O dialogu w podzielonym świecie

O sztuce budowania dialogu w podzielonym świecie rozmawiali uczestnicy międzynarodowej konferencji „Veritatis Splendor”, która odbyła się w piątek w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W wydarzeniu uczestniczyli hierarchowie kościelni oraz osobistości ze świata kultury, nauki, religii i polityki. Prelegenci zgodnie podkreślali ogromną rolę Jana Pawła II w budowaniu dialogu międzykulturowego.

W trakcie konferencji przedstawiciele województwa małopolskiego ogłosili drugą edycję Międzynarodowej Nagrody im. Jana Pawła II „Veritatis Splendor” przyznawaną za szczególne zasługi na rzecz budowy dialogu międzykulturowego. Kandydatów do nagrody można zgłaszać do 30 czerwca 2018 roku.

Podczas konferencji kard. Petera Turksona, prefekta Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka reprezentował ks. Segundo Tejado Munoz z Watykanu, który odczytał referat kardynała pt. „Uchodźstwo jako ofiara braku dialogu”. Jak podkreślił, powodami ucieczki jest zwykle przede wszystkim lęk o bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne. Wskazał także na sposoby sprawowania władzy, które często doprowadzają do tego, że ludność decyduje się na opuszczenie swojego kraju.

– Zamiast twórczej inicjatywy rodzi się podporządkowanie. Stąd poczucie strachu i chęć emigracji – uważa kard. Turkson. – Ucieczka wielu osób spowodowana jest tym, by ustrzec swą wolność intelektualną, duchową, społeczną i religijną przed politykami – dodał.

Zdaniem hierarchy takie zjawisko jest porażką władzy. – Poprzez takie działanie kraj traci osoby młode, mające ducha inicjatywy i wykształcone, przez co tak naprawdę władza ubożeje – uważa kard. Turkson.

Czytaj także: Targi Dobroczynności Veritatis Splendor

Hierarcha wskazał także na potrzebę głębokiego zaangażowania na rzecz dialogu. – Prowadzenie dialogu to nie negocjacje, ale szukanie dobra wspólnego dla wszystkich. Kultura spotkania musi prowadzić do pojednania, które dokonuje się przez przezwyciężenie lęku i przebaczenie – wyjaśniał.

Giacinto Boulos Marcuzzo, biskup pomocniczy patriarchy z Jerozolimy wygłosił wykład pt. „Jak wytrwać w dialogu międzykulturowym? Jego zdaniem dialog jest możliwy, ale nie jest to oczywiste. – Z mojego doświadczenia wiem, że dialog nie tylko jest możliwy, ale jest konieczny i powinien stać się obowiązkiem – podkreślił. Jego zdaniem dla chrześcijan najważniejszy jest dialog międzykulturowy, ponieważ „jest najszerszy i łączy wszystkich Żydów, Muzułmanów i Chrześcijan”.

Według hierarchy kultura to pojęcie szersze niż religia, dlatego to na niej powinno się opierać dialog. – Dialogi wymuszone, uwarunkowane politycznie nie są prawdziwe. Prawdziwy dialog powinien opierać się na rzeczywistości – podkreślił biskup.

W konferencji uczestniczył także patriarcha Grzegorz III Laham, zwierzchnik Grecko-Katolickiego Kościoła Melchickiego, który mówił o tym jak budować i utrwalać dialog w Syrii. Hierarcha powiedział, że pomoc chrześcijan na rzecz muzułmanów również stanowi dialog. Jak dodał, chrześcijanie byli tymi, którzy ochronili język arabski i on do dzisiaj jest przez nich kultywowany.

– Ważne jest, aby śledzić wzajemne wpływy, ponieważ to też stanowi dialog. Jako chrześcijanie dbamy o swoje wartości i prawa, ale to są też prawa muzułmanów. Nie chcemy ich tylko zatrzymać dla siebie- wyjaśniał prelegent. Podał przykład szkoły w Bejrucie prowadzonej przez chrześcijan, w której wśród uczniów jest tylko trzech chrześcijan. – To pokazuje, że te wszystkie szkoły czy szpitale są przestrzeniami dialogu. Ważne abyśmy czuli się częścią społeczeństw, w których żyjemy, a nie tylko podgrupami. Ważne, aby Kościoły o tym pamiętały – zaznaczył patriarcha. Jak dodał, celem chrześcijan w Syrii jest pomoc wszystkim bez względu na wiarę.

Na zakończenie swojego wykładu patriarcha Grzegorz III Laham zapalił świecę i wezwał do modlitwy o pokój w Syrii. – Pokój na Bliskim Wschodzie to nie tylko pokój dla nich. On jest kluczowy dla pokoju na całym świecie. Dlatego jako chrześcijanie musimy o niego walczyć – apelował.

Z kolei Hanna Suchocka, była premier i ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej mówiła o dialogu w polityce Watykanu podczas pontyfikatu Jana Pawła II. Jak podkreśliła, że Jan Paweł II zawsze ukazywał, że dialog jest możliwy i uważał, że tam gdzie jest najtrudniejszy jest najbardziej potrzebny. – Dla Jana Pawła II największą wartością była godność człowieka. Z punktu widzenia godności, każdy człowiek ma pewne, niezbywalne prawa. Ta zasada była podstawą polityki Watykanu podczas pontyfikatu naszego papieża. Wiązało się z tym otwarcie na odmienność oraz dialog, jako obowiązek wszystkich i prowadzony ze wszystkimi – mówiła była ambasador.

Jej zdaniem, Jan Paweł II doskonale rozumiał, że dialog jest środkiem do wzajemnego zrozumienia i może rozwiązać wiele trudności. Dodała też, że dzięki zaangażowaniu politycznemu Jana Pawła II udało się zapobiec wybuchowi wojny pomiędzy Argentyną i Chile pod koniec lat 70. – Do wojny nie doszło, a przywódce zaakceptowali warunki, które wskazał Jan Paweł II. To stanowi przykład zatrzymania konfliktu dzięki pomocy Stolicy Apostolskiej – powiedziała.

– Wiosną 2003 roku, czyli tuż przed wybuchem wojny w Iraku, Jan Paweł II był mocno zaangażowany w to, aby uniknąć rozpoczęcia działań zbrojnych. Spotykał się z najważniejszymi politykami, bo chciał zapobiec sytuacji, której jesteśmy obecnie świadkami– dodała była ambasador Polski przy Stolicy Apostolskiej.

Wśród uczestników konferencji była także siostra Rosemary Nyirumbe z Ugandy, która w ubiegłym roku została pierwszą laureatką nagrody Veritatis Splendor przyznawaną przez władze Małopolski. Siostra należy do Zgromadzenia Najświętszego Serca Jezusa. Zakonnica prowadzi w Ugandzie szkołę, w której pomaga ofiarom wojny i Armii Bożego Oporu, która jest oskarżana m. in. o porywanie i wykorzystywanie dzieci oraz kobiet.

W swoim wystąpieniu siostra zastanawiała się czy jest możliwy dialog Kościoła i przywódców politycznych. – To wydaje się bardzo trudne, ale aby było możliwe trzeba najpierw nauczyć się słuchać i nie ulegać stereotypom. Dopiero po wyeliminowaniu tego, możemy rozmawiać o tym czym jest dialog” – powiedziała. Prawdziwy dialog jest wtedy, gdy każdy szanuje swojego rozmówcę. – Dobroczynność to nie tylko pomoc, ale to wspieranie ludzkiej godności. Ukazywanie ludziom pokrzywdzonym tego, że ich życie i wolność, rzeczywiście do nich należą – podkreśliła s. Nyirumbe. – Staram się przywracać młodym kobietom ich podmiotowość dlatego wiem, że jest to bardzo trudne – dodała.

Czytaj także: S. Rosemary Nyirumbe laureatką nagrody „Veritatis Splendor”

Włoski senator Rocco Buttiglione mówił o tym w jaki sposób prowadzić dialog, by był narzędziem pokoju we współczesnym świecie. – Tylko dzięki budowaniu dialogu stajemy się wspólnotą, a narzędziem pokoju jest dialog – mówił prelegent. Dodał, że jak wynika przeprowadzonych badań, chrześcijaństwo w Europie się kurczy, „ale Kościół na świecie rośnie”. Jego zdaniem spotkanie z prawdą i dialog z prawdą jest postawą jakiegokolwiek porozumienia. – Tylko prawda może zjednoczyć. Bez niej nie możemy stworzyć wspólnoty narodowej opartej na miłości, tylko na władzy – tłumaczył senator.

Międzynarodowa konferencja „Veritatis Splendor” odbyła się w ramach Targów Dobroczynności, które w dniach 14-17 września odbywają się w Krakowie. W pierwszej edycji wydarzenia udział bierze 45 fundacji z kraju i zagranicy m.in. z USA, Kenii, Ghany, Madagaskaru i Pakistanu.

Członkowie organizacji prezentują swoją działalność, dzielą się doświadczeniami oraz ukazują sposoby niesienia pomocy potrzebującym. Wśród nich jest Polski Czerwony Krzyż, Puckie Hospicjum pw. św. Ojca Pio, Caritas Polska, Polska Akcja Humanitarna, stowarzyszenie Sursum Corda, Fundacja Brata Alberta, Fundacja Anny Dymnej „Mimo wszystko”, Armia Zbawienia, CYNESA – Catholic Youth Network for Environmental Sustainability in Africa, New Hope Organization, Rycerze Kolumba i Fundacja Kiabakari.

Organizatorami Targów Dobroczynności jest województwo małopolskie i Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie.