Powstaje Narodowy Program Trzeźwości

Nadużywanie alkoholu w Polsce jest przerażające, grozi wielką narodową katastrofą. Stajemy się coraz bardziej wyznawcami proalkoholowej mentalności. Polska jest bardziej „browarna” niż solidarna – ubolewa bp Tadeusz Bronakowski. Przewodniczący Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości poinformował we wtorek w sekretariacie Episkopatu Polski o głównych założeniach planowanego na wrzesień Narodowego Kongresu Trzeźwości.

Narodowy Kongres Trzeźwości zaplanowano na czerwiec (część modlitewna) i wrzesień (część studyjna). Pierwszą odsłonę wydarzenia wypełni Pielgrzymka Apostolstwa Trzeźwości na Jasną Górę (17–18 czerwca). Część studyjna odbędzie się w Auli im. Roberta Schumana UKSW w Warszawie (21-23 września), a zwieńczeniem Kongresu będą uroczyste liturgie w świątyniach w całej Polsce w niedzielę 24 września.

Kongres poprzedzi 26 maja w Sejmie konferencja pt. „Odpowiedzialność posłów i senatorów, rządu i samorządów za trzeźwość Narodu” z udziałem parlamentarzystów, samorządowców i przedstawicieli rządu.

O zbliżającym się Kongresie będzie można zaczerpnąć informacji w tzw. stacjach kongresowych w całej Polsce, m.in. w miejscach znanych z modlitewnego krzewienia postaw trzeźwościowych, jak Miejsce Piastowe, Święta Lipka czy Niepokalanów.

Hasłem Narodowego Kongresu Trzeźwości będą słowa „Ku trzeźwości Narodu. Odpowiedzialność rodziny, Kościoła, państwa i samorządu”. Celem Kongresu jest ograniczenie spożycia alkoholu, ale także promocja trzeźwości i abstynencji.

„Pamiętajmy, że przed nałogiem alkoholizmu rodziny chronią się przede wszystkim miłością, Kościół – prowadzeniem do Jezusa Chrystusa, szkoły – mądrymi programami wychowawczymi i profilaktycznymi, a władze rządowe i samorządowe – stanowieniem dobrego prawa i jego egzekwowaniem” – wyjaśnił bp Bronakowski.

„Nadużywanie alkoholu w Polsce jest przerażające, grozi wielką narodową katastrofą. Zupełnie niezrozumiały jest fakt reklamy czwartego pod względem siły działania narkotyku, jakim jest alkohol. Skandalem jest jego tak wielka dostępność fizyczna i ekonomiczna” – powiedział przewodniczący Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości.

Jak dodał, Polacy stają się coraz bardziej wyznawcami proalkoholowej mentalności. – Polska jest coraz bardziej „browarna” niż solidarna – stwierdził z ubolewaniem.

Dlatego rok 2017 „ma być czasem prawdziwej troski o trzeźwość naszej Ojczyzny, rokiem obudzenia się Polaków ku prawdziwej wolności”.

Zdaniem przewodniczącego Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości, nie trzeba bać się potężnego alkoholowego lobby, ale też nie można biernie przyglądać się zjawisku nadużywania alkoholu zwłaszcza wśród polskich rodzin.

„Przez alkohol naprawdę cierpią miliony, także osoby najbardziej bezbronne, czyli dzieci doświadczające przemocy, a jest ich w Polsce około 1,5 mln” – poinformował bp Bronakowski.

Władze rządowe i samorządowe, Kościół oraz oddolne ruchy promujące abstynencję od alkoholu pracują wspólnie nad stworzeniem Narodowego Programu Trzeźwości. Jego celem ma być pokoleniowa zmiana podejścia Polaków do kwestii nadużywania alkoholu. Propozycje programu zostaną zaprezentowane podczas wrześniowego Narodowego Kongresu Trzeźwości w Warszawie.

– Program jest w opracowaniu. Liczymy na to, że podczas Narodowego Kongresu Trzeźwości różne propozycje zostaną gruntownie przedyskutowane, przyjęte i proklamowane – być może na kilka pokoleń – powiedział prof. Krzysztof Wojcieszek, ekspert ds. uzależnień i konsultor Zespołu KEP ds. Apostostwa Trzeźwości.

Zdaniem eksperta, w pracach nad stworzeniem programu jego twórcom powinna towarzyszyć anglosaska zasada „law enforcement”, czyli wzmocnienia prawa przez propozycje legislacyjne zgłaszane przez zainteresowane środowiska. Polska powinna też skorzystać z dorobku Szwecji, gdzie problem nadużywania alkoholu przez dziesięciolecia pozostawał nierozwiązany, ale dzięki narodowemu programowi promowania trzeźwości udało to zjawisko znacznie zmniejszyć.

Oprócz zmian prawnych Polska potrzebuje też przemiany stosunku kulturowego do alkoholu. – Jestem od 40 lat abstynentem, ale nie jestem zwolennikiem wyrugowania alkoholu z kultury. Natomiast w postaci, w jakiej jest on używany obecnie, ma siłę niszczącą – dodał prof. Wojcieszek.

„Potrzeba nam ogromnej zmiany pokoleniowej stosunku Polaków do alkoholu. Nie możemy go uważać za substancję, która po prostu należy do naszej narodowej tradycji” – podkreślił ekspert.

W opinii bp. Tadeusza Bronakowskiego, skoro nadużywanie alkoholu jest problemem dotyczącym całego narodu, to także wszyscy – od elit, poprzez media, aż po rodziny – powinni być zaangażowani w przeciwdziałanie temu negatywnemu zjawisku.

„Co robimy jako kapłani, redaktorzy, rodziny, społeczeństwo, nauczyciele, samorządowcy i parlamentarzyści? Często przyglądamy się wszechobecnej reklamie piwa i wcale nie protestujemy. Podobnie nie protestujemy, gdy jak grzyby po deszczu powstają nowe punkty alkoholu. Nie reagujemy, widząc rozpijanie młodego pokolenia przez koncerny, zarabiające miliardy na niszczeniu zdrowia i przyszłości młodych Polaków” – ubolewa przewodniczący Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości.

Psycholog i duszpasterz ks. Marek Dziewiecki zaznaczył, że najbardziej na zgubne działania alkoholu narażona jest rodzina. W niej problemem jest nie nadużywanie, ale już po prostu samo używanie takich substancji. Dobrym zwyczajem byłoby całkowite powstrzymywanie się rodziców od trunków przynajmniej do czasu osiągnięcia pełnoletniości ich dzieci.

Wielka rola w promowaniu takich postaw spoczywa także na Kościele i wyrosłych w jego wnętrzu ruchach. Krajowy moderator Ruchu Światło-Życie ks. Marek Sędek przypomniał o działalności Krucjaty Wyzwolenia Człowieka, powołanej przez ks. Franciszka Blachnickiego. Celem KWC jest promowanie abstynencji od alkoholu pojmowanej jako osobisty dar, podjęty dobrowolnie, z pobudek miłości i odpowiedzialności za dobro drugiego człowieka. Abstynencja jest środkiem do osiągnięcia celu, jakim jest przywrócenie trzeźwości w Polsce i wychowanie dzieci i młodzieży w zdrowych obyczajach.

Krzysztof Brzózka, szef Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przyznał, że Polska jest jednym z nielicznych państw europejskich, w których spożycie alkoholu stale rośnie.

Przyznał, że instytucje państwowe mają ogromną wiedzę na temat zgubnych skutków tego zjawiska, ale sama wiedza nie wystarczy, aby odwieść Polaków od nadużywania alkoholu.

Państwo ma też w porównaniu z wielomilionowymi nakładami międzynarodowych koncernów słabe szanse, aby przeciwstawić się promocji wysokoprocentowych trunków, a co za tym idzie dalszemu relatywizowaniu zjawiska alkoholizmu.

W Polsce zbyt łatwa jest dostępność ekonomiczna (niska cena) i fizyczna (gęstość punktów sprzedaży) produktów alkoholowych, co wskazuje na niemoc samorządów, które nie potrafią tego trendu zatrzymać. Rośnie też rynek reklamy alkoholu, brakuje natomiast kampanii społecznych pokazujących, do czego prowadzi tolerancja wobec alkoholu.

Ze sprawozdania z wykonania ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za 2015 rok, wynika, że ponad 80% dorosłych Polaków spożywa napoje alkoholowe. Postawy abstynenckie są częstsze wśród kobiet (25,5%), niż wśród mężczyzn (10,9%).

Do wypicia alkoholu w ciągu ostatnich 12 miesięcy przyznało się aż 71,7% 15-/16-latków oraz 92,7% 17-/18-latków. Natomiast alkohol w ciągu ostatnich 30 dni piło 48,6% 15-/16-latków i 82,35 17-/18-latków.

Niepokój wzbudza fakt, że powoli zacierają się różnice między dziewczętami i chłopcami w poszczególnych grupach wiekowych. W 2015 r. odsetki dziewcząt, które piły w czasie ostatnich 30 przed badaniem są niemal takie same jak analogiczne odsetki chłopców.

W 2015 r. spożyto 9,41 l czystego alkoholu na głowę. Od kilkunastu lat wzrastają wydatki przeznaczane przez gospodarstwa domowe na napoje alkoholowe w przeliczeniu na jedną osobę. W 2015 r. kwota ta wyniosła 13,44 zł, w 2014 r. – 13,06 zł (2000 r. – 6,31 zł, 2005 r. – 7,34zł, 2010 r. – 11,24 zł).

Świadczenia w zakresie leczenia uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia są finansowane ze środków publicznych na podstawie umów zawieranych przez podmioty lecznicze z NFZ. W 2015 r. przeznaczono na ten cel prawie 411 mln zł.