Rok 2019 na Jasnej Górze

Rok 2019 był na Jasnej Górze czasem powrotu do I pielgrzymki Jana Pawła II do Polski i do Sanktuarium w 40. rocznicę tego przełomowego wydarzenia. Obchodom towarzyszyły słowa umieszczone na murach „Tu bije serce Narodu w sercu Matki”. Odbyło się wiele różnych wydarzeń: religijnych, edukacyjnych czy kulturalnych.

40. rocznicę pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski z 1979r. Jasna Góra przeżywała bardzo uroczyście. To dlatego, że wizyta papieża rodaka miała przełomowe znaczenie nie tylko dla naszej Ojczyzny, ale dla samego Sanktuarium. Po raz pierwszy papież przekroczył progi Kaplicy Matki Bożej, potwierdził swoje zawierzenie Maryi i określił „rolę” Jasnej Góry w życiu Kościoła i Narodu.

Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski odbywała się od 2 do 10 czerwca 1979 r. W tym czasie Ojciec Święty spędził aż trzy dni na Jasnej Górze – od 4 do 6 czerwca. Mimo licznych przeszkód stawianych przez władze komunistyczne, w ciągu tych „trzech dni wolności” przez Jasną Górę przewinęło się kilka milionów pielgrzymów, jednoczących się na wspólnej modlitwie z Janem Pawłem II.

Tutaj papież ukazał czym jest „duchowa wolność w sytuacji niewoli”. Na jasnogórskim szczycie mówił: „Tak więc słowo, które nas zawsze boli, w tym jednym miejscu nas nie boli. W tym jednym odniesieniu napełnia nas ufnością, radością posiadania wolności! Tutaj zawsze byliśmy wolni!” Dodał, że „Jasna Góra jest prawdziwym sanktuarium narodu. Trzeba przykładać ucho do tego świętego miejsca, aby czuć jak bije serce Narodu w sercu Matki!”. Na Jasnej Górze – wzorem Prymasa Stefana Wyszyńskiego i polskiego Episkopatu dokonał zawierzenia Kościoła w Polsce.

I etap 40.rocznicy papieskiej pielgrzymki na Jasną Górę odbył się w czerwcu.
4 czerwca czyli dokładnie w dzień rozpoczęcia w 1979r. wizyty Ojca Świętego w Częstochowie miał miejsce tzw. dzień dziękczynienia.

Mszy św. na szczycie przewodniczył kard. Stanisław Dziwisz, świadek życia i posługi Jana Pawła II. Tą pierwszą pielgrzymkę nazwał narodowymi rekolekcjami. Podkreślał, że przeżywana rocznica to nie czas nostalgicznych wspomnień, ale świadomość, że „z tamtego doświadczenia zrodził się inny nasz świat, inna Polska. Zrodziła się nasza teraźniejszość”.

Tego dnia w sanktuarium odbyło się spotkanie edukacyjne „Tu zawsze byliśmy wolni” zorganizowane w ramach projektu „Nadzieja. Zwycięstwo” wspartego przez ministerialny program „Niepodległa”. Wzięło w nim udział prawie pół tysiąca dzieci z różnych szkół rejonu częstochowskiego. Przedstawicielka Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach mówiła o sytuacji społeczno-politycznej w latach 70 i 80. Przypomniała, że bez roku 1978 czyli wyboru Polaka kard. Karola Wojtyły na papieża nie byłoby późniejszych dni wolności nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie Środkowo-Wschodniej.

Siostra z Jasnogórskiego Centrum Informacji zapoznała młodych z papieskimi wotami ofiarowanymi Jasnogórskiej Maryi, ze szczególnym uwzględnieniem tych z 1979r. a więc: złotą różę i złote serce z dewizą „Totus Tuus”. Młodzi odbyli też spacer papieskimi śladami i modlili się śpiewem Barki pod pomnikiem Świętego.

II etap 40. rocznicy papieskiej pielgrzymki to przede wszystkim obchody Dnia Papieskiego, które trwały na Jasnej Górze od 13-22 października. W ich programie znalazły się m.in.: katechezy z Janem Pawłem II, koncert chóru Jasnogórskiej Szkoły Muzycznej, spotkanie edukacyjne „O nadziei w Dniu Papieskim”, w czasie którego wręczone zostały nagrody w konkursach: plastycznym „Jan Paweł II w życiu naszej rodziny” i literackim „Czerwcowe dni 1979 roku moich bliskich z Janem Pawłem II w Częstochowie”. Miał miejsce koncert „Tradycja i polskość w pieśniach S. Moniuszki – Jan Paweł II o kulturze” oraz dzień modlitw z Janem Pawłem II.

W ramach projektu otwarta została także niezwykła wystawa archiwalnych, amatorskich zdjęć pielgrzymów „Co nam zostało z tamtych dni – Jan Paweł II na Ziemi Częstochowskiej w 1979 roku”. Ekspozycja ma charakter plenerowy i „odwiedziła” już kilkanaście parafii i szkół. Obecnie prezentowana jest w jasnogórskim Wieczerniku, gdzie znajdują się udekorowane przez dzieci świąteczne choinki.

Niemal przez cały rok, od 2 kwietnia odbywały się katechezy z Janem Pawłem II czyli cykl spotkań, których celem było przypomnienie i rozważanie słów świętego papieża z pierwszej pielgrzymki do Częstochowy z 1979 r. Wspomnienie dat i celebrowanie wydarzeń związanych z Janem Pawłem II służyć miało przede wszystkim odkrywaniu na nowo i utrwalaniu jego nauczania, które nie traci na swej aktualności.

Wieczory maryjne prowadził wybitny mariolog dr Wincenty Łaszewski wraz z o. Wojciechem Decem, paulinem. Odbyło się w sumie siedem spotkań, przygotowanych przez Jasnogórski Instytut Maryjny z dyrektorem o. Mariuszem Tabulskim.

Wśród wydarzeń kulturalnych największym było otwarcie w jasnogórskim arsenale unikatowej wystawy „Człowiek Zawierzenia”. Ekspozycja pokazuje I pielgrzymkę Jana Pawła II na Jasną Górę oraz jego związki z Sanktuarium. Wystawa po raz pierwszy gromadzi tak licznie zestawione papieskie pamiątki i wota. Są one dowodem szczególnej miłości Ojca Świętego do Królowej Polski i stanowią przypomnienie papieskiego „Totus Tuus”.

Wśród eksponatów można zobaczyć m.in.: fotel papieski, używany przez Jana Pawła II podczas pierwszej pielgrzymki na Jasną Górę w 1979 r., stułę, ornaty, używane przez Ojca Świętego podczas jasnogórskich uroczystości (jeden z nich to ornat ze Światowego Dnia Młodzieży w 1991 r.). Niezwykłym eksponatem jest biała sutanna Ojca Świętego, a także dwa papieskie krzyże-pektorały. Jest też świeca paschalna ofiarowana podczas pierwszej pielgrzymki wspólnie ze złotą różą. Symboliczną wymowę mają oryginalny papieski klęcznik i lekcjonarz mszalny w srebrnej oprawie, którym papież błogosławił pielgrzymów zgromadzonych przed jasnogórskim szczytem.

Ekspozycja pokazuje również ślady podróży apostolskich Jana Pawła II: przedmioty ofiarowywane mu podczas wizyt w różnych zakątkach świata, a które on sam podarował Matce Bożej. Są wśród nich medale, monety, rękodzieła, np. figurka Matki Bożej z kości słoniowej, a nawet sombrero z pierwszej pielgrzymki do Meksyku w styczniu 1979 r.

Całość wystawy uzupełnią wielkoformatowe fotografie z pielgrzymek Jana Pawła II na Jasną Górę oraz portrety Ojca Świętego.

Zwiedzający mogą zobaczyć archiwalne materiały filmowe Telewizji Polskiej z pierwszej pielgrzymki papieża na Jasną Górę w 1979 r, a także multimedialny pokaz kalendarium wizyty apostolskiej w sanktuarium z mało znanymi fotografiami.

Najcenniejsze i najbardziej symboliczne wota Jana Pawła II dla Jasnej Góry znajdują się przy cudownym obrazie Matki Bożej. Pierwszym darem jest złota róża z 1978r. Papieska róża to najwyższe rangą odznaczenie następcy św. Piotra dla maryjnego sanktuarium. Jest znakiem pobożności i nabożeństwa, to prastary gest, zastrzeżony dla papieża, który nigdy nie wyszedł z użycia.

Obok Cudownego Obrazu Matki Bożej znajduje się pas sutanny, przestrzelony i zakrwawiony w czasie zamachu 13 maja 1981 roku na Placu św. Piotra a złożony przez Jana Pawła II 19 czerwca 1983 r.

Przy Maryi umieszczono także złoty różaniec i ażurowy medalik w kształcie serca. Wielkie znaczenie mają również podarowane w przededniu śmierci złote korony na Cudowny Obraz Pani Jasnogórskiej. Są na nich orły piastowskie i lilie andegaweńskie oraz wygrawerowany napis „Totus Tuus”. Tymi koronami obecnie ozdobiony jest Jasnogórski Wizerunek, by uczcić św. Jana Pawła II w 40. rocznicę jego pierwszej pielgrzymki do Polski i na Jasną Górę.

W związku z rocznicą I pielgrzymki Jana Pawła II paulini wydali także niezwykłe publikacje książkowe. Wśród wydawnictw ważne miejsce zajmuje album „Spełniła się wola Pani Jasnogórskiej. Ojciec Święty Jan Paweł II na Jasnej Górze – 1979”. To zbiór kilkuset zdjęć autorstwa Zdzisława Sowińskiego, reżysera, operatora filmowego oraz fotografika. W albumie są unikalne zdjęcia np. z placu przed szczytem, które nigdy nie były publikowane.

Niezwykle cenną pozycją jest niepublikowane dotąd przemówienie Jana Pawła II do Rady Głównej Episkopatu Polski z 5 czerwca 1979 roku. „Sprawy, które toczą się w Polsce mają znaczenie światowe”. Publikacja ukazała się pod koniec maja br. dzięki staraniom Centrum Myśli Jana Pawła II i Wydawnictwa Paulinianum. Jest zapisem myśli między papieżem a biskupami o trudnych tematach Kościoła i Ojczyzny zniewolonych systemem komunistycznym. Zapiski nie ujrzały wcześniej światła dziennego i są dokumentem potwierdzającym zaangażowanie Jana Pawła II w pomoc Polakom i innym narodom w zmaganiach o wolność.

W ramach obchodów rocznicowych odbywały się również koncerty muzyczne. Np. Polska Opera Królewska wykonała koncert muzyki polskiej Brikner-Rygall-Żebrowski w ramach pierwszego Festiwalu Polskiej Muzyki Dawnej „Muzyka Królów Polskich”.