Bydgoszcz: do katedry powrócił obraz Matki Bożej Pięknej Miłości

Do bydgoskiej katedry powrócił wizerunek Matki Bożej Pięknej Miłości. „Zdaniem badaczy czas powstania obrazu Matki Boskiej z Różą datowany jest na lata 1467-1475. Wartość historyczna obrazu to swoisty dokument i świadectwo jego przeszłości” – powiedziała konserwator dzieł sztuki Joanna Ziemlewicz.

Obraz został poddany konserwacji, która trwała ponad rok. Była ona częścią największych w ostatnich latach prac prowadzonych w najstarszej świątyni miasta. – Głównym założeniem była naprawa powstałych w obrazie przez ostatnie lata uszkodzeń i w miarę możliwości przywrócenie jego oryginalnych wartości estetycznych oraz artystycznych. Niestety, w przeszłości malowidło uległo znacznemu zniszczeniu i w związku z tym dokonano w nim szeregu interwencji konserwatorskich i restauratorskich – powiedziała Joanna Ziemlewicz.

To właśnie w jej pracowni zabytek zyskał nowy blask. Przeprowadzone zabiegi były mozolne i czasochłonne. Przed przystąpieniem do pracy wykonano wstępne, standardowe badania w świetle białym, UV i IR (w podczerwieni). By uściślić zakres dokonanych w przeszłości zmian, malowidło poddano jeszcze badaniom przy użyciu wielkoformatowego skanera fluorescencji rentgenowskiej, który znajduje się w Interdyscyplinarnym Centrum Nowoczesnych Technologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. – Badanie to całkowicie potwierdziło fakt, że obraz jest dziełem ze znacznymi ubytkami oryginalnej warstwy malarskiej, wtórnie ukrytymi pod przemalowaniami. Podczas realizacji projektu wielokrotnie korzystano z konsultacji historyków sztuki – dodała Joanna Ziemlewicz.

Według konserwator dzieł sztuki najważniejszą zmianą w bydgoskim wizerunku Maryi było XVII-wieczne przemalowanie i nadanie nowego, nowożytnego wyrazu. – W XX stuleciu odnotowano dwukrotne działania restauratorskie (1922-23 Jan Rutkowski, 1950 Leonard Torwirt), podczas których prawdopodobnie oryginalny format obrazu przycięto, a wizerunek Maryi został częściowo przemalowany i retuszowany. Malowidło nosi w sobie ślady pożaru kościoła, co widoczne jest w postaci charakterystycznych zniszczeń na płaszczu Madonny. Matka Boska z Różą została wywieziona na czas okupacji hitlerowskiej do kościoła w Mąkowarsku. Jest to zabytek o bogatej historii, od początków powstania nierozerwalnie związanej z bydgoską katedrą, cieszący się kultem – podkreśliła konserwator. Wizerunek Matki Bożej Pięknej Miłości był dwukrotnie koronowany – w 1966 roku przez prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego i w 1999 roku przez Jana Pawła II. Dzięki prymasowi Wyszyńskiemu malowidło nazywane jest również Matką Boską Pięknej Miłości.

Obraz eksponowany jest w głębokiej i szerokiej ramie centralnej ołtarza ustawionego na końcu prezbiterium. – Z tej odległości nie będzie widać wszystkich odsłoniętych spod przemalowań szczegółów kompozycji – malowidło będzie odebrane jako obraz o żywszych niż przed konserwacją barwach w partii postaci, ze złoconym tłem, które z kolei odzyskało właściwą sobie szlachetność. Cieszę się, że można było pracować przy tak znanym i cennym malowidle – podsumowała konserwator dzieł sztuki.

W 2018 roku w bydgoskiej katedrze przeprowadzono prace konserwatorskie i restauratorskie przy polichromii ścian prezbiterium oraz szeroko zakrojone badania archeologiczne. Odkryto i przebadano krypty, ale największą niespodzianką było znalezienie cennego skarbu. 2 stycznia 2018 roku znaleziono dwie grupy zabytków – złote monety, biżuterię oraz dewocjonalia. Szczególną uwagę zwracają m.in. monety hiszpańskie z wizerunkiem Ferdynanda V i Izabeli Kastylijskiej z przełomu XV i XVI stulecia. Ciekawe są również polskie monety – dwudukat poznański z Janem II Kazimierzem Wazą z 1652 roku oraz dukaty gdańskie i toruńskie z Zygmuntem III Wazą z 1610, 1612, 1630 i 1632 roku.

Po wspomnianych pracach przystąpiono do reorganizacji prezbiterium. Na nowej posadzce ustawiono nowy stół eucharystyczny, bliżej nawy głównej znalazła się również katedra biskupa. Zabytkowy ołtarz główny z wizerunkiem patronki diecezji został poddany pełnemu zakresowi prac konserwatorskich i restauratorskich, podobnie jak eksponowane przy ścianach pokarmelitańskie stalle.