Jutro powtórny pogrzeb abp. Stanisława Galla – pierwszego biskupa polowego

W środę w Warszawie odbędzie się powtórny pogrzeb abp. Stanisława Galla, biskupa pomocniczego archidiecezji warszawskiej, pierwszego biskupa polowego Wojska Polskiego i administratora apostolskiego archidiecezji w czasie II wojny światowej. Uroczystości rozpoczną się w południe w archikatedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Obok trumny stanie posterunek honorowy, mieszkańcy Warszawy będą mogli oddać hołd zmarłemu w czasie II wojny światowej administratorowi apostolskiemu archidiecezji.

Około godz. 14.00 uformuje się kondukt pogrzebowy, który ulicami Starego Miasta przejdzie do Katedry Polowej WP (ul. Długa 13/15). Odbędzie się czuwanie modlitewne. O godz. 16.00 odprawiona zostanie Msza św. pod przewodnictwem kard. Kazimierza Nycza, metropolity warszawskiego w koncelebrze arcybiskupów i biskupów, kapelanów oraz duchownych archidiecezji warszawskiej. Po jej zakończeniu trumna ze szczątkami pierwszego biskupa polowego zostanie złożona w krypcie katedry.

Stanisław Gall urodził się 21 kwietnia 1865 r. w Warszawie. Studiował w latach 1880–1883 w seminarium duchownym w Warszawie, następnie w latach 1883–1887 w Rzymie filozofię, teologię i prawo kanoniczne. W 1887 r. obronił doktorat z filozofii. Święcenia kapłańskie przyjął w Warszawie 29 czerwca 1887 r. Po święceniach pełnił posługę duszpasterską na Służewie. W 1889 r. został profesorem liturgiki i filozofii warszawskiego seminarium duchownego, następnie wicerektorem seminarium. W 1910 r. mianowano go rektorem seminarium.

29 lipca 1918 r. papież Benedykt XV mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji warszawskiej i biskupem tytularnym Halikarnasu. Sakrę biskupią przyjął w archikatedrze św. Jana Chrzciciela 17 listopada 1918 r. z rąk abp. Aleksandra Kakowskiego, metropolity warszawskiego.

5 lutego 1919 r. został mianowany przez papieża Benedykta XV biskupem polowym Wojsk Polskich. Równocześnie otrzymał stopień generała porucznika (zmieniony w 1922 r. na generała dywizji). Rządy w diecezji objął 21 lutego 1919 r. Odegrał kluczową rolę w organizacji i funkcjonowaniu duszpasterstwa wojskowego podczas wojny polsko-bolszewickiej. Zorganizował kurię biskupią oraz sieć duszpasterstwa wojskowego.

Po przewrocie majowym 1926 r. począł krytycznie odnosić się do władz państwowych i Józefa Piłsudskiego. W 1932 r. bp Gall złożył rezygnację z funkcji biskupa polowego, a w styczniu 1933 r. przeszedł w stan spoczynku jako generał dywizji Wojska Polskiego.

Po rezygnacji z funkcji biskupa polowego został mianowany 16 lutego 1933 r. przez Piusa XI tytularnym arcybiskupem Karpathos i pełnił posługę duszpasterską w archidiecezji warszawskiej, w której do 1939 r. był wikariuszem generalnym. W styczniu 1939 r., po śmierci kard. Aleksandra Kakowskiego, został wybrany wikariuszem kapitulnym – tymczasowym rządcą archidiecezji. 6 stycznia 1940 r. mianowany został przez papieża Piusa XII administratorem apostolskim archidiecezji warszawskiej.

Abp Gall zachowywał w okresie okupacji bezkompromisową postawę wobec Niemców. Informował Watykan o sytuacji w kraju i zbrodniach popełnianych przez okupanta. Zmarł 11 września 1942 r. w Warszawie. Pochowany został w grobie rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim.

We wrześniu 2017 r. w związku z 75. rocznicą śmierci abp. Galla, przypadającą w tym roku setną rocznicą konsekracji biskupiej i przyszłoroczną setną rocznicą ustanowienia biskupstwa polowego, ordynariusz wojskowy bp Józef Guzdek rozpoczął starania o złożenie szczątków abp. Galla w krypcie katedry polowej. Ordynariat Polowy chce w ten sposób nawiązać do tradycji pochówków biskupich w ich katedrach.

Po uzyskaniu zgody kard. Kazimierza Nycza i odpowiednich instytucji, 29 stycznia br. odbyła się ekshumacja abp. Stanisława Galla z udziałem przedstawicieli archidiecezji warszawskiej i ordynariatu polowego.

Abp Stanisław Gall spocznie w krypcie znajdującej się w podziemiach katedry polowej obok bp. Władysława Bandurskiego, honorowego kapelana Pierwszej Brygady Legionów Polskich i bp. Tadeusza Płoskiego, biskupa polowego WP w latach 2004–2010.