Papież, który 23 czerwca rozpoczyna swą wizytę na Ukrainie, jedzie do kraju niezwykle zróżnicowanego pod względem religijnym. Chociaż aż 97% zarejestrowanych na Ukrainie grup religijnych stanowią wspólnoty chrześcijańskie, różnice między nimi są przyczyną wielu napięć i nieporozumień.

W gronie chrześcijan ponad połowę stanowią prawosławni, należący do trzech największych Kościołów (Cerkwi) i kilku pomniejszych. Jedna czwarta to katolicy różnych obrządków, kolejną jedną czwartą stanowią protestanci. Na Ukrainie mieszkają też wyznawcy judaizmu, islamu i innych religii.

Wyznawcy *prawosławia* na Ukrainie zgromadzeni są przede wszystkim w trzech największych Kościołach:
. *Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego* liczy 9049 wspólnot, większość z nich zamieszkuje centralną i południowo-wschodnią część Ukrainy. Ten największy na Ukrainie Kościół podlega Patriarchatowi Moskiewskiemu, wcześniej był jego egzarchatem, a od 1992 r. ma rangę Kościoła autonomicznego. Gdy w 1991 r. Ukraina ogłosiła niepodległość, krajowy Synod Biskupów poprosił Święty Synod Kościoła rosyjskiego o udzielenie mu autokefalii (czyli niezależności). Biskupi rosyjscy odmówili i pozbawili dotychczasowego metropolitę Filareta (Denysenkę) jego funkcji. Metropolitą Kijowa i całej Ukrainy został Włodzimierz (Sabodan).
. *Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego* liczy 2781 wspólnot, z których jedna trzecia zamieszkuje centralną część i prawie 10% południowo-wschodnią część Ukrainy. Kościół ten powstał w czerwcu 1992, gdy wokół odwołanego metropolity Filareta zaczęli się gromadzić zwolennicy niezależności prawosławia na Ukrainie. Od 1995 r. Filaret jest zwierzchikiem tego Kościoła i nosi tytuł patriarchy Kijowa i całej Rusi-Ukrainy.
. *Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny* liczy 1015 wspólnot, z których 80% jest na Zachodniej Ukrainie. Jego powstawanie wspierała diaspora ukraińska w USA. Pierwsze wspólnoty pojawiły się w 1989 r., kiedy to spod jurysdykcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wyszedł proboszcz znaczącej parafii św. Piotra i Pawła we Lwowie Iwan Bodnarczuk, który był biskupem Kościoła rosyjskiego. W czerwcu 1990 r. „patriarchą Kijowa i całej Rusi-Ukrainy” został Mścisław (Skrypnyk), którego w 1993 r. zastąpił Dymitr (Jarema). Zgodnie z jego testamente, po jego śmierci (w lutym 2000 r.), zwierzchnikiem tego Kościoła został Konstantyn – metropolita diaspory ukraińskiej w USA, który, co istotne, podlega jurysdykcji patriarchy Konstantynopola.

Czwartą część chrześcijaństwa stanowią *katolicy*, przede wszystkim obrządków wschodnich, które – choć wywodzą się z różnych tradycji – zachowują jedność ze Stolicą Apostolską:
. *Ukraiński Kościół Greckokatolicki* stanowi drugie pod względem wielkości wyznanie na Ukrainie. Liczy 3317 wspólnot, większość z nich jest na Zachodniej Ukrainie. Był prześladowany przez reżim stalinowski, który formalnie go zlikwidował w 1946 r., a jego wyznawców i majątek włączył siłą do rosyjskiego Kościoła prawosławnego. Grekokatolicy przetrwali w podziemiu. W grudniu 1989 r. Kościół został ponownie zalegalizowany. Dwa lata później powrócił do kraju kard. Myroslaw Iwan Lubacziwśki, który do swej śmierci w grudniu 2000 r. kierował Kościołem jako arcybiskup większy Lwowa. Ukraińscy grekokatolicy są solą w oku prawosławnych, gdyż zachowując obrządek wschodni uznali zwierzchnictwo Papieża i pozostają w jedności z Kościołem katolickim w wyniku unii z 1596 r. i 1646 r.
. *Kościół rzymskokatolicki* liczy obecnie 807 wspólnot, więcej niż połowa z nich znajduje się w centralnych rejonach Ukrainy. Łacinnicy działali w przeszłości na terenach ukraińskich, które wchodziły w skład Rzeczypospolitej. Związek Radziecki zlikwidował struktury kościelne, pozostało niespełna 100 parafii. Kościół łaciński odrodził się organizacyjnie w 1991 r.
. *Ormiański Kościół Katolicki* ma jedną wspólnotę we Lwowie. Został reaktywowany w 1996 r.

Jedną czwartą ukraińskich chrześcijan stanowią różne wspólnoty *protestanckie*. Na terenie tego kraju działa też kilka pomniejszych Kościołów tradycji prawosławnej (jak starowiercy, Wolny Rosyjski Kościół Prawosławny i Rosyjski Kościół Prawdziwie Prawosławny itp.), Ormiański Kościół Apostolski (należący to tzw. tradycji przedchalcedońskiej, uznającej tylko 3 pierwsze sobory powszechne) oraz nowe grupy religijne.

Papież, który 23 czerwca rozpoczyna swą wizytę na Ukrainie, jedzie do kraju niezwykle zróżnicowanego pod względem religijnym. Chociaż aż 97% zarejestrowanych na Ukrainie grup religijnych stanowią wspólnoty chrześcijańskie, różnice między nimi są przyczyną wielu napięć i nieporozumień.

W gronie chrześcijan ponad połowę stanowią prawosławni, należący do trzech największych Kościołów (Cerkwi) i kilku pomniejszych. Jedna czwarta to katolicy różnych obrządków, kolejną jedną czwartą stanowią protestanci. Na Ukrainie mieszkają też wyznawcy judaizmu, islamu i innych religii.

Wyznawcy *prawosławia* na Ukrainie zgromadzeni są przede wszystkim w trzech największych Kościołach:
. *Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego* liczy 9049 wspólnot, większość z nich zamieszkuje centralną i południowo-wschodnią część Ukrainy. Ten największy na Ukrainie Kościół podlega Patriarchatowi Moskiewskiemu, wcześniej był jego egzarchatem, a od 1992 r. ma rangę Kościoła autonomicznego. Gdy w 1991 r. Ukraina ogłosiła niepodległość, krajowy Synod Biskupów poprosił Święty Synod Kościoła rosyjskiego o udzielenie mu autokefalii (czyli niezależności). Biskupi rosyjscy odmówili i pozbawili dotychczasowego metropolitę Filareta (Denysenkę) jego funkcji. Metropolitą Kijowa i całej Ukrainy został Włodzimierz (Sabodan).
. *Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego* liczy 2781 wspólnot, z których jedna trzecia zamieszkuje centralną część i prawie 10% południowo-wschodnią część Ukrainy. Kościół ten powstał w czerwcu 1992, gdy wokół odwołanego metropolity Filareta zaczęli się gromadzić zwolennicy niezależności prawosławia na Ukrainie. Od 1995 r. Filaret jest zwierzchikiem tego Kościoła i nosi tytuł patriarchy Kijowa i całej Rusi-Ukrainy.
. *Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny* liczy 1015 wspólnot, z których 80% jest na Zachodniej Ukrainie. Jego powstawanie wspierała diaspora ukraińska w USA. Pierwsze wspólnoty pojawiły się w 1989 r., kiedy to spod jurysdykcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wyszedł proboszcz znaczącej parafii św. Piotra i Pawła we Lwowie Iwan Bodnarczuk, który był biskupem Kościoła rosyjskiego. W czerwcu 1990 r. „patriarchą Kijowa i całej Rusi-Ukrainy” został Mścisław (Skrypnyk), którego w 1993 r. zastąpił Dymitr (Jarema). Zgodnie z jego testamente, po jego śmierci (w lutym 2000 r.), zwierzchnikiem tego Kościoła został Konstantyn – metropolita diaspory ukraińskiej w USA, który, co istotne, podlega jurysdykcji patriarchy Konstantynopola.

Czwartą część chrześcijaństwa stanowią *katolicy*, przede wszystkim obrządków wschodnich, które – choć wywodzą się z różnych tradycji – zachowują jedność ze Stolicą Apostolską:
. *Ukraiński Kościół Greckokatolicki* stanowi drugie pod względem wielkości wyznanie na Ukrainie. Liczy 3317 wspólnot, większość z nich jest na Zachodniej Ukrainie. Był prześladowany przez reżim stalinowski, który formalnie go zlikwidował w 1946 r., a jego wyznawców i majątek włączył siłą do rosyjskiego Kościoła prawosławnego. Grekokatolicy przetrwali w podziemiu. W grudniu 1989 r. Kościół został ponownie zalegalizowany. Dwa lata później powrócił do kraju kard. Myroslaw Iwan Lubacziwśki, który do swej śmierci w grudniu 2000 r. kierował Kościołem jako arcybiskup większy Lwowa. Ukraińscy grekokatolicy są solą w oku prawosławnych, gdyż zachowując obrządek wschodni uznali zwierzchnictwo Papieża i pozostają w jedności z Kościołem katolickim w wyniku unii z 1596 r. i 1646 r.
. *Kościół rzymskokatolicki* liczy obecnie 807 wspólnot, więcej niż połowa z nich znajduje się w centralnych rejonach Ukrainy. Łacinnicy działali w przeszłości na terenach ukraińskich, które wchodziły w skład Rzeczypospolitej. Związek Radziecki zlikwidował struktury kościelne, pozostało niespełna 100 parafii. Kościół łaciński odrodził się organizacyjnie w 1991 r.
. *Ormiański Kościół Katolicki* ma jedną wspólnotę we Lwowie. Został reaktywowany w 1996 r.

Jedną czwartą ukraińskich chrześcijan stanowią różne wspólnoty protestanckie. Na terenie tego kraju działa też kilka pomniejszych Kościołów tradycji prawosławnej (jak starowiercy, Wolny Rosyjski Kościół Prawosławny i Rosyjski Kościół Prawdziwie Prawosławny itp.), Ormiański Kościół Apostolski (należący to tzw. tradycji przedchalcedońskiej, uznającej tylko 3 pierwsze sobory powszechne) oraz nowe grupy religijne.