55 urodziny Prymasa Polski

55. urodziny obchodzi 19 grudnia abp Wojciech Polak, metropolita gnieźnieński. Prymas Polski jest zarazem najmłodszym spośród Prymasów w Europie.

Życzenia z tej okazji składają mu jego współpracownicy i wierni z archidiecezji gnieźnieńskiej i całej Polski, ale nie przewidziano specjalnych obchodów. W przeddzień, podczas spotkania opłatkowego w urzędzie miasta w Inowrocławiu, abp Polak na pięćdziesiąte urodziny otrzymał specjalnie oprawiony swój akt urodzenia.

Hasłem posługi biskupiej abp. Polaka, który od maja br. jest metropolitą gnieźnieńskim i prymasem Polski, są słowa „Dominum confiteri Iesum” (Wyznawać Jezusa jako Pana). Wcześniej dał się on poznać m.in. jako sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 2011-2014, aktywny delegat KEP ds. powołań, duszpasterstwa emigracji. Obecnie jest m.in. członkiem Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących, Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i KEP, Rady Stałej KEP

Gdy 15 października 2011 r. został wybrany na sekretarza generalnego Konferencji Episkopatu Polski, w wywiadzie dla KAI mówił, że „Potrzebujemy nowej ewangelizacji i nowego stylu myślenia”. „Sytuacja, jaka zaistniała w Polsce, jest wołaniem o autentyczne, chrześcijańskie świadectwo. Nie tyle chodzi o obronę instytucji czy o konfrontację z jej przeciwnikami, lecz o poważny wysiłek nowej ewangelizacji” – wyjaśniał.

Pełniąc funkcję sekretarza generalnego olbrzymi nacisk kładł na wypracowywanie dalekosiężnej strategii duszpasterskiej Kościoła w Polsce. Chodzi mu o Kościół głęboko osadzony w Ewangelii, a zarazem otwarty na duszpasterskie wyzwania stawiane przez otaczający świat. Jest powszechnie doceniany i lubiany przez ogół polskich biskupów. Charakteryzuje go też duże otwarcie ekumeniczne, utrzymuje bardzo dobre relacje z Kościołami Polskiej Rady Ekumenicznej. Jest kapłanem bardzo otwartym na współpracę ze świeckimi.

Jako sekretarz generalny wiele wysiłku poświęcał budowaniu dobrych zewnętrznych relacji Kościoła ze światem polityki oraz mediów. Uczestniczy w pracach Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu oraz w pracy Zespołu Roboczego Kościelnej Komisji Konkordatowej ds. Realizacji 22 art. Konkordatu, którego celem są żmudne negocjacje z rządem na temat zastąpienia Funduszu Kościelnego dobrowolnym odpisem podatkowym.

Był też mocno zaangażowany na końcowym etapie w przygotowanie „Wspólnego Przesłania do Narodów Polski i Rosji”. 17 sierpnia 2012 r. podpisali je w Warszawie abp Józef Michalik i patriarcha Cyryl. W ślad za tym bp Polak został wybrany przewodniczącym Zespołu KEP ds. Kontaktów z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym. Uczestniczył aktywnie w przygotowaniach i był współautorem koncepcji polsko-rosyjskiej konferencji „Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola Kościołów i narodów Polski i Rosji” w Warszawie 28-30 listopada 2013 r. Celem tej konferencji była nie tylko kontynuacja rozpoczętego dialogu z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym, ale przeniesienie go na grunt szarzej pojętych wspólnot kościelnych, ruchów i stowarzyszeń religijnych – słowem: pomoc w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego w Rosji opartego na chrześcijańskiej inspiracji.

Koordynował też prace nad deklaracją Kościoła katolickiego w Polsce i Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego z okazji siedemdziesiątej rocznicy zbrodni wołyńskiej. Podpisy złożyli pod nią abp Światosław Szewczuk, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, oraz abp Józef Michalik, przewodniczący KEP, a także abp Mieczysław Mokrzycki, łaciński metropolita lwowski, oraz abp Jan Martyniak stojący na czele metropolii greckokatolickiej w Polsce. Padły w niej prorocze słowa m.in. o niezbędności współpracy „wolnej Polski z wolną Ukrainą, by w tej części Europy panował pokój, ludzie cieszyli się wolnością religijną, a prawa człowieka nie były zagrożone”.

Bp Polak był mocno zaangażowany w przygotowanie i opracowanie wytycznych KEP dotyczące postępowania kościelnego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny pedofilne. 27 września 2013 r. podczas głośnej konferencji prasowej abp Polak podkreślił, że każda ofiara pedofilii domaga się ze strony Kościoła nie tylko przeproszenia, ale podjęcia głębokiej refleksji w relacji do tej ofiary. Wyznał także, że przypadki pedofilii wśród duchownych są dla Kościoła sytuacją niezwykle bolesną i trudną. W czerwcu br. wziął udział w Krakowie w liturgii pokutnej za grzechy wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży, która była publicznym akt uznania, przed Bogiem i ludźmi, odpowiedzialności i grzechu.

Tuż po nominacji biskupiej stwierdził, że „pragnie być biskupem świętym, pokornym dostrzegającym sytuacje ludzi i modlącym się za nich”. Podejmując w następnych latach kolejne zadania w Kościele w Polsce w tym samym duchu podkreślał, że traktuje je przede wszystkim jako służbę Kościołowi i człowiekowi.

W biskupiej posłudze Wojciech Polak wiele uwagi poświęcał ludziom młodym, oni zaś odwdzięczali mu się wielką sympatią. Co roku spotykał się z młodzieżą podczas uroczystości odpustowych ku czci św. Wojciecha, odprawiając dla nich Mszę św. u grobu i relikwii biskupa męczennika. Towarzyszył młodym również w czasie spotkań nad Lednicą, pielgrzymek na Jasną Górę, modlitewnych spotkań w parafiach oraz Europejskich Spotkań Młodych. Wielką troską bp Wojciech Polak otaczał także osoby konsekrowane, wskazując na ich życie i świadectwo jako wielki dar i bogactwo Kościoła. Otwarty na media, zawsze chętnie rozmawiał z dziennikarzami, nie uchylając się przed pytaniami i tematami trudnymi i bolesnymi.

W Konferencji Episkopatu Polski w 2005 roku został wybrany na odpowiedzialnego za duszpasterstwo powołań w Polsce, kierował m.in. pracami Krajowej Rady Duszpasterstwa Powołań. Jako przewodniczący wskazywał, że celem rady jest tworzenie płaszczyzny współpracy oraz przygotowywanie liderów duszpasterstwa powołaniowego w diecezjach i zakonach. „Chodzi nam o to, żeby pokazać, że rodzina jest kolebką każdego powołania. Dzisiaj pewien deficyt polega nie tyle na tym, że może nie być powołań do kapłaństwa czy życia konsekrowanego, ale że w ogóle młody człowiek nie traktuje swego życia jako powołania do małżeństwa, kapłaństwa czy życia konsekrowanego” – mówił bp Polak.

Udział w pracach Europejskiego Centrum Powołań spowodował, że Konferencja Episkopatów Europy (CCEE) wybrała go w 2006 roku jednocześnie na delegata CCEE do spraw powołań w Europie oraz przewodniczącego EVS (Europejskiego Centrum Powołań).

W kolejnych latach został członkiem Komisji ds. Duchowieństwa, Komisji Charytatywnej i Rady ds. Młodzieży przy KEP. W czasie 349. posiedzenia plenarnego KEP, 7 października 2009 roku, został wybrany na członka Rady Stałej, a podczas kolejnego posiedzenia na Jasnej Górze, 26 listopada, na delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji. W związku z tym był wiele razy zapraszany przez Polonię w różnych krajach z posługą duszpasterską. Odwiedzał rodaków w Europie, Stanach Zjednoczonych i Australii, koordynował działania duszpasterskie wśród wielomilionowej rzeszy rodaków poza granicami kraju, nawiązywał kontakty z miejscowymi episkopatami.

W piątą rocznicę święceń biskupich w 2008 roku pytany o to, co będzie robił za kilka lat, stwierdził: „Nie umiem sobie nawet tego wyobrazić. (…) Myślę, że na wyzwania trzeba odpowiadać, a nie układać je sobie w głowie i planować. Bóg i tak ma swoje drogi, które są zupełnie inne od naszych ludzkich zamierzeń”.

Posługę metropolity gnieźnieńskiego i Prymasa Polski abp Wojciech Polak rozpoczął w 49 roku życia. W podobnym wieku urząd arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego objęli: kard. Józef Glemp (52 lata), kard. Stefan Wyszyński (47 lat) i abp Florian Stablewski (50 lat). Nieco młodsi byli: kard. August Hlond (44 lata) i kard. Edmund Dalbor (46 lat). W chwili obecnej abp Polak jest najmłodszym Prymasem w Europie.

Abp Polak urodził się 19 grudnia 1964 r. w Inowrocławiu. Studia filozoficzno-teologiczne w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie ukończył uzyskaniem w 1988 r. stopnia magistra w dziedzinie teologii moralnej na Papieskim Wydziale Teologicznym w Poznaniu.

Święcenia kapłańskie przyjął 13 maja 1989 r. w katedrze gnieźnieńskiej z rąk kard. Józefa Glempa. Kilka dni temu obchodził srebrny jubileusz kapłaństwa. Przed laty w jednym z wywiadów wspominał: „Moje kapłaństwo kształtowało się w dużej wolności. Pamiętam rozmowę z rodzicami przed wstąpieniem do seminarium. Powiedzieli mi, że szanują mój wybór i że zawsze mnie przyjmą pod swój dach, nawet gdybym podjął decyzję o przerwaniu formacji. Moje powołanie wzrastało także dzięki katechezie, służbie ministranckiej i lektorskiej. Na swojej drodze spotkałem także wielu dobrych księży, którzy pomogli mi w odczytaniu mojego powołania. Jeden z nich powiedział kiedyś do mnie: Zastanów się nad tym, czy Bóg nie chce od ciebie czegoś więcej”.

W latach 1989-1991 bp Polak posługiwał jako wikariusz w parafii farnej w Bydgoszczy, pełniąc jednocześnie funkcję sekretarza rezydującego tam biskupa pomocniczego gnieźnieńskiego Jana Nowaka, wikariusza biskupiego dla miasta Bydgoszczy. Następnie studiował teologię moralną w Akademii Alfonsjańskiej, czyli Wyższym Instytucie Teologii Moralnej Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego w Rzymie. Odbył tam studia licencjackie, a następnie obronił pracę doktorską na temat eklezjalnego wymiaru grzechu i pojednania w posoborowym nauczaniu Kościoła.

8 kwietnia 2003 roku papież Jan Paweł II mianował ks. Wojciecha Polaka biskupem pomocniczym archidiecezji gnieźnieńskiej. Sakrę biskupią przyjął 4 maja 2003 roku w gnieźnieńskiej bazylice prymasowskiej z rąk ówczesnego metropolity gnieźnieńskiego abp. Henryka Muszyńskiego. Miał wówczas 38 lat i był najmłodszym członkiem Konferencji Episkopatu Polski i najmłodszym biskupem na świecie.

Prymas Polski ma troje rodzeństwa. Jeden z braci Mieczysław, również kapłan, pracuje naukowo na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Drugi brat założył rodzinę, siostra zaś jest nauczycielką w rodzinnym Inowrocławiu.

Ceni dobrą literaturę, szczególnie pisarstwo Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; jego pasją są także górskie wędrówki, zwłaszcza w Tatrach.