Tarnów: Synod przyjął dokument o duszpasterstwie małżeństw i rodzin

Katechizacja przedmałżeńska w formie warsztatów, specjalne Msze dla rodzin, dyskusje o małżeństwie podczas spotkań młodzieżowych, troska o osoby porzucone przez małżonka, akcent na nowe formy duszpasterstwa stanowego – to główne kierunki rozwoju duszpasterstwa małżeństw i rodzin w diecezji tarnowskiej. Dokument przyjęty dziś przez V Synod Diecezji Tarnowskiej mówi także o tym jak towarzyszyć rodzinom emigracyjnym, związkom niesakramentalnym, czy osobom samotnym. Synod wskazuje również, że owocność działań duszpasterstwa małżeństw i rodzin w ogromnej mierze zależy od zaangażowania duszpasterzy oraz odpowiedniego ich przygotowania.

– Wiara w sakramentalność małżeństwa potrzebuje głębokiej odnowy – twierdzą członkowie V Synodu Diecezji Tarnowskiej, którzy wzięli udział w II sesji plenarnej.

„Nierzadko spotykamy się dzisiaj z niezrozumieniem, jak i kwestionowaniem sakramentalności małżeństwa. Wyrazem tego jest odrzucanie lub odkładanie zawarcia sakramentu małżeństwa w przekonaniu, że można związek małżeński owocnie przeżywać opierając się jedynie na ludzkich środkach i odwołując się jedynie do ludzkich sposobów myślenia”- czytamy w przyjętym dokumencie.

Zdaniem członków V Synodu, małżeństwo potrzebuje dzisiaj zdecydowanej obrony, gdy podważany jest jego sens, istota oraz społeczne i kościelne znaczenie.

V Synod Diecezji Tarnowskiej wskazuje, że szczególną troską należy objąć młode małżeństwa m.in. proponując parom udział w różnych wspólnotach o charyzmacie rodzinnym. Jest więc zachęta do tworzenia Róż Różańcowych rodziców modlących się za dzieci, aby od początku czuli oni potrzebę systematycznej modlitwy za własne dzieci i ich duchowy rozwój. „To właśnie rodzice powinni troszczyć się o wspólne przystępowanie do Komunii św., pielęgnować zwyczaj wspólnej codziennej modlitwy wieczornej połączonej z rachunkiem sumienia, podtrzymywać tradycje, zwyczaje religijne, uczyć czci i poszanowania krzyża i obrazów religijnych oraz uświadamiać konieczność modlitwy za dusze zmarłych” – zwracają uwagę autorzy dokumentu „Duszpasterstwo Małżeństw i Rodzin w Diecezji Tarnowskiej”.

Członkowie Synodu podkreślają, że katechizacja przedmałżeńska powinna być prowadzona w formie warsztatów tematycznych. – W skład zespołów przygotowujących i przeprowadzających katechizację przedmałżeńską mają wchodzić kapłan oraz inne kompetentne osoby: małżeństwa, doradcy życia rodzinnego, mediatorzy rodzinni, specjaliści nauk medycznych, psychologicznych, pedagogicznych, prawniczych, społecznych i ekonomicznych – wylicza Paulina Snopkowska z Komisji Małżeństw i Rodzin.

Zdaniem ks. Rafała Wierzchanowskiego, oficjała Sądu Diecezjalnego jest wiele zalet takich warsztatów.

„Niewielka liczba osób w grupie daje uczestnikom możliwość bardziej bezpośredniego kontaktu z kapłanem. Metoda warsztatowa pozwala na lepsze poznanie się stron, w tym daje możliwość zaprezentowania wzajemnych oczekiwań. Obecność specjalistów daje młodym szansę przygotowania się na fazę kryzysu małżeńskiego, bo dla wielu małżeństw pierwszy poważny problem jest równocześnie ostatnim. Spotkanie w czasie katechizacji przedmałżeńskiej z psychologiem lub mediatorem może w przyszłości pomóc im w przezwyciężeniu kryzysu i radzeniu sobie z negatywnymi emocjami” – dodaje prelegent.

Ponadto dokument zachęca, by w ramach duszpasterstwa dzieci i młodzieży zorganizować w dekanatach raz do roku cykl spotkań dla młodzieży szkół średnich, studentów, dotyczący tematyki małżeństwa i relacji w związku.

Synod mówiąc o towarzyszeniu małżeństwom i rodzinom proponuje, aby w każdej parafii jedna niedzielna Eucharystia była sprawowana „dla rodzin”, czyli została poprzedzona krótką katechezą dla rodziców, z homilią dostosowaną zarówno do rodziców jak i dzieci.

Są też wskazania, by rozwinąć propozycje rekolekcji dla małżonków. Zwrócono uwagę na potrzebę spotkań formacyjnych dla tych, którzy przeżywają trudności m.in. doświadczają bezdzietności. Zachęca się również duszpasterzy do tworzenia grup składających się z osób będących w stanie wdowieństwa, które systematycznie spotykałyby się ze sobą.

Synod wskazuje, że celebrowanie jubileuszy małżeńskich z odnowieniem przyrzeczeń małżeńskich powinno na stałe wejść w rytm życia parafii. Proponuje również, aby w każdej parafii odnowić lub wprowadzić celebrowanie triduum dla kobiet i mężczyzn. Ponadto członkowie Synodu proponują, by w parafiach zorganizować miejsce przyjazne małżonkom i rodzinom. To właśnie w parafialnych kawiarenkach mogłyby się odbywać spotkania małżeństw, rodzin z dziećmi, a także seniorów.

Komisja Małżeństw i Rodzin podkreśla, by zatroszczyć się o rodziców dotkniętych problemami związanymi ze zjawiskiem emigracji, którzy z tego powodu sami wychowują dzieci. Autorzy dokumentu sugerują, że warto wprowadzać na terenie diecezji różne formy duszpasterstwa ukierunkowane konkretnie na tę grupę. Proponują też, by organizować w sanktuariach, np. raz w miesiącu, nabożeństwo w intencji rodzin przeżywających skutki zjawisk emigracyjnych.

Synod zwraca też uwagę, że szczególną rolę we wspieraniu małżeństw przeżywających kryzys odgrywają kapłani. Członkowie Synodu wskazują, że zadaniem duszpasterzy jest odszukanie w parafii małżeństw i rodzin znajdujących się w sytuacjach trudnych, a następnie towarzyszenie im z miłosierdziem i cierpliwością.

Członkowie Synodu podkreślają, że kolejnym wyzwaniem dla duszpasterstwa małżeństw i rodzin jest rosnąca liczba „małżeństw na próbę”, wolnych związków, katolików związanych tylko ślubem cywilnym, rozwiedzionych, którzy zawarli nowy związek i innych sytuacji nieprawidłowych. Dlatego ich zdaniem należy nieustannie poszukiwać adekwatnych sposobów docierania do tych osób z przesłaniem Ewangelii.

Członkami Synodu są także Marta i Jarosław Łazarczykowie, którzy przez kilka lat żyli w związku niesakramentalnym, ale udało im się uregulować swoją sytuację i wziąć ślub. – W dokumencie zaakcentowana jest potrzeba towarzyszenia związkom niesakramentalnym – mówią małżonkowie.

– Osoby ze związków niesakramentalnych tęsknią za Kościołem. Odczuliśmy to współprowadząc dla nich rekolekcje. Osoby ze związków niesakramentalnych wskazywały na potrzebę „przytulenia ich przez Kościół” – dodaje para.

Duszpasterstwo związków niesakramentalnych organizuje w głównych ośrodkach diecezjalnych rejonowe spotkania oraz rekolekcje dla osób w sytuacjach nieregularnych. W razie potrzeby służy także duszpasterzom w organizowaniu takich grup w poszczególnych parafiach. „Kapłani niech wspierają osoby żyjące w związkach niesakramentalnych w integracji wzajemnej i ze wspólnotą, poprzez odkrywanie przynależności do Kościoła. Ważne byłoby wskazanie różnych form ich obecności we wspólnocie Kościoła” – czytamy w przyjętym dokumencie.

Regularne spotkania dla takich par odbywają się przy tarnowskiej katedrze. „Przyjeżdżają osoby z całej diecezji. Kilka par uregulowało swoją sytuację. Inni zdecydowali, że będą żyli jak brat z siostrą, ale nie wszyscy są gotowi na taki krok. Widzę, że Bóg dokonuje rzeczy niezwykłych. Są pary, które w drugich związkach odkrywają piękno wiary. To obecna sytuacja zbliżyła ich do Boga, bo wcześniej byli obojętni religijnie” – mówił podczas Synodu ks. Adam Nita, proboszcz parafii katedralnej.

Synod podkreśla też, że szczególną troską Kościoła powinno być towarzyszenie osobom żyjącym w pojedynkę – to osoby m.in. porzucone przez małżonka sakramentalnego. W zależności od potrzeb zachęca się do tworzenia grup wsparcia dla osób porzuconych, rozwiedzionych czy żyjących w separacji. „Osobom porzuconym należy zapewnić opiekę duchową także poprzez organizowanie dla nich rekolekcji czy dni skupienia. W razie konieczności należy ułatwić pomoc prawną w ramach działających na terenie diecezji poradni specjalistycznych” – podkreślają uczestnicy Synodu.

Zdaniem Komisji Małżeństw i Rodzin owocność działań duszpasterstwa małżeństw i rodzin w ogromnej mierze zależy od zaangażowania duszpasterzy oraz odpowiedniego ich przygotowania. Sugerują więc, że zagadnienia z zakresu duszpasterstwa małżeństw i rodzin powinny być omawiane i prezentowane alumnom przez ekspertów. „Warto umożliwić zwłaszcza diakonom stały kontakt ze wspólnotami o charyzmacie rodzinnym. Zagadnienia z zakresu duszpasterstwa małżeństw i rodzin powinny być również obecne w programie formacji stałej kapłanów” – czytamy w dokumencie „Duszpasterstwo Małżeństw i Rodzin w Diecezji Tarnowskiej”.

Projekt został opracowany przez Komisję Małżeństw i Rodzin. Prace nad powstaniem dokumentu trwały rok. Nad jego kształtem dyskutowały rodziny, osoby duchowne, członkowie Parafialnych Zespołów Synodalnych.

Przyjęty dokument jest propozycją V Synodu Diecezji Tarnowskiej, która zostanie przedstawiona biskupowi diecezjalnemu. Bp Andrzej Jeż zdecyduje o przyjęciu tych zapisów i czy zostaną one wprowadzone w życie.

II sesja plenarna, która odbyła się w tarnowskim seminarium zakończyła pierwszy rok synodowania, który był poświęcony rodzinie. Nowy cykl tematów synodalnych rozpocznie się już w maju i będzie poświęcony parafii.