Najcenniejszy diecezjalnego muzeum – Biblia Płocka

XII-wieczna Biblia Płocka, Piety z Drobina i Puszka Czerwińska są jednymi z najcenniejszych eksponatów, znajdującym się w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Płocku. W okresie wakacyjnym to jedno z najstarszych muzeum kościelnych w kraju odwiedza wielu turystów.

Biblia Płocka jest bogato iluminowanym rękopisem z XII wieku. Sprowadzona została prawdopodobnie przez biskupa płockiego Aleksandra z Malonne (1129-56) znad rzeki Mozy. Kilka zapisków, a być może i uzupełnienie miniatur oraz inicjałów wykonano na miejscu w Płocku. Tekst Biblii spisany został na pergaminie. Oprawę księgi wykonano z desek dębowych obciągniętych białą skórą. Na okładce nie ma dekoracji ani okuć. Widoczne obramowania sugerują przygotowanie do dekoracji symbolami ewangelistów. Obecna oprawa została wykonana najprawdopodobniej w XV w.

Biblia Płocka zawiera 270 kart. Łaciński tekst Biblii Płockiej jest wersją Wulgaty. Kodeks nie jest kompletny. Rozpoczyna się od Księgi proroka Izajasza, a kończy Listem do Hebrajczyków. Oprócz wymienionych Ksiąg, w Biblii zamieszczony jest także opis cudów z katedry płockiej oraz zapiski liturgiczne. Bogate iluminacje oraz miniatury stawiają Biblię Płocką w rzędzie najcenniejszych średniowiecznych rękopisów.

W 1940 roku, w czasie okupacji niemieckiej, do Płocka przybył Kurt Forsteueter, rzeczoznawca i kurator Państwowego Archiwum w Getyndze oraz dyrektor Państwowego Archiwum w Królewcu. Wkrótce Biblia została przewieziona do Królewca. W marcu 1945 r. księga została przetransportowana do Kilonii, a w 1947 roku do Getyngi.

– 13 września 1978 po długich negocjacjach między Ministerstwem Spraw Zagranicznych RFN a władzami kościelnymi w Polsce prof. Hans Jürgen Beug z Uniwersytetu w Getyndze przekazał osobiście Biblię Płocką ówczesnemu biskupowi płockiemu – opowiada Barbara Piotrowska, wicedyrektor Muzeum Diecezjalnego w Płocku.

Jednymi z najbardziej rozpoznawalnych zabytków muzeum są też dwie Piety z Drobina. Odwołują się one do wypracowanego w pierwszej połowie XV wieku ideału urody kobiecej, który został oparty na połączeniu delikatności rysów twarzy i elegancji postawy z obfitością draperii i zaakcentowanym ruchem postaci. Pierwsza pieta datowana jest na 1430 rok, druga na 1440 rok. Ze względu na kunszt wykonania stanowią one jedne z najcenniejszych dzieł tego okresu w Polsce.

Szczególny zespół rzeźba na Mazowszu stanowią Grupy Ukrzyżowania, umieszczane przed prezbiterium kościoła. Muzeum posiada poszczególne figury, pochodzące z takich grup. Wykonanie rzeźba datuje się na pierwszą połowę XVI wieku, a należą do nich: tors z głową Ukrzyżowanego, figury Matki Boskiej Bolesnej z Miszewa Murowanego i Bodzanowa.

Barbara Piotrowska wskazuje też na tzw. Puszkę Czerwińską, jeden z cenniejszych zabytków skarbca muzealnego. Jej części składowe pochodzą aż z pięciu okresów, najcenniejszym pod względem artystycznym jest czara, najstarszy element zabytku. Pochodzi ona z połowy XIII w. Gotycka stopa o półkolistej podstawie pochodzi z przełomu XV i XVI w., renesansowa pokrywka puszki datowana jest na koniec XVI wieku. Barokowa korona wieńcząca pokrywkę, pochodzi z końca XVIII w., natomiast nodus klasycystyczny z XIX wieku. Puszka wykonana została w całości ze srebra, jest złocona i niellowana (zdobiona kolorami metali).

Zbiory płockiego muzeum zachwycają bogactwem zbiorów o różnej tematyce, wśród nich są: rzeźba, malarstwo, rękopisy i starodruki, tkaniny, złotnictwo, archeologia. Muzeum Diecezjalne w Płocku, jako instytucja kościelna, jest „stróżem dziedzictwa kulturowego przodków, tak by mogło ono stanowić przekaz wartości kulturowych, religijnych i tradycji dla przyszłych pokoleń”. W ciągu dwóch letnich miesięcy jego zbiory ogląda wielu turystów z całej Polski.