Franciszkanie odnowią i udostępnią zabytkowe krużganki

Krużganki klasztoru franciszkanów w Krakowie, które obecnie w większej części są niedostępne dla zwiedzających przechodzą kompleksową renowację, która potrwa do 2019 r. Po jej zakończeniu miejsce to zostanie udostępnione. Odbywać się tam będą koncerty, wystawy i konferencje. Krużganki wzbogacone zostaną o elementy nowej technologii: bezprzewodowy internet (WiFi), ekrany dotykowe w kilku językach i kody QR. Dzięki temu zwiedzający będą mogli poznać historię klasztoru i zakonu franciszkanów w Polsce.

W krużgankach znajdują się, m. in. cenne XV-wieczne freski oraz powstająca przez stulecia, galeria portretów biskupów krakowskich. Podczas remontu odnowione zostaną polichromie, obrazy, epitafia, monochromie, okna witrażowe oraz posadzka.

– Z powodu wilgoci zniszczone są cenne XV-wieczne freski, fragmenty dolnych partii „Tłoczni Mistycznej”, jednego z najcenniejszych fresków, który znajduje się w zachodnim skrzydle krużganków. W trakcie remontu sprawdzone zostanie co jest przyczyną zawilgocenia ścian i wykonana izolacja murów – powiedział KAI o. Łukasz Brachaczek, ekonom klasztoru.

Remont, który rozpoczął się pod koniec sierpnia br. najpierw obejmie prace izolacyjne, a następnie rozpocznie się konserwacja zabytków.

– Remontu wymaga kamienna posadzka, pełna konserwacja czeka witrażowe okna. Remont obejmie też wszelkie instalacje. Konserwatorzy zajmą się drewnianymi elementami wystroju i polichromiami – wymienia zakonnik. Jak dodaje ważne jest to, aby krużganki miały swój zakonny charakter, opowiadały o historii tego klasztoru i historii franciszkanów w Polsce.

Z myślą o tym franciszkanie planują odpowiednią iluminację krużganków, a także chcą, by znalazły się tam elementy nowej technologii: bezprzewodowy internet (WiFi), ekrany dotykowe w kilku językach, dzięki którym zagraniczni turyści będą mogli poznać historię klasztoru, a także kody QR, gdyż po ich zeskanowaniu telefonem będzie można uzyskać informacje o danym zabytku.

Krużganki pierwotnie miały cztery skrzydła. Jedno z nich północne zostało zamienione na kaplicę Matki Boskiej Bolesnej. Z pozostałych trzech dostępne jest dziś tylko wschodnie, pozwalające wejść do bazyliki od strony pl. Wszystkich Świętych. Pozostałe dwa otwierane są kilka razy w roku, m. in. na wigilię dla samotnych i bezdomnych.

W skrzydle zachodnim znajdują się monumentalne i cenne XV-wieczne freski. To, m. in. stygmatyzacja św. Franciszka oraz przedstawienie symboliczne Chrystusa w tłoczni mistycznej.

Tam też znajduje się najstarsza galeria portretów biskupów krakowskich. Według legendy powstanie galerii w krużgankach franciszkańskich wiąże się z kanonizacją św. Stanisława Szczepanowskiego, dokonanej w dolnej bazylice św. Franciszka w Asyżu w 1253. Posłowie polscy, biorący udział w uroczystościach, zobowiązali się, że każdy nowy biskup będzie posyłał do bazyliki w Asyżu, na pamiątkę tej kanonizacji, swój portret i 100 sztuk złota. Kłopoty komunikacyjne i niebezpieczeństwa spowodowały zmianę tej umowy. W zamian za srebrną, trzyłokciową figurę św. Franciszka, krakowski konwent franciszkański przejmował prawo do owych portretów.

W krużgankach, oprócz fresków, zachowały się ślady polichromii gotyckiej oraz fragmenty sceny walki św. Jerzego ze smokiem na tle pejzażu i architektury. Ponadto zachowało się 20 medalionów z popiersiami męczenników i świętych oraz portretami uczonych i dostojników franciszkańskich z napisami objaśniającymi w obramieniach, a także epitafia nagrobne.

Franciszkanie osiedlili się w Krakowie w 1237 r. Zgodę wyraził biskup Wisław, a kapituła krakowska podarowała teren pod budowę. Biskup pozwolił na utworzenie ośrodka duszpasterskiego i z ofiar składanych przez wiernych został zbudowany kościół i klasztor.

W 1895 r., wschodnia część kościoła otrzymała polichromię Stanisława Wyspiańskiego, głównie o motywach roślinnych. W bazylice można zobaczyć potężny obraz Boga Ojca w chwili stwarzania świata, umieszczony nad chórem kościelnym.

Z kościołem są złączone trzy kaplice: bł. Salomei z jej relikwiami, drugą jest kaplica Męki Pańskiej. Przy niej istnieje arcybractwo o tej samej nazwie, założone przez biskupa krakowskiego, Marcina Szyszkowskiego w 1595 r. Znajduje się w niej również grób-sarkofag z relikwiami bł. Anieli Salawy, beatyfikowanej przez Jana Pawła II w 1991 r. w Krakowie. Trzecia kaplica Matki Bożej Bolesnej, została utworzona z północnego ramienia krużganków.
W czasie okupacji niemieckiej, po umieszczeniu na Wawelu rezydencji generalnego gubernatora, katedra wawelska została zamknięta, i wtedy bazylika św. Franciszka służyła biskupom krakowskim za miejsce sprawowania liturgii. Z kolei Austriacy w czasie zaboru austriackiego urządzili sobie w krużgankach skład tytoniu, a Niemcy w czasie II wojny – skład części zamiennych dla lotnictwa.

Wszystkie prace renowacyjne na krużgankach będą możliwe dzięki ich dofinansowaniu przez Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków Krakowa i Fundusze Europejskie Małopolski. Konieczny jest także wkład własny. Aby wspomóc odnowę tego miejsca, ofiary można składać we franciszkańskiej świątyni lub wpłacać na konto. Wszystkie potrzebne dane znajdują się na stronie internetowej klasztoru. Koszt prac wyniesie około 3 mln zł.