„Polonia Restituta” o pracy i społecznej gospodarce rynkowej

O relacjach między pracą, przedsiębiorczością a społeczną gospodarką rynkową rozmawiano podczas kolejnej konferencji z cyklu „Polonia Restituta. Dekalog dla Polski w 100-lecie odzyskania niepodległości”, która odbyła się w poniedziałek 16 kwietnia na Politechnice Łódzkiej.

„Polonia Restituta. Dekalog dla Polski w 100-lecie odzyskania niepodległości” to cykl debat zainicjowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Radę KEP ds. Społecznych w ramach jubileuszowych obchodów niepodległościowych. Obchody zgromadzą różne podmioty życia akademickiego, politycznego i społecznego.

Projekt opiera się na cyklu dziesięciu konferencji podejmujących kluczowe dla polskiego społeczeństwa zagadnienia, wartości i obszary życia codziennego w świetle zasad i kryteriów Katolickiej Nauki Społecznej, która w dziejach Polski odegrała tak istotną rolę.

Polityk-chrześcijanin powinien często stawać przed trybunałem sumienia

Cykl spotkań rozpoczęła konferencja pt. „Rodzina”, zorganizowana 12 marca na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Z kolei tematem drugiego spotkania była praca. Konferencję pt. „Praca – Przedsiębiorczość – Społeczna gospodarka rynkowa” zorganizowano 16 kwietnia na Politechnice Łódzkiej.

Nieprzypadkowo jako miejsce konferencji wybrana została Łódź – polska „ziemia obiecana” – miasto, które, jak podkreślono, było świadkiem blasków i cieni kapitalistycznej gospodarki.

Wystąpienie otwierające konferencję wygłosił metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś, który mówił o pracy i przedsiębiorczości w świetle Katolickiej Nauki Społecznej oraz ich polskich doświadczeniach.

Kolejne panele dyskusyjne zgromadziły grono wybitnych przedstawicieli nauki oraz gospodarki, ludzi od wielu lat zajmujących się tematyką chrześcijańskiego spojrzenia na pracę człowieka, która jest jego obowiązkiem, ale także przywilejem.

Wicepremier Jarosław Gowin, minister nauki i szkolnictwa wyższego podkreślił, że jednym z najważniejszych postulatów jest podniesienie płac na wszelkich poziomach edukacji powiązane jednak z jakością kadr i kształcenia. – Bez tego zapomnijmy nie tylko o gospodarce, która będzie efektywna – ale też o gospodarce, która będzie tworzyć środowisko sprzyjające dla pracy i rozwoju człowieka – mówił wicepremier.

Tematami przewodnimi dysputy były: Wyzwania społeczne dla środowiska postrobotniczego, Gospodarka rynkowa – transakcyjna czy relacyjna; Społeczna gospodarka rynkowa w świetle zasad ekonomii i Katolickiej Nauki Społecznej, dobra wspólnego, solidarności i sprawiedliwości społecznej.

W wielu wypowiedziach powracała myśl głęboko osadzona w nauczaniu społecznym Kościoła, a także obecna w realizowanej przez rząd idei zrównoważonym rozwoju: rozwój gospodarczy nie może odbywać się kosztem człowieka i środowiska naturalnego, które jest jego naturalną i niezbędną do funkcjonowania przestrzenią.

O. Maciej Zięba OP zaznaczył, że w wielu publikacjach nie ma jasności co do precyzyjnego określenia, czym jest społeczna gospodarka rynkowa. – Moi amerykańscy, bardziej liberalni, przyjaciele złoszczą się, gdy w Kościele mówi się o „sprawiedliwości społecznej”. Ja wtedy odpowiadam, że może nie wiem, co to jest sprawiedliwość społeczna, ale mogę pokazać, co to jest niesprawiedliwość społeczna – wskazywał dominikanin.

„Polonia Restituta” – dialog ponad podziałami

– Można pokazać wymiar strukturalnej niesprawiedliwości, która pewne osoby spycha, marginalizuje, nie daje im szansy na pełny rozwój. Tak samo można powiedzieć o gospodarce rynkowej. O słowo „społeczna” możemy się długo spierać, ale gdy zostaje sama gospodarka „rynkowa” – to zostaje to, co działo się w XVIII wieku i nieszczęśliwie wpłynęło na bieg Europy – mówił zakonnik, nawiązując m.in. do słynnej formuły wielkiej roli „niewidzialnej ręki rynku” spopularyzowanej przez XVIII-wiecznego ekonomisty Adama Smitha.

O. Zięba przypomniał, że powiedzenie to było iskrą, która doprowadziła do rozpalenia się zjawiska znanego jako rynkowa ekonomia. – Jej duże sukcesy sprawiły, że oderwała się od człowieka jako takiego – mówił prelegent. Sprzyjało temu – podkreślił – szereg innych zjawisk, jak rozwój protestanckiej etyki pracy czy darwinizm. Po wielu wczesnych regulacjach, jak francuski zakaz zatrudniania dzieci w kopalniach z lat 40. XIX widać było jak nieludzki jest to system – argumentował o. Zięba.

Kolejne konferencje w cyklu „Polonia Restituta” poświęcone będą m.in. tematyce solidarności społecznej, patriotyzmu, przedsiębiorczości, relacji państwo–Kościół, tożsamości i kulturze. Zwieńczeniem dziesięciu konferencji będzie międzynarodowy kongres w kwietniu 2019 roku, podejmujący problematykę sumienia i odpowiedzialności w życiu publicznym.

Honorowy patronat nad cyklem konferencji objął Prezydent RP Andrzej Duda. Jednym z patronów medialnych jest Katolicka Agencja Informacyjna.