Zwrócenie kościoła św. Mikołaja w Kijowie katolikom ciągle niepewne

Wiadomość o zwróceniu katolikom kijowskiego kościoła św. Mikołaja jest przedwczesna – uważa ks. Paweł Wyszkowski OMI, przełożony delegatury Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Ukrainie. W rozmowie z miejscowym portalem katolickim Credo skomentował on podaną kilka dni wcześniej informację o postanowieniu rządu Ukrainy w sprawie budowy Domu Muzyki i przeniesienia tam sali koncertowej, mieszczącej się dotychczas w dawnej świątyni katolickiej.

„Decyzja Gabinetu Ministrów na temat rozwiązania problemu odzyskania kościoła św. Mikołaja w Kijowie napełnia nasze serca nadzieją” – oświadczył kapłan. Zaraz jednak zaznaczył, że – według niego – za wcześnie jest jeszcze wyrażać jakąś radość z tego powodu. „Postanowienie to w żadnym wypadku nie rozstrzyga sprawy własności tego budynku ani nawet zmiany użytkownika. Zupełnie nie uwzględnia również stanowiska parafian i misjonarzy oblatów, którzy już od 28 lat wspólnie domagają się zwrócenia świątyni jej prawowitym właścicielom, to znaczy rzymskokatolickiej wspólnocie parafialnej” – stwierdził ks. Wyszkowski.

Przypomniał, że obietnice zwrotu kościoła składali już dwaj prezydenci kraju: Leonid Kuczma w czerwcu 2001 roku podczas wizyty św. Jana Pawła II w Kijowie i Wiktor Juszczenko, który w 2005 roku wydał nawet odpowiednie rozporządzenie w tej sprawie. „I teraz mamy wielką nadzieję, że nie będzie to kolejna «gra» przed zbliżającymi się wyborami samorządowymi” – powiedział misjonarz. Dodał, że katolicy oczekują, iż „tego budynku sakralnego, wzniesionego po to, aby zbliżał on ludzi do Boga, nasi możnowładcy nie wykorzystają znów do swoich egoistycznych celów”.

Rozmówca portalu wskazał, że od trzech lat władze obiecują wiernym nie zwrócenie kościoła, lecz jedynie przekazanie go w stałe użytkowanie. Wyjaśnił, że może się to wydać krótkim okresem, „ale dla budynku, o który nikt nie dba i który nieubłaganie rozpada się na naszych oczach, może to mieć katastrofalne skutki”.

Kapłan wyraził „szczerą wdzięczność tym wszystkim, którzy pomagają nam w odzyskaniu świątyni i naszemu biskupowi, za wszelkie wysiłki, aby wiernym zwrócono ten kościół”. Zwrócił uwagę, że parafianie zgodzili się z różnymi postanowieniami ordynariusza, np. w sprawie wspólnego korzystania z obiektu z Narodowym Domem Muzyki Organowej i Kameralnej, który dotychczas użytkuje to miejsce. „Mimo całej złożoności tej sytuacji liczymy na to, że przy Bożej pomocy nastąpi sprawiedliwość dziejowa i kościół powróci do swych właścicieli i będzie służył tym celom, dla których go zbudowano” – stwierdził przełożony oblatów.

Rada Ministrów Ukrainy na swym posiedzeniu 16 września uchwaliła zbudowanie w Kijowie do końca 2023 roku Domu Muzyki, do którego przeniósłby się Narodowy Dom Muzyki Organowej i Kameralnej, zajmujący od 1979 roku pomieszczenia katolickiego kościoła św. Mikołaja. Do tego czasu parafianie i placówka muzyczna mają wspólnie użytkować to miejsce.

Zbudowany w latach 1899-1909 neogotycki kościół św. Mikołaja jest jedną z najpiękniejszych budowli Kijowa i dziełem sławnego w tamtym czasie miejscowego architekta Władysława Horodeckiego, któremu pomagał w wystroju wnętrza zaprzyjaźniony z nim włoski mistrz Elio Sala. Świątynię konsekrował 19 grudnia 1909 roku ówczesny biskup pomocniczy łucki, żytomierski i kamienieckopodolski Antoni Karaś w obecności tysięcy wiernych. Jej pierwszym proboszczem został pochodzący z Niemirowa na Podolu ks. Józef-Jan Żmigrodzki, którego w 1930 roku bolszewicy skazali na siedem lat obozu pracy i który zmarł w 1935 roku na Wyspach Sołowieckich.

W 1938 roku władze zamknęły kościół i zlikwidowały parafię a sam budynek rozgrabiono z cennych rzeczy i urządzono w nim magazyn. Podczas walk o Kijów jesienią 1943 roku wskutek ostrzału artyleryjskiego uszkodzono mury i część wystroju wnętrza. Gmach odbudowano po wojnie, niszcząc jednak ocalałe cenne witraże i malowidła, a do odnowionych pomieszczeń przeniesiono Państwowe Archiwum Obwodu Kijowskiego. Na wieżach (wysokości 55 m) umieszczono urządzenia do zagłuszania zachodnich rozgłośni radiowych. Dekretem z 13 grudnia 1979 roku Rada Ministrów ówczesnej Ukraińskiej Republiki Sowieckiej zamieniła dawną świątynię na Republikański Dom Muzyki Organowej i Kameralnej.

Już w niepodległej Ukrainie pierwszą Mszę św. odprawiono tam w styczniu 1992 roku, a 25 czerwca 2001 roku, podczas swego pobytu w Kijowie, odwiedził to miejsce Jan Paweł II. Obecnie współgospodarzami budynku są wspomniany Dom Muzyki i parafia katolicka, a Msze i nabożeństwa są tam odprawiane po ukraińsku, polsku, hiszpańsku i po łacinie.