Stulecie Konferencji

13 marca obchodzone będzie 100-lecie Konferencji Episkopatu Polski. Pierwsze zebranie biskupów ze wszystkich zaborów odbyło się w grudniu 1918 r. z inicjatywy abp. Aleksandra Kakowskiego. Z kolei na zjeździe w sierpniu 1919 r. w Gnieźnie uchwalono „Regulamin Zjazdu Biskupów Polskich”, według którego konferencje miał zwoływać raz w roku prymas. W dwudziestoleciu międzywojennym polski Episkopat był istotnym czynnikiem scalającym naród po okresie ponad wiekowego rozbicia.

Wyjątkowa rola naszemu Episkopatowi przypadła w okresie komunistycznym. Pomiędzy Władywostokiem a Łabą był przez prawie 50 lat jedynym autorytetem niezależnym od totalitarnej władzy. KEP, działając pod przewodem kard. Stefana Wyszyńskiego wyposażonego w specjalne pełnomocnictwa, zachowywała jedność trudną do podważenia przez komunistów. Dzięki temu nasz Episkopat przez kilka dziesięcioleci odgrywał rolę faktycznego przewodnika narodu. Tworzyło go grono wybitnych pasterzy, wśród których wymienić można kardynałów Hlonda, Sapiehę, Wyszyńskiego, Kominka, Macharskiego, czy niezłomnych biskupów jak Tokarczuk czy Bednorz.

Na arenie międzynarodowej polski Episkopat stał się znany dzięki zainicjowanemu przezeń pojednaniu polsko-niemieckiemu. Ułatwiło to później jednemu z jego członków drogę na tron papieski. A kolegialna praca polskiej konferencji biskupów miała charakter prekursorski, zanim jeszcze na trwałe wprowadził ją Sobór Watykański II.

Nie możemy zapomnieć, że KEP, mająca swych delegatów przy Okrągłym Stole, przyczyniła się znacznie do bezkrwawego wygaśnięcia totalitaryzmu.

Po 1989 r. Konferencja Episkopatu odgrywa rolę „krytycznego sumienia” demokracji, przypominając, że demokracja nie może obyć się bez trwałych fundamentów aksjologicznych. Dziś, wobec narastającej fali agresji w przestrzeni publicznej, na nowo jawi się pytanie, w jaki sposób Kościół i jego Pasterze przyczynić się mogą do zażegnania narastającej wojny polsko-polskiej.

Marcin Przeciszewski

Prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej.