300 lat temu zmarł Klemens XI – papież, który nie chciał być papieżem

Trzysta lat temu, 19 marca 1721 roku zmarł papież Klemens XI. Aż do 51. roku życia był człowiekiem świeckim. Papieżem wybrano go zaledwie dwa miesiące po tym, jak przyjął święcenia kapłańskie. Trzy dni wzbraniał się przed przyjęciem wyboru, dokonanego przez kardynałów.

Przyszły papież urodził się w 1649 roku jako Giovanni Francesco Albani w rodzinie Arboreszów – Albańczyków, którzy przed wiekami osiedlili się we Włoszech. Był wybitnym prawnikiem, doradcą papieży: Aleksandra VII (1689-1691) i Innocentego XII (1691-1700), m.in. autorem bulli papieża Innocentego potępiającej nepotyzm.

Choć był człowiekiem świeckim, został kanonikiem rzymskiej bazyliki św. Wawrzyńca in Damaso i prałatem domowym Jego Świątobliwości, administratorem trzech włoskich diecezji: Orvieto, Rieti i Sabina, wikariuszem kardynała-archiprezbitera bazyliki św. Piotra, pracował w Trybunale Sygnatury Apostolskiej, a od 1687 r. kierował Sekretariatem Brewe do Władców i Listów Łacińskich (zajmującym się redagowaniem papieskich dokumentów) w Sekretariacie Stanu.

W 1690 r., wciąż jako świecki, został kardynałem. Gdy dowiedział się o nominacji, błagał papieża o jej odwołanie. Dopiero we wrześniu 1700 r., dwa miesiące przed wyborem na papieża, przyjął w wieku 51 lat święcenia kapłańskie. Tydzień po wyborze na papieża, 30 listopada 1700 r. przyjął sakrę biskupią.

Jego pontyfikat trwał 20 lat i trzy miesiące – był jednym z najdłuższych w historii Kościoła. Klemens XI zwalczał jansenizm, zabronił używania rytu chińskiego i malabarskiego w liturgii. Zwołał trzy nadzwyczajne jubileusze (1701, 1706, 1715). Rozszerzył na cały Kościół obchodzone dotychczas lokalnie święto Niepokalanego Poczęcia NMP. Wzmocnił kult św. Józefa poprzez ogłoszenie formularza Mszy św. i oficjum brewiarzowego na jego święto. Ogłosił św. Anzelma z Canterbury doktorem Kościoła. Założył akademię kształcącą papieskich dyplomatów (obecna Papieska Akademia Kościelna). Na 15 konsystorzach mianował 70 kardynałów.

Papież zmarł 19 marca 1721 roku. Pochowano go pod podłogą kaplicy chóralnej kanoników w bazylice św. Piotra. Miejsce jego spoczynku wskazuje tablica na posadzce świątyni. Kapituła bazyliki czci jego pamięć doroczną Mszą św. w rocznicę jego śmierci.

Od czasu wyboru Klemensa XI (w wieku 51 lat) nie było w Kościele młodszego papieża.

Włoska mistyczka św. Weronika Giuliani (1660-1727) twierdziła, że Klemens XI ukazał się jej po swej śmierci, mówiąc, że przebywa w czyśćcu. Święta zakonnica długo modliła się za niego, aż po kilku latach ponownie jej się ukazał, by powiedzieć, że jest już gotowy, by iść do raju.