuncjusz apostolski na Wćgrzech abp Juliusz Janusz. Licznie przybyli wierni z Wćgier, Sùowacji i Siedmiogrodu. „Tajemnicę świętości św. Elżbiety można określić dwoma słowami: przebaczenie i bezinteresowność” – mówił w homilii kardynał-prymas. Podkreślił, że wartości chrześcijańskie, które głosiła przykładem swego życia, jednoczyły i nadal jednoczą wiele narodów Europy, dla których św. Elżbieta jest wspólnym darem. Przez cały rok jubileuszowy na Węgrzech i w Niemczech odbywały się liczne nabożeństwa, pielgrzymki, wystawy, koncerty oraz sesje naukowe, poświęcone życiu i działalności świętej.

Turcja. Delegacji watykańska z kard. Walterem Kasperem wzięła udział w prawosławnych uroczystościach ku czci św. Andrzeja Apostoła w Stambule.
W przesłaniu do duchowego zwierzchnika prawosławia Bartłomieja I papież przypomniał, że Kościół katolicki pragnie utrzymywać braterskie relacje oraz dialog z Kościołem prawosławnym. Benedykt XVI nawiązał do swej ubiegłorocznej pielgrzymki do Konstantynopola i ponownie wyraził wdzięczność za serdeczne przyjęcie. Zaznaczył, że to spotkanie, podobnie jak wymiana delegacji z okazji uroczystości patronalnych wskazują, że obydwa Kościoły pragną coraz głębszej komunii, umacnianej serdecznymi więzami osobistymi, modlitwą oraz dialogiem miłości i prawdy. Goście z Watykanu wzięli udział w liturgii eucharystycznej, której przewodniczył Patriarcha Ekumeniczny. Rozmawiali także z członkami komisji synodalnej, odpowiedzialnej za relacje z Kościołem katolickim. Kard. Kasper przekazał duchowemu zwierzchnikowi prawosławia podpisany przez Benedykta XVI egzemplarz encykliki „Spe salvi” oraz cenną reprodukcję mozaiki „Mistycznego Baranka” z Rawenny.

GRUDZIEŃ

Francja. W sanktuarium maryjnym w Lourdes rozpoczęły się obchody roku jubileuszowego z okazji 150. rocznicy objawień Matki Bożej św. Bernadecie Soubirous. Mszy św. otwierającej jubileusz, w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP, przewodniczył kard. Ivan Dias. Prefekt Kongregacji Ewangelizacji Narodów przekazał tysiącom wiernych, którzy przybyli na uroczystości, pozdrowienia i apostolskie błogosławieństwo Benedykta XVI.
W homilii kard. Dias przypomniał istotę objawień w Lourdes, ich wezwanie do nawrócenia i pokuty grzeszników. Prefekt Kongregacji Ewangelizacji Narodów zauważył, że Matka Boża w Lourdes i innych objawieniach ostrzegała, przed zagrożeniami, jakie niesie ze sobą przyszłość „słabnięciem wiary, trudnościami Kościoła, pokusami Antychrysta, aby zastąpić w życiu ludzi Boga; pokusami, które mimo przytłaczających sukcesów skazane są na porażkę”. W czasie uroczystości otwarto „święte wrota” bazyliki Piusa X w Lourdes.
Obchody jubileuszu potrwają do 8 grudnia 2008 r. Ich centralnym punktem będzie wizyta Benedykta XVI w pirenejskim sanktuarium, która nastąpi jesienią 2008 r.