Warszawa: uczczono pamięć o żołnierzach 1. Polskiej Dywizji Pancernej gen. Maczka

W Warszawie odbyły się dziś uroczystości związane ze świętem 1. Polskiej Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Zainaugurowano je Mszą św. w katedrze polowej WP, której przewodniczył ks. płk Mariusz Tołwiński, proboszcz katedry. W modlitwie uczestniczyli ostatni żołnierze dywizji wsławionej m.in. wyzwalaniem północnej Francji, Holandii i Belgii.

W południe na pl. Inwalidów, przy którym znajduje się pomnik 1. Dywizji Pancernej odbyły się dalsze uroczystości rocznicowe.

W homilii ks. płk Tołwiński przypomniał szlak bojowy dywizji gen. Maczka. Dodał, że jako kapelan przy przedstawicielstwach NATO w Holandii i Belgii wielokrotnie miał okazję uczestniczyć w uroczystościach upamiętniających polskich żołnierzy, m.in. na cmentarzu w Lommel.

– Do dziś żywa jest pamięć mieszkańców tamtych rejonów i wdzięczność, którą potrafią i jakże szczerze okazują. To wzruszające, kiedy Belgowie śpiewają po polsku nasze pieśni czy hymn Polski. To wyraz ogromnej wdzięczności, to wyraz tej miłości, która nieustannie, każdego roku jest przypominana młodemu pokoleniu – powiedział.

1. Dywizja Pancerna dowodzona przez gen. Stanisława Maczka, została sformowana rozkazem gen. Władysława Sikorskiego w Szkocji 25 lutego 1942 r. Dywizja liczyła prawie 16 tys. żołnierzy. W lipcu 1944 r. została przerzucona do Normandii w ramach operacji „Overlord”, gdzie walczyła w składzie 1. Armii Kanadyjskiej do końca wojny. Wzięła udział m.in. w bitwie pod Falaise. Do niewoli Polacy wzięli prawie 6 tys. Niemców, niszcząc 70 czołgów, 500 samochodów i ponad 100 dział.

Żołnierze gen. Maczka wyzwolili także m.in. Bredę (bez strat wśród cywilów) i obóz „Oberlangen”, gdzie uwięzione były biorące udział w Powstaniu Warszawskim polskie dziewczęta. Były one pierwszymi w historii wojen kobietami jeńcami.

Ostatnim punktem szlaku bojowego 1. Dywizji Pancernej był udany atak na niemiecką bazę morską w Wilhelmshaven.

Za swoją wspaniałą postawę żołnierze i ich dowódca gen. Stanisław Maczek zostali publicznie odznaczeni przez gen. De Gaulle’a podczas defilady pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu.

W czerwcu 1947 r. 1. Dywizja została przerzucona do Anglii, gdzie nastąpiła jej demobilizacja i rozbrojenie.

Po wojnie gen. Stanisław Maczek pozostał na emigracji w Edynburgu w Wielkiej Brytanii. 26 września 1946 r. Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej pozbawił Maczka obywatelstwa polskiego i stopnia generała. W 1971 roku Rada Ministrów PRL, na czele której stał premier Jaroszewicz, uchyliła decyzję TRJN, ale uchwała w tej sprawie nie została opublikowana. Dopiero 15 marca 1989 r. rząd PRL premiera Mieczysława Rakowskiego uchylił uchwałę, a 26 lutego 1989 r. dostarczono generałowi prywatny list od premiera Rakowskiego z przeprosinami za odebranie obywatelstwa.

Pozbawiony świadczeń przysługujących żołnierzom alianckim gen. Maczek rozpoczął pracę jako sprzedawca, a następnie barman w restauracji hoteli prowadzonych wówczas przez polskich emigrantów: „Dorchester” i „Learmonth” w Edynburgu.

Na wniosek ponad 40 000 mieszkańców Bredy generałowi przyznano honorowe obywatelstwo Holandii. Od rządu holenderskiego miał też otrzymać emeryturę. 11 listopada 1990 r. został awansowany przez prezydenta RP na uchodźstwie do stopnia generała broni. Zmarł 11 grudnia 1994 r. w wieku 102 lat w Edynburgu. Został pochowany na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie.