Ks. dr hab. Maciej Olczyk o encyklice „Laudato si”

„Wydaje się, że niektóre bardzo ważne kwestie poruszone przez papieża zostały przemilczane i nie znalazły szerszego oddźwięku nie tylko w publicystyce, ale i w głębszej refleksji akademickiej” – powiedział ks. prof. UAM dr hab. Maciej Olczyk, który wygłosił wykład „Ekologia płci. Przemilczane akapity encykliki «Laudato si»”.

Spotkanie w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Bydgoskiej stało się okazją do refleksji nad kontrowersyjnymi tezami teorii „płci kulturowej” (gender), do których krytycznie odniósł się w swej ekologicznej encyklice papież Franciszek.

– Opublikowanie „Laudato sì” spotkało się z różnymi komentarzami: od entuzjastycznego przyjęcia po chłodny sceptycyzm. Medialne przekazy dotyczące papieskiego dokumentu potraktowały go bardzo wybiórczo, komentując najchętniej te fragmenty, które nawiązują do głównych problemów środowiskowych nagłaśnianych przez światowe organizacje ekologiczne – uważa ks. prof. UAM dr hab. Maciej Olczyk.

Według prelegenta mniej entuzjazmu wzbudziły uwagi nt. przyczyn kryzysu powiązanych z chaosem etycznym i zagubieniem antropologicznym czasów nam współczesnych. Również bardzo ważne kwestie poruszone przez papieża zostały przemilczane i nie znalazły szerszego oddźwięku nie tylko w publicystyce, ale i w głębszej refleksji akademickiej.

– Dotyczy to zwłaszcza zaproponowanej przez papieża Franciszka koncepcji „ekologii integralnej”, a szczególnie tej jej części, która traktuje o „ekologii ludzkiej”. W kontekście słusznej troski o przyrodnicze ekosystemy Franciszek przypomniał wymowne zdanie wypowiedziane w Bundestagu przez swego poprzednika. Benedykt XVI podkreślił wówczas, że „również człowiek ma naturę, którą winien szanować i którą nie może manipulować według swego uznania” – dodał.

Jak zauważył ksiądz profesor, współczesny człowiek niestety bardzo często „nie rozumie właściwie samego siebie i doprowadza do zaprzeczenia własnej naturze”. – Jest to zauważalne ze szczególną ostrością w nurcie myślenia o ludzkiej płciowości, w którym znaczenie biologicznego wymiaru płci zostało zdecydowanie zmarginalizowane, a w centrum uwagi usytuowano jej kulturowe manifestacje, sprowadzając płeć do czystego konstruktu społecznego (gender), istniejącego zasadniczo w przestrzeni narracji i dyskursów – przestrzegał.

Ks. prof. Olczyk przywołał m.in. postać amerykańskiej filozofki feministycznej Judith Buttler. Zauważył, że na przykładzie jej poglądów ideologia gender odrzuca normatywny charakter ludzkiego ciała, lekceważy wiążący charakter biologicznego zróżnicowania kobiet i mężczyzn.

– W miejsce obiektywnego porządku i logosu proponuje się kaprys i festiwal pragnień. W ten sposób naraża się na zniszczenie podstawowy ekosystem ludzkiego wzrostu i rozwoju, jakim jest małżeństwo i rodzina. W świetle „ekologii ludzkiej” będącej częścią „ekologii integralnej”, zaproponowanej przez papieża Franciszka, wszelkie próby deprecjonowania heteroseksualnego związku mężczyzny i kobiety, dewaluowania wartości małżeństwa i rodziny, pojawiające się w ideologii gender muszą być stanowczo uznane za „praktyki nieekologiczne”, wręcz toksyczne i szkodliwe dla właściwego środowiska życia i rozwoju człowieka – powiedział.

Gość bydgoskiego seminarium uważa, że Franciszek daje wszystkim katolikom oraz ludziom niepoddającym się irracjonalnym ideologiom ekologiczny argument do walki z fałszywą koncepcją ludzkiej płciowości. Podkreślił, że poszanowanie dla podstawowych znaczeń ludzkiego ciała, w które wpisane jest zróżnicowanie płciowe na kobiety i mężczyzn, „stanowi podstawowy element prawdziwej ekologii człowieka”. Jednocześnie zaznaczył, że niszczenie środowiska przyrodniczego i deprecjonowanie roli cielesnego wymiaru płci pochodzą z jednego i tego samego źródła. Jest nim egoistyczna przemoc i żądza, zdecydowanie potępione przez Franciszka jako zasadnicze przyczyny kryzysu społeczno-ekologicznego. – Antidotum na błędne praktyki stanowić może zaproponowana przez papieża ekologia integralna, uwzględniająca perspektywę ekologii kulturowej, ekologii ludzkiej, dobra wspólnego oraz międzypokoleniowej solidarności – podsumował.

Ks. dr hab. Maciej Olczyk jest profesorem nadzwyczajnym w Zakładzie Teologii Moralnej, Duchowości i Katolickiej Nauki Społecznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Absolwentem Papieskiego Uniwersytetu św. Krzyża w Rzymie, gdzie doktoryzował się na podstawie rozprawy poświęconej odnowie teologii moralnej w duchu Soboru Watykańskiego II. Pracuje naukowo i dydaktycznie, prowadząc badania w obszarze etyki teologicznej. Jest wykładowcą w seminariach duchownych w Bydgoszczy i Gnieźnie, autorem publikacji z zakresu teologii moralnej fundamentalnej, antropologii teologicznej, teologii małżeństwa i rodziny, bioetyki oraz etyki seksualnej. W swoich pracach nawiązuje do aktualnych problemów społecznych, dylematów etycznych i zachodzących przemian obyczajowych. Wśród jego publikacji znaleźć można pozycje książkowe, takie jak „Miłość mi wszystko wyjaśniła. Kilka słów na drogę we dwoje” (Gniezno, 2010), „Etos chrześcijańskiego wolontariatu. Studium teologicznomoralne na przykładzie Florenckiej Archikonfraterni Miłosierdzia” (Poznań, 2012), „Eksperyment gender. Od teorii równości płci do ideologii polimorfizmu ekspresji seksualnej” (Gniezno, 2014). Publikuje liczne artykuły naukowe i popularyzacyjne w czasopismach krajowych i zagranicznych. Jest również redaktorem kilku ksiąg pamiątkowych, wśród których warto wymienić najnowszy album poświęcony Kapitule Prymasowskiej w Gnieźnie: „Kanonicy Kapituły Katedry Gnieźnieńskiej 1918-2018” (Gniezno, 2018).