„Polskie Yad Vashem” upamiętnia Polaków ratujących Żydów

Już ponad 17 tys. stron liczy dokumentacja nt. Polaków ratujących Żydów, zgromadzona w toruńskim instytucie „Pamięć i tożsamość”. Dotyczy ona ok. 40 tys. Polaków, ponad tysiąc z nich upamiętniono także w Kaplicy Pamięci, otwartej w 2016 r. w świątyni pw. NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu.

Prof. Jan Żaryn uważa, że Polakom udało się uratować od 100 do 130 tys. Żydów. Pomocy Żydom – instytucjonalnej i indywidualnej (stałej lub incydentalnej), udzielało od kilkuset tysięcy do miliona Polaków, w tym całe rodziny, księża, zakonnicy i zakonnice. Historie wielu z nich upamiętnia toruński instytut „Pamięć i tożsamość” i Kaplica Pamięci w świątyni pw. NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II.

Czytaj także: Zmiana tekstu o Piusie XII w Yad Vashem

Od sierpnia 2013 r. do instytutu „Pamięć i tożsamość” napłynęły tysiące świadectw od Polaków i Żydów. Materiały dotyczą ok. 40 tysięcy Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Zrobiono ponad 10 tysięcy wywiadów, zebrano 17 tysięcy stron dokumentów, opracowano 4 tysiące teczek. Wciąż napływają kolejne wspomnienia.

W Kaplicy Pamięci znajdują się wielkie tablice, na których wypisano nazwiska 1170 Polaków (w tym 13 księży), których w czasie II wojny światowej za pomoc Żydom zamordowali Niemcy. Historie te zostały zweryfikowane przez historyków.

Na stronie internetowej Kaplicy Pamięci znaleźć można dane tych osób, ich historie i nagrania świadectw, a także można odbyć wirtualny spacer (również w okularach Virtual Reality). Ten wkład w badanie holokaustu w Polsce doceniły międzynarodowe organizacje, między innymi Instytut Yad Vashem z Jerozolimy i Holocaust Memorial Museum z USA.

Tablice Pamięci w toruńskim sanktuarium NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II

Rabin Dov Lipman podczas odbywającej się 26 XI 2017 r. konferencji „Pamięć i nadzieja” zapewnił, że kiedy wróci do Izraela, „będzie mówił, pisał i krzyczał, że Żydzi powinni przyjeżdżać do Polski, zobaczyć obozy koncentracyjne, ale też przyjechać tutaj, do Torunia – po to, by powiedzieć dziękuję tym Polakom”.

Kaplicę Pamięci zbudowano według koncepcji inżyniera Andrzeja Ryczka – architekta, autora projektu Świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II.

Instytut „Pamięć i Tożsamość” działa przy fundacji Lux Veritatis, powołanej przez o. dr. Tadeusza Rydzyka, który jest inicjatorem tego przedsięwzięcia. Projekt jest współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP.