Actus Humanus w Gdańsku – kultura na Wielki Tydzień

Największe światowe gwiazdy muzyki dawnej i przodujący w tej dziedzinie artyści polscy wystąpią w Wielkim Tygodniu, podczas 10 koncertów, na festiwalu Actus Humanus. Szczególną atrakcją będzie wykonanie trzech różnych wersji ciemnych jutrzni, ujętych w klamrę arcydzieł Bacha. W Wielki Piątek zabrzmi jedno z największych dzieł polskiej muzyki dawnej – Melodie na psałterz polski Gomółki, czterogłosowe opracowania biblijnych Psalmów w przekładzie Jana Kochanowskiego, wyśpiewane przez zespół Adama Struga Monodia Polska. Pierwszy raz w Polsce wykonana zostanie również Pasja Janowa J.S. Bacha.

Ciemne jutrznie to modlitwy odmawiane tradycyjnie przed świtem w czasie Triduum Paschalnego, a ich nazwa wiąże się ze starym zwyczajem zapalania, a następnie gaszenia świec – aż do zapadnięcia zupełnej ciemności. W epoce baroku zyskały bogatą oprawę muzyczną, której tworzenia podejmowali się najwybitniejsi kompozytorzy, zwłaszcza francuscy. Uczestnicy gdańskiego festiwalu będą mieli niepowtarzalną okazję poczuć atmosferę tych trzech ciemnych dni Wielkiego Tygodnia i porównać muzykę napisaną do tekstów Lamentacji Jeremiasza przez czterech twórców.

Serię zainauguruje w Wielki Czwartek (18 kwietnia) sopranistka Sophie Karthäuser i znany już w Gdańsku, wyśmienity Ensemble Correspondances pod dyrekcją Sebastiena Dauce’a cyklem Michela Richardade Lalande’a, prawdziwej gwiazdy swoich czasów. Wielkopiątkową (19 kwietnia) kontynuacją będzie koncert również powracającego na festiwal zespołu La Compagnia del Madrigale. Ta najwybitniejsza dziś grupa zajmująca się renesansową muzyką włoską, przedstawi należący do gatunku madrigali spitituali zbiór Responsoria et alia ad Officium Hebdomadae Sanctae spectantia, autorstwa Carla Gesualda. Z kolei w Wielką Sobotę (20 kwietnia) uwielbiany w Gdańsku Christoph Rousset z zespołem Les Talens Lyriques wykona repertuar szczególnie bliski sercu tego klawesynisty i dyrygenta: Leçons de ténèbres Marca-Antoine’a Charpentiera oraz François Couperina (z kunsztownego opracowania muzycznego tego drugiego zachowała się jedynie część przeznaczone na Wielką Środę).

Introdukcjami do wieczornej zadumy będą recitale trojga artystów polskich. Czwartkowe popołudnie zdominuje filigranowe brzmienie fletu solo – 12 Fantazji Georga Philippa Telemanna wykona Agnieszka Gorajska, uczennica m.in. Wilberta Hazelzeta. W Wielki Piątek zabrzmi jedno z największych dzieł polskiej muzyki dawnej – Melodie na psałterz polski Mikołaja Gomółki., czterogłosowe opracowania biblijnych Psalmów w przekładzie Jana Kochanowskiego, utrzymane w stylu pieśni protestanckich. W Gdańsku wykonają je Adam Strug, zespół Monodia Polska i grająca na pozytywie szkatulnym Maria Erdman. Z kolei w sobotnie popołudnie, zanim zapadnie ciemność, nad dachami miasta będzie niósł się cykl kantat Membra Jesu Nostri barokowego giganta Dietricha Buxtehudego, mistrza Bacha, w transkrypcji i wykonaniu znakomitej Moniki Kaźmierczak, miejskiej carillonistki Gdańska.

Trzy medytacyjne dni festiwalu ujęte zostaną w podwójną klamrę bachowską. Sensacyjnie zapowiada się pierwszy koncert wieczorny (17 kwietnia), podczas którego legendarny William Christie i jego zespół Les Arts Florissants po raz pierwszy w Polsce wykonają Pasję Janową Bacha. Utwory oratoryjne Lipskiego Kantora francuscy artyści wykonują niezwykle rzadko. Przeciwwagą dla dramatycznego arcydzieła będą intymne Bachowskie Sonaty na skrzypce solo BWV 1001, 1003 i 1005. Zagra je wcześniej tego samego dnia czołowy polski skrzypek specjalizujący się w muzyce dawnej, Zbigniew Pilch. Niedziela Wielkanocna, ostatni dzień festiwalu (21 kwietnia), będzie prawdziwą ucztą duchową i pieśnią, choć bez słów, na cześć życia. Najpierw czołowy polski klawesynista młodszego pokolenia, Marcin Świątkiewicz, stały bywalec festiwalu, zmierzy się z Bachowską Sztuką fugi, zaś wieczorem zabrzmi komplet sześciu Koncertów Brandenburskich Johanna Sebastiana w mistrzowskim, roztańczonym wykonaniu Akademie für Alte Musik Berlin. Instrumentaliści tego renomowanego zespołu już kilkakrotnie zachwycili gdańską publiczność swoim kunsztem i nieskrępowaną radością muzykowania. W ten sposób Bach, Alfa i Omega europejskiej sztuki, rozpocznie i zakończy tę wyjątkową, wiosenną odsłonę festiwalu Actus Humanus.