Najwyższa Rada Tubylcza sprzeciwia się beatyfikacji bp. Vasco de Quiroga

Grupa Indian, zamieszkujących Michoacán – stan w środkowo-zachodnim Meksyku – sprzeciwiła się zamiarowi beatyfikacji hiszpańskiego biskupa Vasco de Quiroga, żyjącego na przełomie XV i XVI wieku. Najwyższa Rada Tubylcza Michoacánu (CSIM) wystosowała w tej sprawie 13 marca list do Franciszka oraz do narodu stanu i do państwa, twierdząc, że hierarcha ten nie był ani męczennikiem, ani świętym, a jego działalność służyła jedynie umacnianiu panowania hiszpańskiego nad miejscowymi ludami i ich wspólnotami.

W swym dokumencie, zatytułowanym „Vasco de Quiroga – pomoc jak forma dominacji”, Rada skupiająca organizacje obywatelskie, komunalne i tradycyjne 60 wspólnot tubylczych, wyraziła sprzeciw wobec planów wyniesienia na ołtarze pierwszego i wieloletniego biskupa Michoacánu w latach 1539-65. Według autorów oświadczenia de Quiroga nie był wprawdzie tak okrutny w swych działaniach, jak inni kolonizatorzy, ale też dążył do panowania nad miejscową ludnością w interesie Korony Hiszpańskiej.

Podkreślono ponadto, że „wbrew temu, co głosi historia oficjalna i europocentryczna”, biskup ten nie nauczył tamtejszych Indian żadnych nowych sztuk ani wiedzy, gdyż „już na stulecia przed przybyciem tam Hiszpanów opanowali oni rolnictwo, złotnictwo, ceramikę, koszykarstwo, tkactwo, rybołówstwo, polowanie, znali architekturę, rzeźbę, tańce i śpiewy oraz wiele innych umiejętności”. Vasco de Quiroga jedynie zreorganizował poczynania tubylców tak, aby lepiej służyły one najeźdźcom hiszpańskim – stwierdzili autorzy przesłania.

Zwrócili ponadto uwagę, że biskup nie tylko nie był altruistycznym obrońcą miejscowej ludności, ale przeciwnie, wymagał pracy i przymusowych danin od 51 wspólnot tubylczych. Pracowały one przy przebudowie starego indiańskiego grodu Pátzcuaro na potrzeby kolonizatorów, nie otrzymując za to żadnego wynagrodzenia ani wyżywienia. Byli natomiast stale upokarzani i wyzyskiwani, toteż – zdaniem członków CSIM – biskup sam zasługuje na miano wyzyskiwacza pierwotnych wspólnot indiańskich.

Vasco Vázquez de Quiroga y Alonso de la Cárcel (1470/78-1565) był Hiszpanem, od 1539 pierwszym biskupem meksykańskiej diecezji Michoacán. Pochodził z rodu szlacheckiego z okolic Avili, z wykształcenia był prawnikiem. Pracował jako sędzia w Salamance i Valladolid, uczestniczył w różnych misjach i rozmowach politycznych, prowadzonych przez dwór królewski.

Jego zdolności zwróciły uwagę biskupa Badajozu, który polecił go królowej Joannie I Kastylijskiej, a ta mianowała go sędzią tzw. Audiencji Meksykańskiej. Przybył tam w 1531 i już w rok później założył Szpital Santa Fe w okolicach Miasta Meksyk, aby służył miejscowej ludności. Podobne placówki zakładał w innych miejscowościach tej ówczesnej kolonii hiszpańskiej. W 1533 został wizytatorem prowincji Michoacán, po czym w 1537 cesarz Karol V (Karol I Hiszpański) wyznaczył go na biskupa utworzonej tam nowej diecezji z siedzibą w Tzintzuntzan (były to czasy tzw. Patronatu, gdy władcy Hiszpanii mieli prawo mianowania biskupów).

Na tym stanowisku de Quiroga zyskał sympatię i przyjaźń miejscowych ludów, zwłaszcza Purépechas, dzięki swym dziełom charytatywnym i oświatowym oraz posunięciom ekonomicznym, które podejmował. Często wstawiał się za tubylcami i bronił ich przed wyzyskiem ze strony kolonizatorów. Na znak uznania i szacunku Indianie nazywali go powszechnie „Tata (Ojczulek) Vasco”. W Pátzcuaro, które stało się jego nową siedzibą, biskup ufundował m.in. szpital Santa Fe de la Laguna i kolegium św. Mikołaja Biskupa – zalążek przyszłego i istniejącego do dziś Uniwersytetu Stanu Michoacán św. Mikołaja.

Wielokrotnie stykał się z wrogością tych osadników hiszpańskich, którzy opuścili Pátzcuaro, aby w 1541 założyć Miasto Michoacán, konkurencyjne wobec siedziby biskupa. Nowe miasto zmieniało jeszcze kilkakrotnie nazwę a od połowy XIX nazywa się Morelia i jest stolicą stanu i archidiecezji.

Quiroga zmarł 14 marca 1565 w Pátzcuaro a jego doczesne szczątki spoczywają obecnie w miejscowej bazylice Matki Bożej Zdrowia. Niedawno archidiecezja Morelia rozpoczęła proces beatyfikacyjny „Taty Vasco”.

W całym stanie jest wiele ulic, szkół, stowarzyszeń i różnych miejsc noszących jego imię. W jego mieście rodzinnym Madrigal de las Altas Torres w Hiszpanii wzniesiono pomnik ku czci biskupa w 500. rocznicę jego urodzin.