Warszawa: uroczystości 76. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej NSZ

Obchody 76. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych zainaugurowano Mszą św. w katedrze polowej WP. Eucharystii w intencji poległych, zmarłych i żyjących żołnierzy odprawił ks. ppor. SOP Piotr Zamaria, kapelan Służby Ochrony Państwa. Po Mszy św. uczestnicy udali się na plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie odbyła się ceremonia złożenia kwiatów na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza.

W homilii ks. ppor. SOP Piotr Zamaria podkreślał, że jako chrześcijanie powinniśmy pamiętać o tym, że jesteśmy dziećmi Pana Boga. Nawiązując do słów Ewangelii według św. Mateusza przypominał, że Jezus stawiał uczniom dzieci za wzór prawdomówności i prostolinijności, zaufania i wolności od pogardy wobec drugiego człowieka. – Przeżywając nasze życie musimy być dziećmi Pana Boga, żebyśmy właściwie odpowiedzieli na Jego miłość – przekonywał. Dodał, że w miłości Boga nie ma większych i mniejszych, ale w Jego oczach wszyscy jesteśmy równi, bo wszyscy jesteśmy Jego dziećmi.

Przed błogosławieństwem kapelan SOP podziękował zebranym za wspólną modlitwę w intencji poległych, zmarłych i żyjących żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej. – Korzystając z wolności, mamy obowiązek pamięci wobec tych, którzy o tę wolność walczyli. Dla nas to także zobowiązanie, abyśmy tej wolności nie stracili, abyśmy o nią dbali – to dziś nasze zadanie, z którego Pan Bóg i historia nas rozliczą – powiedział.

We Mszy św. uczestniczyli Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Bogusław Nizieński, kanclerz Orderu Orła Białego i przewodniczący Rady Kombatantów działającej przy Urzędzie ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, prof. Leszek Żukowski, prezes Światowego Związku Żołnierzy AK, por. Henryk Artemborski, jeden z ostatnich żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej.

Po Mszy św. wierni udali się na plac Marszałka Józef Piłsudskiego na uroczystości rocznicowe. Na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza złożone zostały kwiaty.

Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych powstała 11 sierpnia 1944 r. Jej żołnierze walczyli zarówno z okupantem niemieckim, jak i sowieckim, biorąc udział w akcjach mających na celu obronę ludności cywilnej przed grabieżą band rabunkowych. Oddziały Brygady współpracowały z oddziałami Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i NSZ-AK biorącymi udział w akcji „Burza” oraz nawiązały kontakty z Komendami Okręgów AK.

Wraz ze zbliżaniem się armii sowieckiej, którą podziemie niepodległościowe oceniało jako kolejnego po Niemcach okupanta, dowództwo Brygady Świętokrzyskiej podjęło decyzję o przebiciu się na Zachód, w celu połączenia się z Polskimi Siłami Zbrojnymi na Zachodzie. Dzięki lokalnym, doraźnym i taktycznym, porozumieniom z jednostkami niemieckimi Brygada przedostała się na zachód, ku jednostkom alianckim.

Jednym z najchwalebniejszych czynów żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej było wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet w Holiszowie (filia KL Flossenbürg), w którym znajdowało się blisko tysiąc kobiet, w tym blisko 300 Żydówek z Polski, Francji, Jugosławii. Baraki, w których przebywały, zostały przez niemieckich oprawców oblane benzyną i tylko brawurowa akcja zbrojna żołnierzy Brygady ocaliła je przed spaleniem żywcem. Obok obozu w Holiszowie zlokalizowane były też liczne zakłady niemieckiego przemysłu zbrojeniowego. Pracowały w nich tysiące niewolników – robotników przymusowych, w tym Żydów. Oni również w wyniku tej akcji zostali uwolnieni.

Gdy Brygada znalazła się w pobliżu frontu zachodniego, jej dowódca wysłał emisariuszy do Naczelnego Wodza (m.in. przez Szwajcarię) oraz do lokalnego dowództwa armii amerykańskiej. Po uznaniu operacyjnego zwierzchnictwa amerykańskiego, na przełomie kwietnia i maja 1945 r. Brygada wzięła udział w ciężkich walkach z Niemcami na terenie Czech, działając wspólnie z żołnierzami 3 Armii gen. George’a S. Pattona. Żołnierze Brygady wspólnie z oddziałami USA m.in. wzięli do niewoli sztab XIII armii niemieckiej (w tym dwóch generałów). W dowód uznania i podkreślenia, że Brygada Świętokrzyska jest jednostką sojuszniczą, Amerykanie pozwolili jej żołnierzom i oficerom – jako jedynej jednostce polskiej, na noszenie oznak Armii USA.

Po ustaniu działań wojennych część Brygady zasiliła szeregi 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa stacjonującego we Włoszech, a część pozostała w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec zasilając Kompanie Wartownicze przy Armii USA. Nie mogąc wrócić do okupowanej przez komunistów Polski, osiedlali się we Francji, Wielkiej Brytanii, USA i Kanadzie.

Od 2016 r. co roku w Holiszowie odbywają się państwowe uroczystości w rocznicę wyzwolenia obozu, z udziałem asysty Wojska Polskiego oraz licznie obecnych weteranów NSZ. W 2018 r. na murach dawnego obozu odsłonięta została pamiątkowa tablica.