Rzecznik Praw Dziecka apeluje o pomoc dzieciom w Syrii

Polska jako kraj określany zaszczytnym mianem „Ojczyzny Praw Dziecka” nie może przejść obojętnie wobec krzywdy i cierpienia, którego codziennie doświadczają syryjskie dzieci. Szczególnie w roku 2018 – ogłoszonym przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Rokiem Ireny Sendlerowej, powinniśmy czuć się zobowiązani do udzielania pomocy tym najbardziej potrzebującym i bezbronnym: dzieciom – przekonuje Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak w wystąpieniu do Ministra Spraw Zagranicznych prof. dra hab. Jacka Czaputowicza. Wnioskuje on o rozważenie możliwości udzielenia większego wsparcia syryjskim dzieciom w ich niezwykle trudnym położeniu.

Rzecznik przywołuje słowa patronki roku 2018, Kawalera Orderu Uśmiechu – Ireny Sendlerowej: „A co na to świat? Potężne mocarstwa? Świat milczał! A milczenie czasem znaczy przyzwolenie na to, co się dzieje” – i zwraca uwagę, że każdego dnia z Syrii ucieka tysiące osób z czego – jak podają UNICEF i UNHCR – znaczną grupę stanowią dzieci.

– W pierwszym półroczu 2017 roku około 17 000 dzieci przybyło do Grecji, Włoch, Hiszpanii i Bułgarii. Z tej liczby około 72% stanowiły dzieci bez opieki – wskazuje Rzecznik Praw Dziecka.

Przypomina też, że ze względu na ograniczone możliwości wjazdu do krajów Unii Europejskiej w sposób legalny – wymagania wizowe i sankcje dla przewoźników nałożone w ramach umowy z Schengen – dzieci poszukujące ochrony międzynarodowej wykorzystują tzw. „dzikie” trasy, co naraża je na liczne niebezpieczeństwa.

Największym zagrożeniem dla dzieci podróżujących po Europie w poszukiwaniu międzynarodowej ochrony jest przeprawa przez Morze Śródziemne. Na trasie przez Europę dzieci również stają przed wieloma zagrożeniami. Część z nich podczas podróży jest oddzielana od rodziców, głównie w trakcie chaotycznych kontroli granicznych. Powoduje to, że dzieci bez opieki są szczególnie narażone na zwiększone ryzyko stania się ofiarami handlu ludźmi i wykorzystywania seksualnego.

Niestety, zagrożenia dla dzieci nie kończą się, gdy dotrą one do kraju przeznaczenia. Umieszczane są tam w przepełnionych ośrodkach dla uchodźców, gdzie panują bardzo trudne warunki bytowe, często brakuje podstawowych środków czystości, urządzeń sanitarnych oraz ciepłej wody. Niektóre państwa nie posiadają systemu opieki prawnej nad dziećmi podróżującymi bez opieki, pozostawiając je bez ochrony osób dorosłych. W innych krajach wyznaczenie opiekuna prawnego trwa zbyt długo, co czyni los małoletnich niepewnym.

W 2012 roku Zarząd Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka (ENOC) z inicjatywy polskiego Rzecznika Praw Dziecka wydał oficjalne oświadczenie kierowane do Przewodniczącego Komitetu Praw Dziecka ONZ Jeana Zermattena oraz do wszystkich krajów świata, potępiające złe traktowanie i trudną sytuację dzieci w Syrii na skutek trwającej tam wojny oraz wzywające do podjęcia działań w celu zaprzestania takich praktyk.

Czytaj także: Kard. Vincent Nichols o walce z handlem ludźmi

Podczas siedemnastego Zgromadzenia Ogólnego Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka, które odbyło się 27 września 2013 roku w Brukseli, ENOC wskazał, że dzieci migrujące do Europy mogą doświadczyć przemocy, handlu ludźmi, poważnej traumy i śmierci, a większość z nich nie ma zagwarantowanych żadnych praw. W oświadczeniu członkowie ENOC zaapelowali do społeczności europejskiej i międzynarodowej o pilną pomoc dla syryjskich dzieci umieszczonych w ośrodkach dla uchodźców i zapewnienie im ochrony przed katastrofą humanitarną.

W sprawie trudnej sytuacji dzieci w Syrii

We wrześniu 2015 roku w Hadze Europejska Sieć Rzeczników Praw Dziecka (ENOC) przyjęła oświadczenie wzywające rządy europejskie oraz właściwe organy europejskie i międzynarodowe, do podjęcia natychmiastowych działań, w celu pilnego zajęcia się problemem „dzieci w drodze” i zagwarantowania dostępu do przysługujących im praw.

Mając świadomość rozmiaru obecnego kryzysu migracyjnego, Europejska Sieć Rzeczników Praw Dziecka ENOC powołała Grupę Roboczą ds. Dzieci w Drodze – której członkiem jest także polski Rzecznik Praw Dziecka. Celem tej Grupy jest monitorowanie przestrzegania praw dzieci podróżujących po Europie.

13 listopada 2017 roku w Atenach, odbyło się regionalne spotkanie członków Grupy Roboczej ds. Dzieci w Drodze ENOC, w trakcie którego przeanalizowano poszczególne etapy pobytu małoletnich cudzoziemców w państwach członkowskich pod kątem działań, które należy podjąć, aby w pełni zabezpieczyć prawa dzieci.

– Powinniśmy dostrzegać w małoletnich cudzoziemcach w pierwszej kolejności dzieci, a dopiero później obcokrajowców – mówił Marek Michalak, przekazując zalecenia ENOC na ręce Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.