Lublin – Jutrzenka Solidarności. Historia Lubelskiego Lipca’80 i współczesna zachęta do solidarności

Mówili o strajkach w konwencji hip-hopu i o współczesnej potrzebie solidarności. Wolontariusze z Lublina przygotowali widowisko na 40-lecie Lubelskiego Lipca. – Chcemy pamiętać o wielkim i skutecznym proteście robotników, ale też apelować o nową wrażliwość – mówi inicjator wydarzenia, przewodniczący Rady Programowej Centrum Wolontariatu w Lublinie, ks. Mieczysław Puzewicz.

Spotkanie z jednej strony skupiło świadków historii, z drugiej wielu ludzi młodych, stąd przekaz miał także współczesną konwencję. O strajkach mówili uczestnicy Lubelskiego Lipca ’80, a muzycznie – językiem hip-hopu – przedstawił je Kacper „Kuki” Kukawka. W przestrzeni pojawił się także mural nawiązujący do Lubelskiego Lipca ’80 i symboliczny łańcuch niewoli, który zerwali uczestnicy spotkania.

W wydarzeniu wzięli udział wolontariusze, mieszkańcy Lublina, a także uczestnicy strajków z 1980 roku. Limitowane ze względu na pandemię spotkanie miało też pozahistoryczny wymiar. Widowisku towarzyszyło hasło: „Jutrzenka Solidarności”, co miało wskazywać także na potrzebę odnowy solidarnościowych postaw. Jak mówi ks. Puzewicz – dziś idea solidarności wymaga aplikacji w innych sferach, m.in. w kontekście pomocy ubogim, chorym, uchodźcom, więźniom czy bezdomnym. Chcemy do tego zachęcać, pokazując wciąż aktualne przykłady niezłomnych.

Spotkanie odbyło się w nietypowej scenerii. Najpierw na kolejowym Dworcu Północnym a następnie na Dworcu Głównym PKP w Lublinie. To właśnie tu 16 lipca 1980 roku ruszyły protesty na kolei. Były wyrazem społecznego niezadowolenia na panujący w Polsce komunizm. Z inicjatywy kolejarza Czesława Niezgody ówcześni pracownicy PKP zatrzymali pociągi i wstrzymali ruch. Ich protest był skuteczny, bo komunistyczne władze zaakceptowały postulaty strajkujących. Dotyczyły one sytuacji socjalno-bytowej, na liście pojawił się też postulat wolnych wyborów do rad zakładowych. Dziś – podczas obchodów – Czesław Niezgoda otrzymał od wolontariuszy globus – symbol Przewodnika Po Życiu. W swoim przemówieniu podkreślił rolę papieża Jana Pawła II w odzyskiwaniu wolności. To On dał nam wiarę, że zmiana w Polsce jest możliwa – mówił laureat.

Protesty na Lubelszczyźnie wywołały falę sierpniowych strajków na Wybrzeżu. Pierwszy lubelski zryw nastąpił 8 lipca w WSK Świdnik, potem protesty rozeszły się po całym regionie. W sumie włączyli się w nie pracownicy blisko 160 zakładów pracy. Kolejarskie strajki miały dodatkowy wymiar. Zablokowały ruch komunikacyjny pociągów i tym samym odbiły się echem w całej Polsce.

Lubelskie protesty z lipca 1980 roku były impulsem do przemian w komunistycznej Polsce. To one wywołały sierpniowe strajki na Wybrzeżu, które finalnie zakończyły się podpisaniem Porozumień Sierpniowych. – Wtedy na fali pojawiło się słowo „solidarność”. Przypominając tamte wydarzenia chcemy pokazać wartość solidarności także w dzisiejszej, wolnej już Polsce – mówi ks. Puzewicz.

Na bazie dzisiejszych obchodów Centrum Wolontariatu w Lublinie przygotuje materiały edukacyjne. Powstanie, m.in. dokumentalny film o strajkach Lubelskiego Lipca ’80, będzie też podpowiedź, jak angażować młodych w społeczne – solidarnościowe działania w dzisiejszej Polsce.