Nagroda Pojednania dla Kongregacji Kościołów Wschodnich i Radia Watykańskiego

Kongregacja Kościołów Wschodnich, Sekretariat ds. Komunikacji oraz watykański Sekretariat ds. Komunikacji sekcje polska, ukraińska i słowacka Radia Watykańskiego otrzymały 12 października w Rzymie Nagrodę Pojednania, przyznawaną przez Kapitułę Pojednania Polsko-Ukraińskiego. Statuetki wręczył zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) abp Światosław Szewczuk.

Uroczystość odbyła się w Ukraińskim Papieskim Kolegium św. Jozafata w Rzymie. Obok arcybiskupa większego kijowsko-halickiego wziął w niej udział także, m.in. kard. Leonardo Sandri, prefekt Kongregacji dla Kościołów Wschodnich.

„Wspominamy to, co Pan Bóg dał nam 30 lat temu właśnie w tym miejscu historycznym jakim jest kolegium ukraińskie i w Papieskim Kolegium Polskim na Awentynie. Choć wcześniej nie przygotowywano jakiegoś dokumentu, a to potrafimy robić, św. Jan Paweł II swoim autorytetem i osobowością zainicjował pewien duchowy przełom, proces pojednania między narodem polskim i ukraińskim. Modląc się dzisiaj tutaj i wczoraj w bazylice św. Piotra przy jego grobie ogłosiliśmy go patronem polsko-ukraińskiego pojednania” – powiedział arcybiskup większy kijowsko-halicki.

Zaznaczył, że ten duchowy proces choć miał swoje wzloty i upadki to poruszył wiele serc. „Jan Paweł II poprzez jego zainicjowanie pokazał nam jak leczyć serca wszystkich zranionych po II wojnie światowej. Tym leczniczym balsamem jest przebaczenie ofiarowane i przyjęte. Także ta nagroda jest jednym z lekarstw, aby leczyć nasze rany, przy czym lekarstwo jest na tyle skuteczne, na ile odpowiednio się go stosuje” – powiedział abp Szewczuk i przypomniał, że nagroda jest przyznawana osobom, które wnoszą wkład w polsko-ukraińskie pojednanie, a pierwszym, który ją otrzymał był Jan Paweł II.

Kard. Sandri, dziękując za nagrodę z humorem zauważył, że Kościół przygotowuje się intensywnie do przyszłorocznego synodu biskupów poświęconego młodzieży, a Kapituła nagrodziła „100-letniego staruszka”. Nawiązał tym samym do obchodzonego właśnie jubileuszu 100-lecia Kongregacji Kościołów Wschodnich. Wyraził wdzięczność za otrzymaną nagrodę w imieniu wszystkich, którzy przez sto lat pracowali w Kongregacji i za uznanie jej pracy na rzecz Kościoła greckokatolickiego w Ukrainie i Polsce.

Kardynał nawiązał do homilii papieża Franciszka wygłoszonej podczas Mszy św. w Bazylice Matki Bożej Większej w Rzymie z okazji jubileuszu Kongregacji. Papież pytał w niej, m.in. w imieniu chrześcijan Kościołów wschodnich, dlaczego doświadczają tak dramatycznych prześladowań, nienawiści i cierpień na tym świecie, w świecie, w którym, jak mówi papież Franciszek, trwa „wojna w kawałkach”. Dlaczego nie zwycięża miłość, pojednanie i duch braterstwa. „Niestety musimy pamiętać o dramatycznych wydarzeniach w historii każdego z naszych krajów, w tym Ukrainy i Polski. Dobrze, że Wieki Papież Jan Paweł II stał się patronem polsko-ukraińskiego pojednania i nagrody. W swojej książce `Pamięć i tożsamość` stwierdza, że tylko Boże Miłosierdzie jest lekiem na wszelkie zło i rozwiązanie naszych problemów, miłosierdzie jako lek wylany na wszystkie narody, które doświadczyły cierpienia i zła. Nagroda Pojednania jest dla Kongregacji nie tylko zaszczytem, ale i zobowiązaniem, aby krzewić na świecie pokój i braterstwo” – powiedział kard. Sandri.

Ks. Paweł Pasierbek, szef sekcji polskiej Radia Watykańskiego powiedział KAI, że jej pracownicy czują się zaszczyceni nagrodą. Przypomniał, że Radio jest głosem papieża i zawsze relacjonowało jak najrzetelniej to, co na temat polsko-ukraińskich relacji i pojednania mówił patron nagrody – Jan Paweł II. „Dziękujemy za to, że zostaliśmy zauważeni i docenieni, ale nie tylko my, ale przede wszystkim papież z Polski. Głęboko wierzymy, że ta nagroda będzie służyła tak potrzebnemu przebaczeniu, pojednaniu i przyjaźni polsko-ukraińskiej” – powiedział.

Wśród świadków tamtego wydarzenia sprzed 30 lat był obecny podczas uroczystości obecny sekretarz Kongregacji Kościołów Wschodnich abp Cyryl Vasil, wówczas seminarzysta w Ukraińskim Papieskim Kolegium św. Jozafata w Rzymie.

W uroczystości prowadzonej przez rzymską korespondentkę TVP Magdalenę Wolińską – Riedi wzięli udział, m. in.: ambasador Ukrainy w Polsce, Andrij Deszczycia z małżonką, Jan Tombiński, ambasador Unii Europejskiej przy Stolicy Apostolskiej, Tetiana Iżewska, ambasador Ukrainy przy Stolicy Apostolskiej, ks. Federico Lombardi, były rzecznik Watykanu, siostry ze Zgromadzenia Sióstr Służebnic NPM, z przełożoną generalną, matką Zofią Łebedowycz, seminarzyści Papieskiego Kolegium Ukraińskiego im. św. Jozafata, ojcowie bazylianie z Rzymu oraz uczestnicy zakończonej w czwartek w Rzymie międzynarodowej konferencji naukowej: „Kościół katolicki w procesie dialogu i pojednania polsko-ukraińskiego”.

Czytaj także: Uczestnicy polsko-ukraińskiej konferencji napisali list do papieża

W uzasadnieniu przyznania nagrody członkowie Kapituły napisali, że Kongregacja, odpowiadająca za kontakty ze wszystkimi katolickimi Kościołami Wschodnimi, w tym z UKGK na Ukrainie i w Polsce, została odznaczona za wspieranie potrzeb duchowych i materialnych oraz działalności apostolskiej i misyjnej tych wspólnot. „Pracownicy Kongregacji zawsze wykazywali się szczególną wrażliwością i życzliwością wobec Kościołów Europy Środkowo-Wschodniej oraz przyczynili się do odrodzenia i uregulowania statusu prawnego Kościoła Greckokatolickiego na Ukrainie, w Polsce, Słowacji, Rumunii i w innych krajach” – czytamy w uzasadnieniu.

Kapituła Nagrody przypomniała, że Kongregacji podlegają Papieski Instytut Wschodni w Rzymie, który specjalizuje się w badaniach nad chrześcijańskim Wschodem oraz Ukraińskie Papieskie Kolegium św. Jozafata. To w nim w okresie II wojny światowej miał swoją siedzibę bp Iwan Budka, wizytator apostolski dla grekokatolików w Europie Zachodniej, a po wojnie było to jedno z nielicznych w świecie ukraińskich seminariów greckokatolickich, gdzie studenci otrzymywali przygotowanie z liturgii i duchowości oraz przedmiotów ukrainoznawczych.

„Kongregacja dla Kościołów Wschodnich wspomaga w działalności duszpasterskiej hierarchów i duchowieństwo greckokatolickie Europy Środkowo-Wschodniej, utrzymuje kontakty z Synodem biskupów na Ukrainie i Konferencją Episkopatu Polski, wspiera działalność ekumeniczną i dialog międzywyznaniowy, troszczy się o zachowanie i rozwój oraz wzajemne ubogacanie się wschodniej i zachodniej tradycji chrześcijańskiej” – stwierdza uzasadnienie decyzji o przyznaniu nagrody.

Redakcje polska, ukraińska i słowacka Radia Watykańskiego otrzymały nagrodę za obiektywny, wolny od uprzedzeń i stereotypów przekaz informacji, kształtowanie opinii publicznej i tworzenie pozytywnych relacji między narodami oraz komentarze do bieżących wydarzeń religijnych, pokazujące spojrzenie na problemy religijne w szerszym kontekście społecznym.

W uzasadnieniu przyznania Nagrody przypomniano szczególną rolę tych sekcji narodowych papieskiej rozgłośni w okresie największego nasilenia represji komunistycznych wobec chrześcijan w tych krajach. „Dzięki emitowanym Liturgiom w językach narodowych wierni mogli odczuwać wsparcie duchowe oraz jedność z całym Kościołem powszechnym. Audycje nadawane przez rozgłośnię na bieżąco informowały słuchaczy na całym świecie o wszelkich działaniach podejmowanych przez papieży na rzecz obrony praw wierzących w Polsce, na Ukrainie i Słowacji, o przygotowaniach i uroczystościach 1000-lecia chrztu” – czytamy w uzasadnieniu przyznania Nagrody Pojednania.

Za miejsce tegorocznego wręczenia nagrody wybrano Rzym, gdyż 30 lat temu doszło tam do spotkania episkopatów Ukrainy i Polski, 8 października 1987 r. w Papieskim Kolegium Polskim i 17 października w Kolegium Ukraińskim św. Jozafata, gdzie, m.in. ogłoszono deklaracje o pojednaniu między Polakami a Ukraińcami, co później zaowocowało wspólnymi obchodami tysiąclecia chrztu Rusi-Ukrainy 1988 r. w Rzymie i na Jasnej Górze.

Kapituła Pojednania Polsko-Ukraińskiego została powołana w 1999 r., aby tworzyć nowy model stosunków Polaków i Ukraińców, doświadczonych wspólną, trudną historią. Jej głównym zadaniem jest upowszechnianie wartości jednoczących oba narody oraz podejmowanie działań przyczyniających się do budowania świadomości, iż oba narody wspólnie tworzą nową przyszłość, opartą na zasadach szacunku i tolerancji, prawdy i miłości.

W skład Kapituły wchodzą najwyżsi hierarchowie, m.in. abp Swiatosław Szewczuk, kardynałowie Henryk Gulbinowicz i Stanisław Dziwisz, dyplomaci, przedstawiciele świata kultury, nauki i mediów, ludzie o otwartych umysłach i rozumiejący potrzebę tworzenia wspólnoty ducha między Polską a Ukrainą.

Nagrodą Pojednania jest statuetka, przedstawiająca dwa kwiaty: mak i bławat. Symbolizują one narody Polskę i Ukrainę, żyjące obok siebie, połączone wspólną historią.

Wśród dotychczasowych laureatów Nagrody są, m.in.: św. Jan Paweł II, profesorzy Jerzy Kłoczowski i Adam Daniel Rotfeld, redakcja „Tygodnika Powszechnego”, reżyser Jerzy Hoffman, Fundacja św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej i Instytut Polski w Kijowie, Prezydium Konferencji Episkopatu Polski, Uniwersytet Narodowy „Akademia Kijowsko-Mohylańska” w Kijowie, Katolicka Agencja Informacyjna, Paweł Kowal – politolog i historyk, prof. Leonid Zaszkilniak – historyk najnowszych dziejów Ukrainy, Radio Wnet oraz internetowy kanał telewizyjny Hromadske.