Dofinansowanie modernizacji sakralnych zabytków Wiślicy

Projekt modernizacji, zakładający m.in. wykonanie prac w podziemiach bazyliki kolegiackiej, w rejonie bazyliki i dzwonnicy i rozbudowę pawilonu archeologicznego, to poważna inwestycja, którą zdecydował się dofinansować zarząd województwa świętokrzyskiego, a brakującą kwotę dołoży także Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Pawilon archeologiczny, podziemia pod bazyliką i dzwonnica w ramach modernizacji zostaną połączone w jedną ścieżkę turystyczną, co przyczyni się do uatrakcyjnienia szlaku zwiedzania. Realizacja projektu ma na celu powstanie unikatowego na skalę Polski i Europy szlaku zamykającego wszystkie najważniejsze wiślickie zabytki w całość, tworzącą zwarty kompleks muzealny.

Inwestycja o wartości ponad 11 mln zł pierwotnie miała ruszyć w ubiegłym roku, niestety potencjalni wykonawcy przedstawiali zbyt drogie oferty, które znacznie przekraczały kosztorys zadania.

W lipcu ogłoszono już piąty przetarg na realizację inwestycji i po raz kolejny okazało się, że oferty w nim złożone są za drogie. Pierwotnie muzeum zabezpieczyło na ten cel 11,5 miliona złotych, tymczasem najtańsza oferta opiewała na kwotę prawie 19 milionów złotych.

Magdalena Kusztal, dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego w urzędzie marszałkowskim w Kielcach, podkreśla, że minister kultury i dziedzictwa narodowego, któremu bardzo zależy na tej inwestycji, zapewnił, że resort dołoży brakująca kwotę, aby nie organizować przetargów w nieskończoność, ale województwo musi zwiększyć wkład własny o 444 tysiące złotych. – Zarząd województwa jednogłośnie przyjął oświadczenie, że zwiększamy środki – wyjaśnia.

Wynika to z rozłożenia kosztów finansowania projektu unijnego – 85 procent kosztów inwestycji pokrywają fundusze unijne i ministerstwo, pozostałe 15 procent samorząd województwa jako jednostka prowadząca muzeum. Pieniądze będą uruchomione w przyszłym roku, a prace mają zakończyć się w 2021 roku.

Projekt składa się z dwóch części o łącznej wartości 26 milionów złotych. W ramach projektu będą wykonane prace budowlane, a następnie zostanie stworzony scenariusz wystawy i wyposażenia.

Muzeum Regionalne w Wiślicy to obecnie oddział Muzeum Narodowego w Kielcach. Obiekt zlokalizowany jest w historycznym domu polskiego kronikarza Jana Długosza. Jest to piętrowy, późnogotycki budynek, którego powstanie datowane jest na 1460 rok. Budowla ufundowana przez Jana Długosza przeznaczona była na mieszkanie dla wikariuszy kolegiaty wiślickiej. We wnętrzach muzeum znajduje się unikatowa polichromia pochodząca z końca XV wieku, która przedstawia Zmartwychwstałego Chrystusa.

Początki ośrodka kościelnego w Wiślicy to XI wiek. Pierwotny kościół był romański, następny – większy – także romański z kryptą (XII w.) W jego miejsce w I połowie XIII w. został zbudowany kolejny kościół romański – trójnawowy, z erygowaną przy nim kapitułą kolegiacką. Obecny kościół zbudował Kazimierz Wielki w poł. XIV wieku, był on rozbudowywany do końca XIV wieku. Jest gotycki, murowany w ciosu, z pozostałościami romańskimi. W ołtarzu głównym – wczesnogotycka rzeźba tzw. Madonny Łokietkowej (Uśmiechniętej).

Fundamenty pierwszego kościoła wiślickiego pw. św. Mikołaja znajdują się kilkadziesiąt metrów na wschód od obecnego kościoła. Po lewej stronie tego kościoła – tzw. „Misa Chrzcielna” z IX w. do chrztu zbiorowego, a po prawej – Kaplica Grobowa z XI w. W podziemiach bazyliki znajdują się dobrze zachowane fundamenty obecnego kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z połowy XII w. ze słynną płytą „Orantów” z ok.1175. W Żywocie św. Metodego, zwanym też „Legendą Panońską” znajduje się informacja, że za sprawą św. Metodego, władca Wiślan ze swymi poddanymi miał przyjąć chrzest ok. 880 r. Kolista niecka w Wiślicy, uformowana z gipsu, jest najprawdopodobniej najstarszą chrzcielnicą na ziemiach polskich.

Prawa miejskie Wiślica otrzymała już w XIV wieku od Władysława Łokietka. Utraciła je po powstaniu styczniowym w 1869 roku. Zakwalifikowanie przez wicepremiera Piotra Glińskiego wiślickich zasobów historycznych jako dobra ogólnonarodowego, zmobilizowało lokalny samorząd do działania i Wiślica w 2019 r. ponownie odzyskała prawa miejskie – jest, obok Opatowca, najmniejszym miastem w Polsce.