Nabożeństwo z okazji Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu

Rzeszów: „Zabójstwo, mord, chciwość, chęć dominacji, biorą się z oddalenia od Boga” – mówił podczas nabożeństwa z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu ks. Marek Dzik. 27 stycznia 2020 r. w kościele farnym Żydzi odczytali nazwiska zamordowanych za pomoc niesioną Żydom na Podkarpaciu Polaków, a Polacy – imiona i nazwiska zamordowanych Żydów.

Podkarpackie obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu rozpoczęły się 2 stycznia i potrwają do 22 lutego 2020 r. Podczas obchodów w ponad 30 miejscowościach odbywają się modlitwy dla uczczenia pamięci pomordowanych Żydów, prelekcje i wykłady historyków, sesje naukowe poświęcone Zagładzie i kulturze żydowskiej, pokazy filmów, wystawy i koncerty.

Poniedziałkowe nabożeństwo w kościele farnym w Rzeszowie było jednocześnie częścią rzeszowskich obchodów Dnia Judaizmu w Kościele Katolickim w Polsce, który miał miejsce 17 stycznia.

Nabożeństwu przewodniczył ks. Paweł Batory, dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Rzeszowie. Razem z nim modlili się m.in.: ks. Jan Szczupak, proboszcz parafii farnej, ks. Marek Dzik, biblista, o. Marek Pieńkowski, dominikanin, oraz kilkunastu Żydów z Izraela, Holandii, Ukrainy, USA i Polski.

Homilię wygłosił ks. Marek Dzik. Nawiązując do hasła Dnia Judaizmu „Pamiętaj o dniu szabatu, aby należycie go świętować” (Wj 20,8) biblista mówił o wartości zjednoczenia z Bogiem. „Człowiek wierzący szanuje szabat w każdej sytuacji, nawet w chwili zagrożenia życia. Znane są w historii dramatyczne wydarzenia, gdy podczas powstań machabejskich Żydzi nie chcieli walczyć w szabat, mimo iż mieli świadomość, że zostaną bardzo łatwo zabici. Dopiero późniejsze wyjaśnienia rabinów, opierające się na tych trudnych doświadczeniach, zezwoliły im na walkę w obronie życia. Utkwiła mi w pamięci scena z jednego z filmów dotyczącego zagłady Żydów, o ile dobrze pamiętam z filmu Romana Polańskiego „Pianista”, gdzie w czasie straszliwej hekatomby zagłady Żydów w getcie warszawskim kilku Żydów modliło się w szabat, nie patrząc na dziejące się wokół zło i tragedię. Modlitwa szabatowa ma wielką moc, nawet jeśli wydaje się na pierwszy rzut oka, że nie przynosi efektów. Ona przede wszystkim integruje z Bogiem, a jedność z Bogiem nie pozwoli stać się człowiekowi złym. Jedność z Bogiem pozwala człowiekowi pokonywać zło” – przekonywał duchowny.

Kaznodzieja zwrócił uwagę, że oddalenie się od Boga jest przyczyną grzechów i zła. „Modląc się wspólnie w tej świątyni chcemy zanurzyć się w podwójne przesłanie szabatu: mające wymiar kultyczny, związany z oddawaniem czci Bogu, i wymiar społeczny, związany z oddawaniem tego co ludzkie człowiekowi, czyli prawa do wypoczynku w gronie wspólnoty najbliższych. Zwłaszcza ten pierwszy wymiar jest dzisiaj bardzo ważny, ponieważ odsyła nas do respektowania prawa Bożego, które mówi: Nie zabijaj. Zabójstwo, mord, chciwość, chęć dominacji, biorą się z oddalenia od Boga, jak to pokazuje historia Kaina i Abla. Kain zabił swego brata ponieważ oddalił się od Boga” – podkreślił ks. Dzik.

Po homilii odczytano imiona i nazwiska Polaków zamordowanych za pomoc niesioną Żydom oraz Żydów, którzy ponieśli śmierć wraz z nimi. Nazwy 60 miejscowości z terenu województwa podkarpackiego, w których doszło do zbrodni (od Biedaczowa w powiecie leżajskim po Żarówkę w powiecie mieleckim) przeczytał prof. Wacław Wierzbieniec, kierownik Zakładu Historii i Kultury Żydów w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Obecni na uroczystości Żydzi odczytali imiona i nazwiska zamordowanych Polaków, a Waldemar Szumny, przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego i Agnieszka Kielar, przedstawicielka Urzędu Miasta Rzeszowa – imiona i nazwiska zamordowanych Żydów.

Przed południem uczczono ofiary Holocaustu na cmentarzu żydowskim przy al. T. Rejtana podczas modlitwy z udziałem rabina Shalom Ber Stamblera z grupy chasydzkiej Chabad-Lubawicz z Warszawy.

Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu na Podkarpaciu organizowane są już po raz dwunasty. Ich pomysłodawcą i głównym organizatorem jest prof. Wacław Wierzbieniec z Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Do grona organizatorów należą m.in.: Prezydent Miasta Rzeszowa, Kuria Diecezjalna w Rzeszowie, Zakład Historii i Kultury Żydów w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Rzeszowie, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Podkarpackie Kuratorium Oświaty, Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie.