Powstańcza wystawa Muzeum im. Rodziny Ulmów w Warszawie i Markowej

„Sprawiedliwym” bohaterom Powstania Warszawskiego poświęcono wystawę Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów. Można ją oglądać od dziś nie tylko w Markowej, lecz również na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.

– Kolejna rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego to nie tylko okazja do spojrzenia na ten bohaterski zryw pod kątem analiz historycznych, ale także sposobność do bliższego poznania jego uczestników oraz ich wzruszających i inspirujących historii. Na powstańców warszawskich można i trzeba spoglądać z wielu perspektyw. My wybieramy własną – skupiając się na tych, którzy poza doświadczeniem powstańczym poszczycić się mogą pomocą udzielaną skazanym przez okupanta na zagładę Żydom – podkreśla Katarzyna Nowicka z muzeum im. Rodziny Ulmów w Markowej.

Zaznacza, że to właśnie oni – Sprawiedliwi Powstańcy’44, a więc ci, którzy obok odznaczeń przyznanych im w uznaniu męstwa wojennego, posiadają też przyznany przez izraelski instytut Yad Vashem tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (otrzymywany często wraz ze znajomymi i rodzinami), są bohaterami tej wystawy.

Wybrane postaci różni wiele – wiek, płeć, pochodzenie społeczne, poglądy polityczne, zainteresowania. Mimo to nietrudno dostrzec wspólny mianownik – wierność uniwersalnym wartościom, nonkonformizm, zaangażowanie i odpowiedzialność. Prezentowane biogramy to historie podwójnej walki. Pierwsza to bezpośrednie starcie z niemieckim okupantem, prowadzone na barykadach powstańczej Warszawy, w komórkach wywiadowczych, radiostacjach, fabrykach, szpitalach polowych. Druga to walka z nim w ukryciu, w tajemnicy, odbywająca się pod murami getta, w kryjówkach stających się schronieniem dla eksterminowanych Żydów, w biurach organizujących fałszywe dowody tożsamości. I jedna, i druga to przejaw troski o pokrzywdzonych współobywateli i ojczyznę. Obie prowadzone są w poczuciu bezsilności, gniewie i wszechobecnym strachu – w każdym wypadku realną ceną za sprzeciw wobec dokonującej się krzywdy jest śmierć. W tle wciąż pozostaje wyniszczona kilkuletnią okupacją Polska, zmagająca się z nazistowskim i sowieckim wrogiem.

Na wystawie wykorzystano materiały ze zbiorów Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, a także z: Archiwum Rodziny Trzeciaków, Beit Lohamei Haghetaot/Ghetto Fighters’ House Museum, Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie, Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie, Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie oraz Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Treści wystawy „Sprawiedliwi Powstańcy ‘44” prezentowane są w dwóch wersjach językowych – polskiej i angielskiej. Projekt jest wystawą mobilną, istnieje więc możliwość wypożyczenia wystawy. W Warszawie i Markowej będzie dostępna do 3 października.