Ks. dr hab. Szukalski: Jan Paweł II sądził, że bez wolności nie można realizować pełni człowieczeństwa

„Jan Paweł II sądził, że bez wolności nie ma możliwości realizacji pełni człowieczeństwa” – zauważył ks. prof. UAM Wojciech Szukalski, który na zaproszenie bp. Jana Tyrawy wygłosił w murach bydgoskiego seminarium wykład „Relacyjny charakter bytowania osoby ludzkiej w nauczaniu Karola Wojtyły – Jana Pawła II”.

Ks. dr hab. Wojciech Szukalski podkreślił, że wypracowany przez Karola Wojtyłę personalizm stanowił swoistą filozofię podmiotu rozumianego w sensie metafizycznym i egzystencjalnym. Tym samym połączył on filozofię klasyczną z filozofią świadomościowo-przeżyciową, a ponadto wskazał na relacyjny charakter bytowania człowieka. – Jan Paweł II mówił wprost o powołaniu do wolności, ale i o zobowiązaniu do prawdy, dlatego z wolnością wiąże się konieczność podjęcia trudnego zadania poszukiwania prawdy i dostosowania do niej całego swego życia – stwierdził.

Prelegent dodał, że związek wolności z prawdą określa osobową egzystencję człowieka w ten sposób, że wolność winna zawsze opierać się na prawdzie. – Wynika stąd, że Jan Paweł II te dwa pojęcia: prawda i wolność traktował korelatywnie, przy tym wyrażał życzenie, aby w parze z doświadczeniem wolności szło głębokie poznanie prawdy. Papież odwoływał się wyraźnie do słów Jezusa Chrystusa „poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli” – cytował.

Kapłan podkreślił, że papież ufał prawdzie. Wierzył, że szczególnie u ludzi młodych występuje wrodzony „zmysł prawdy”, a ponadto zauważył, że sama wolność zawiera w sobie kryterium prawdy, która, jako pewne zobowiązanie, dyscyplinuje do jej przyjęcia. – Podkreślał przy tym rolę poznania, które dokonuje się poprzez „refleksję i rozumny ogląd rzeczywistości”, a ze sceptycyzmem odnosił się do takiego sposobu podejścia do rzeczywistości, który chciałby poprzestawać jedynie na uczuciach i emocjach. Człowiek bowiem stworzony na obraz i podobieństwo Boga w Trójcy Świętej Jedynego żyje we wspólnocie osób. Ta podstawowa relacja rzutuje na całe życie ludzkie, gdyż osoba ludzka dla swego rozwoju potrzebuje odpowiednich warunków, które pozwolą na realizację siebie zgodnie z zamysłem Stwórcy. W realizacji tego celu nieodzowne jest najpierw uwzględnienie tego zamysłu Boga wobec człowieka, które ma swoje ostateczne źródło w Bożym Objawieniu. Dlatego ze względu na zbawcze przeznaczenie osoby ludzkiej istnieje konieczność zapewnienia atmosfery wolności w poszukiwaniu i przyjęciu prawdy – podkreślił.

Zdaniem wykładowcy, Jan Paweł II traktował wolność jako powołanie, które skłania do poszukiwania prawdy i umożliwia życie religijne. Wolność zostaje niejako wpisana w prezentowaną koncepcję osoby ludzkiej, która, dysponując możliwością poznania prawdy dzięki rozeznaniu sumienia, wybiera i realizuje dobro – podsumował.

Ksiądz dr hab. Wojciech Szukalski jest emerytowanym profesorem Wydziału Teologicznego w Poznaniu. Był wieloletnim dyrektorem Prymasowskiego Instytutu Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy i rektorem Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Bydgoskiej. Jest członkiem Komisji Bioetycznej Collegium Medicum UMK. Kapłan jest specjalistą w dziedzinie teologii fundamentalnej. Na co dzień pełni posługę proboszcza parafii NMP Królowej Polski w Brzozie.