„Powrót do macierzy” – jubileuszowa wystawa u cystersów w Jędrzejowie

Przez kolejne dwa tygodnie w Jędrzejowie w krużgankach najstarszego opactwa cysterskiego w Polsce można oglądać wystawę „Powrót do macierzy”, przygotowaną z okazji jubileuszu 880-lecia fundacji jędrzejowskiego klasztoru oraz 75. rocznicy powrotu zakonników do Jędrzejowa.

Wystawa składa się z kilkudziesięciu fotografii rozmieszczonych na 20 planszach. Dotyczą one często powojennych dziejów opactwa i trudnych czasów zmagań z systemem komunistycznym. Pokazano m.in. fotografie związane z historią kasaty klasztoru oraz zdjęcia osób zaangażowanych w powrót cystersów do Jędrzejowa.

Jak informuje ojciec Jakub E. Zawadzki, proboszcz parafii cysterskiej, na wystawie prezentowane są fotografie z archiwum klasztornego i ze strony andreovia.pl. Część z nich jest udostępniona po raz pierwszy dla celów wystawowych. Została m.in. zebrana i zestawiona historia wszystkich przeorów od 1945 roku do reaktywacji opactwa w 1989 roku.

Cystersi zachęcają mieszkańców Jędrzejowa, aby udostępniali także swoje archiwalne zdjęcia dotyczące klasztoru i ojców cystersów.

Dzieje cystersów w Jędrzejowie sięgają XII wieku.

W latach 1140-49 Janik z rodu Gryfitów, arcybiskup gnieźnieński, wraz ze swoim bratem Klemensem ufundowali w Brzeźnicy (Jędrzejowie) kościół i klasztor. Ojcowie przybyli tu z burgundzkiego opactwa Morimond. Od samego początku podjęli swoje obowiązki zakonne oraz zgodnie z zasadą ora et labora, działalność gospodarczą, a także intelektualną.. Nurt intelektualny zapewne nasilił się po wstąpieniu do wspólnoty zakonnej biskupa Wincentego, historiografa, kronikarza, człowieka wielkiej kultury. Po śmierci Kadłubka rozwijający się w klasztorze jego kult był przyczyną żywotności opactwa.

Po chwilowej stagnacji w XVI w., spowodowanej reformacją, po roku 1580 opactwo jędrzejowskie na nowo odzyskało swoje znaczenie i funkcjonowało nieprzerwanie do czasów rozbiorów. Cystersi podtrzymywali tradycje muzyczne, a obok własnego studium filozoficzno-teologicznego prowadzili szkołę podstawową i podwydziałową. W okresie Księstwa Warszawskiego jędrzejowski klasztor objęty był wzmożonym nadzorem.
1 lipca 1819 r. car Aleksander I dokonał kasaty opactwa cystersów, ale zakonnicy dotrwali tutaj do 1855 r.

W latach 1856-70 obiekt pocysterski znalazł się w rękach Ojców Reformatów. Nie zanikł kult Kadłubka, co zadecydowało o stopniowym reaktywowaniu wspólnoty. W 1886 r. z kościoła pocysterskiego została utworzona filia parafii Świętej Trójcy. Miejscowa wspólnota, wychowana w czci dla Wincentego dążyła do powołania samodzielnej parafii, do czego konieczna była olbrzymia składka pieniężna, ustalona przez carskie władze administracyjne. Działania powiodły się.

19 lipca 1913 r. bp Łosiński erygował parafię pw. bł. W. Kadłubka przy kościele pocysterskim, wydzieloną z parafii Świętej Trójcy. Przejęcia parafii przez cystersów nastąpiło 23 września 1945 r.