Jan Paweł II o Karcie Praw Podstawowych

Przesłanie Jana Pawła II z okazji 1200. rocznicy koronacji cesarskiej Karola Wielkiego, adresowane do kard. Antonio Maria Javierre Ortasa, przewodniczącego sesji naukowej z okazji rocznicy koronacji Karola Wielkiego, która odbyła się w Rzymie (16 grudnia 2000)

Czcigodny Brat w Biskupstwie, Jego Eminencja Kardynał Antonio Maria Javierre Ortas,
Z wielką radością przyjąłem wiadomość, że 16 grudnia Jego Eminencja będzie przewodniczył sesji naukowej z okazji 1200. rocznicy koronacji cesarskiej Karola Wielkiego, której dokonał na Boże Narodzenie 800 r. papież Leon III. Pragnąc przynajmniej duchowo uczestniczyć w świętowaniu historycznego wydarzenia przesyłam na ręce Jego Eminencji moje przesłanie, wraz z którym przekazuję Jego Eminencji i całemu szanownemu zgromadzeniu najlepsze życzenia i serdeczne pozdrowienia.
Wspomnienie historycznego wydarzenia stanowi dla nas zaproszenie, aby spojrzeć nie tylko na historię, lecz obejrzeć się także w stronę przyszłości. Zbiega się ono z ostateczną fazą zredagowania Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Ten szczęśliwy zbieg okoliczności zachęca do zastanowienia się nad znaczeniem i aktualnością, które również dzisiaj zachowuje reforma kulturalna i religijna podjęta przez Karola Wielkiego. W istocie bowiem jej doniosłość jest o wiele bardziej ważka niż zjednoczenie różnych księstw i królestw tej epoki dokonane przez tego władcę.
Reforma ta jest wspaniałą syntezą klasycznej kultury starożytnej – głównie rzymskiej, oraz kultury ludów germańskich i celtyckich, dokonaną na bazie Ewangelii Jezusa Chrystusa – która stanowi ogromny wkład Karola Wielkiego w formowanie kontynentu.
W rzeczywistości bowiem Europa nie tworzyła wówczas określonej jedności z geograficznego punktu widzenia, ale dopiero dzięki przyjęciu wiary chrześcijańskiej stała się kontynentem, który na przestrzeni wieków zdołał dla dobra ludzkości upowszechnić swoje wartości niemal we wszystkich zakątkach ziemi. Jednocześnie nie można pominąć faktu, że ideologie, które wywołały rzeki łez i krwi na przestrzeni całego XX w., zrodziły się w Europie, która chciała zapomnieć o swoich chrześcijańskich korzeniach.
Zadanie sformułowania Kart Praw Podstawowych, jakiego podjęła się Unia Europejska, stanowi u progu nowego tysiąclecia próbę ponownej syntezy głównych wartości, na której powinno opierać się współżycie narodów europejskich. Kościół bardzo uważnie śledził prace nad redakcją tego dokumentu. Dlatego też nie mogę ukrywać mojego rozczarowania faktem, że w tekście Karty nie znalazło się nawet odwołanie do Boga, który jest najwyższym źródłem godności osoby ludzkiej i jej podstawowych praw. Nie można zapominać, że negacja Boga i Jego przykazań w mijającym stuleciu doprowadziła do dyktatury bożków, wyrażającej się w uwielbieniu rasy, klasy, państwa, narodu czy partii zamiast żywego i prawdziwego Boga. Właśnie w świetle nieszczęść towarzyszących XX w. można zrozumieć, jak prawa Boga i prawa człowieka albo wzajemnie się utwierdzają, albo razem upadają.
Mimo wielkiego, szlachetnego wysiłku, tekst Karty Europejskiej, nie wyszedł naprzeciw oczekiwaniom wielu ludzi. W szczególności spodziewano się odważniejszej obrony praw osoby i rodziny. Obawa o obronę tych praw jest jak najbardziej uzasadniona, gdyż nie zawsze są one odpowiednio rozumiane i przestrzegane. W wielu krajach europejskich podstawowe prawa ludzkie są zagrożone przez politykę sprzyjającą aborcji, która niemal wszędzie jest zalegalizowana. Zagrożenie stanowi też przyzwolenie na eutanazję, a ostatnio także na projekty ustaw w dziedzinie technologii genetycznej, które nie gwarantują poszanowania ludzkich embrionów. Używanie wielkich słów na temat godności ludzkiej jest bezużyteczne, jeśli zostanie ona ciężko naruszona przez uchwalone normy prawne.
Wielka historyczna postać cesarza Karola Wielkiego przywołuje chrześcijańskie korzenie Europy, odsyłając jej badaczy do epoki, która mimo zawsze obecnych ludzkich ograniczeń cechowała się imponującym rozkwitem kulturalnym na niemal wszystkich obszarach nadziei. Poszukując swojej tożsamości, Europa nie może pominąć kulturalnego dziedzictwa, jakie pozostawił po sobie Karol Wielki, i które zachowało się przez ponad tysiąc lat. Wychowanie w duchu chrześcijańskiego humanizmu gwarantuje formację intelektualną i moralną, która kształtuje młodzież i pomaga jej stawić czoło poważnym problemom wynikającym z rozwoju techniczno-naukowego. W tym sensie także nauczanie języków klasycznych w szkole może stanowić istotną pomoc dla nowych pokoleń w poznaniu dziedzictwa kulturalnego o nieocenionym bogactwie.
Dlatego też pragnę wyrazić moją wdzięczność wobec osób, które przygotowały tą sesję naukową, a zwłaszcza wobec przewodniczącego Papieskiego Komitetu Nauk Historycznych bp Waltera Brandmüllera. Inicjatywa naukowa stanowi drogocenny wkład w ponowne odkrycie tych wartości, które charakteryzują najprawdziwszą „duszę” Europy. Z tej okazji chciałbym również pozdrowić chór Augsburger Domsingknaben, którzy przez swój śpiew godnie ubogacają spotkanie.
Dzieląc się tymi refleksjami z radością udzielam specjalnego błogosławieństwa apostolskiego Jego Eminencji, referentom, uczestnikom sesji oraz chórowi.
Jan Paweł II