Łodygowice: wyjątkowa zasłona wielkopostna w konserwacji

Unikalna zasłona wielkopostna – tkanina o wymiarach 400 x 400 cm, którą może poszczycić się parafia śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Łodygowicach na Żywiecczyźnie, została poddana konserwacji. Zasłona powstała w 1832 roku w żywieckim warsztacie cechowym malarza Antoniego Krząstkiewicza /Chrząstkiewicza/ (1790-1870). Przez następne wieki był nią zasłaniany ołtarz główny drewnianego kościoła w czasie Wielkiego Postu.

Jak wyjaśnia ks. dr Szymon Tracz, konserwator architektury i sztuki sakralnej diecezji bielsko-żywieckiej, malowaną na płótnie zasłonę spuszczano spod drewnianego stropu pomiędzy barokowe retabulum a odsunięty od nastawy ołtarz z bogato dekorowanym tabernakulum.

„Zasłona jest malowana dwustronnie. Na awersie w układzie ramowym w centrum wyobrażono scenę «Ukrzyżowania Chrystusa». Po jej bokach przedstawiono w dolnej strefie «Modlitwę w Ogrojcu» i «Zdradę Judasza», zaś wyżej «Stawianie krzyża» oraz «Zdjęcie z krzyża». Ponad kwaterą centralną namalowano «Ostatnią Wieczerzę flankowaną przez «Pokutującego św. Piotra» i «Pokutującą św. Marię Magdalenę». Rewers zasłony zdobi wizerunek krzyża z narzędziami Męki Pańskiej (arma Christi)” – tłumaczy historyk sztuki i przypomina, że niegdyś tego rodzaju obiekty znajdowały się w każdym kościele parafialnym.

„Obecnie tylko niektóre mogą z nich poszczycić się zachowanymi zasłonami wielkopostnymi, których w liturgii wielkopostnej już się nie używa. Zasłonami z przedstawieniami pasyjnymi okrywano ołtarz główny oraz ołtarze boczne. Kiedy zasłony wyszły z użycia były albo niszczone, albo naciągane na blejtramy i oprawiane jak obrazy, tak stało się np. w kościele w Skoczowie, Starym Bielsku i Polance Wielkiej” – zaznacza dyrektor Muzeum Diecezjalnego i wskazuje, że najsłynniejsze, barokowe zasłony wielkopostne na południu Polski zachowały się w drewnianym kościele w Orawce.

„Z racji na bogaty program ikonograficzny oraz rzadkość zachowania łodygowicka zasłona jawi się jako obiekt wyjątkowy. Niestety na przestrzeni lat kolory straciły swoją intensywność, płótno zostało pogięte i poplamione a miejscami przedarte” – dodaje.

Konserwacja dzieła stała się możliwa dzięki realizacji przez diecezję bielsko-żywiecką unijnego projektu pn. „Beskidzkie Muzeum Sakralnej Architektury Drewnianej Diecezji Bielsko-Żywieckiej – udostępnienie dziedzictwa kulturowego Podbeskidzia poprzez nadanie nowych funkcji kulturalnych drewnianym obiektom zabytkowym” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 VIII Oś Priorytetowa: Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury (umowa o dofinansowanie nr POIS.08.02.00-00-0006/18-00).

Dofinansowanie projektu z UE: 16 812 003 PLN