Jak przebiegały tegoroczne obchody Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce?

Modlitwa katolików i Żydów na Cmentarzu Żydowskim na stołecznym Bródnie, Liturgia Słowa i koncert pieśni żydowskich – złożyły się na program centralnych obchodów 24. Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce. W tym roku wydarzeniu, które odbyło się na warszawskiej Pradze towarzyszyło hasło „Życie i śmierć. ‘Kładę dziś przed tobą życie i szczęście, śmierć i nieszczęście’” (Pwt 30,15)

Obchodzony co roku Dzień Judaizmu odbywa się z inicjatywy Konferencji Episkopatu Polski i ma pomóc katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa.

Obchody rozpoczęły się w niedziele rano na Cmentarzu Żydowskim na Bródnie – największej pod względem liczby pochowanych osób żydowskiej nekropolii w Warszawie. Słowa Psalmu 130 („Z głębokości wołam do Ciebie, Panie”) odczytał najpierw biskup warszawsko-praski Romuald Kamiński a następnie tę samą modlitwę odśpiewał po hebrajsku naczelny rabin Polski, Michael Schudrich.

Po uroczystości bp Markowski powiedział KAI, że nekropolia robi wstrząsające wrażenie, bowiem po wojnie systematycznie ją niszczono. W latach 1948-51 decyzją władz komunistycznych macewy były wyrywane z ziemi, a część z nich została wykorzystana przy różnych warszawskich budowlach. „Dziś leżą one nieuporządkowane na terenie nekropolii, co ma w pewnym sensie odzwierciedlać losy tego cmentarza. Robi to porażające wrażenie” – powiedział duchowny.

Przewodniczący Komitetu KEP ds. dialogu z judaizmem wyraził radość, że dzięki dzisiejszym obchodom udało się zwrócić uwagę na tę niezwykłą nekropolię. Zaznaczył, że pomimo starań gminy żydowskiej opiekującej się tym miejscem, współcześni mieszkańcy Warszawy nie mają świadomości, że taki cmentarz w ogóle istnieje.
„Mam nadzieję, że tegoroczne obchody Dnia Judaizmu przynajmniej częściowo odmienią ten stan rzeczy. Bo ludzie tu pochowani to kawał przepięknej i poruszającej historii Warszawy” – powiedział KAI bp Rafał Markowski.

Także bp Romuald Kamiński przyznał, że modlitwy na żydowskiej nekropolii było dla niego bardzo poruszającym przeżyciem. – Modlitwa w tym miejscu ma wyjątkowe znaczenie: to jest modlitwa za zmarłych a jednocześnie wyraz pamięci o historii tych ludzi – naszych sióstr i braci, którzy tu żyli razem z pokoleniami chrześcijan” – powiedział KAI biskup warszawsko-praski.

Żydowska nekropolia jest szczególnym pomnikiem historii polskich Żydów – z tysiącami nagrobków tworzącymi kamienny pejzaż unicestwionej społeczności. Bródnowska nekropolia jest największym pod względem liczby pochowanych osób żydowskim cmentarzem w Warszawie. Na blisko 14 hektarach spoczywa około 320 tys. osób. Pochówki odbywały się tutaj w latach 1743-1940.

Na Cmentarzu Żydowskim na Bródnie spoczywają m.in. żołnierze Starozakonnego Pułku Lekkokonnych Berka Joselewicza, Abraham Stern – pierwszy żydowski członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, trzech praskich cadyków a także Szmul Jakubowicz Zbytkower, jeden z najbardziej wpływowych Żydów I Rzeczpospolitej.

Kolejnym punktem obchodów 24. Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce była Liturgia Słowa w auli kurii warszawsko-praskiej przy ul. Floriańskiej. W wydarzeniu uczestniczył m.in. naczelny Rabin Polski Michael Schudrich oraz bp Rafał Markowski, przewodniczący Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem.
Modlitwie przewodniczył biskup diecezji warszawsko-praskiej Romuald Kamiński. „To najpiękniejszy obraz, jaki możemy zaobserwować w naszym życiu: kiedy bracia zebrani są na modlitwie aby uwielbiać Boga” – powiedział duchowny.

Podczas spotkania odczytano po polsku i hebrajsku fragment Księgi Powtórzonego Prawa, z którego pochodzą słowa będące hasłem tegorocznym obchodów Dnia Judaizmu. Ze strony żydowskiej komentarze wygłosił rabin Stas Wojciechowicz. Podkreślił on, że zgodnie z żydowską wykładnią człowiek powinien żyć tak, jakby dzień który przeżywa był ostatnim w jego życiu.

Ze strony katolickiej komentarz wygłosił o. Wiesław Dawidowski OSA. „Jesteśmy – chrześcijanie i Żydzi – dziedzicami wielowiekowej, wzajemnej pogardy, która nie przyniosła nam życia, a nierzadko – śmierć” – powiedział zakonnik. Zachęcił, aby zastanowić się nad tym, co dla współczesnych relacji chrześcijańsko-żydowskich oznaczają słowa „Kładę dziś przed tobą życie i szczęście, śmierć i nieszczęście”.

Na zakończenie nabożeństwa bp Rafał Markowski poinformował, że za rok, centralne obchody jubileuszowego, 25. Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce odbędą się w Poznaniu.

Dzisiejsze obchody Dnia Judaizmu zwieńczył koncert pod tytułem „Dla moich braci i sióstr” w wykonaniu zespołu znanego żydowskiego kantora Symchy Kellera. Była to muzyczna opowieść o dawnym i współczesnym życiu polskich Żydów.

Wybór prawobrzeżnej Warszawy jako miejsca centralnych obchodów Dnia Judaizmu wynika z ważnej i twórczej obecności Żydów w tej części miasta – zaznacza w specjalnym słowie bp Rafał Markowski, przewodniczący Komitetu KEP ds. dialogu z judaizmem.

Ustanowiony przez Episkopat Dzień Judaizmu ma pomóc katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa i przypominać, że antysemityzm jest grzechem. Ma też przybliżać nauczanie Kościoła po II Soborze Watykańskim na temat Żydów i ich religii. Służy też posoborowemu wyjaśnianiu tekstów Pisma Świętego, które w przeszłości mogły być interpretowane w sposób antyjudaistyczny i antysemicki.
Co roku centralne obchody Dnia Judaizmu organizuje inna polska diecezja wraz z powołanym w 1996 r. Komitetem ds. Dialogu z Judaizmem.

Obecnie do gmin żydowskich w Polsce należy ok. 4 tys. osób, natomiast społeczność Żydów w Polsce szacuje się na ok. 20 tys.