Niebawem Tydzień LAUDATO SI’ 2021

Tydzień Laudato si’ 2021 obchodzony będzie w dniach 16-24 maja 2021 na zakończenie Roku Laudato si’ i przed szóstą rocznicą podpisania ekoencykliki. Promuje go watykańska dykasteria ds. Integralnego Rozwoju Człowieka i ma na celu pokazanie zmian w Kościele na drodze ekologicznego nawrócenia. Ma też być czasem refleksji nad tym, czego nauczyła nas pandemia COVID-19 oraz budowania z nadzieją przyszłości.

Dykasteria podkreśla, że „deformacje w świecie” – topnienie pokrywy lodowej w Arktyce, pożary w Amazonii i Australii, ekstremalne zjawiska pogodowe i utrata bioróżnorodności – „są zbyt wyraźne i szkodliwe, by były dalej ignorowane”. Dodaje: „Mamy nadzieję, że ROK LAUDATO SI’ i nadchodząca dekada będą prawdziwym czasem łaski, doświadczeniem „kairos” (z greckiego – właściwy czas, odpowiedni i niepowtarzalny moment dziejowy), rokiem jubileuszowym dla Ziemi, ludzkości i całego stworzenia”.

W encyklice „Laudato si’” papież Franciszek stawia przed światem wyzwanie, by chronić nasz wspólny dom. Zachęca nas do dbania o coraz głębszą relację z Bożym stworzeniem, a także do podejmowania działań w odpowiedzi na globalny kryzys ekologiczny, w tym zmiany klimatu, wylesianie oraz poważne zagrożenia dla różnorodności biologicznej, które stawiają pod znakiem zapytania przetrwanie milionów gatunków roślin i zwierząt.

Przypominamy, że od 24 maja 2020 trwał w Kościele ROK LAUDATO SI’ ogłoszony w trakcie obchodów piątej rocznicy encykliki papieża Franciszka. Wspólnoty chrześcijańskie zostały zaproszone do współtworzenia oddolnego ruchu ekologii integralnej oraz wyruszenia w drogę w kierunku trwale zrównoważonego rozwoju, prostego stylu życia, neutralności klimatycznej i ograniczenia zaangażowania w inwestycje związane z wydobyciem paliw kopalnych. Program roku jubileuszowego koncentrował się wokół siedmiu celów zakorzenionych w koncepcji ekologii integralnej:

1. Odpowiedź na płacz ziemi: działanie na rzecz neutralności klimatycznej poprzez rozwój odnawialnych źródeł energii i ograniczenie zużycia paliw kopalnych; wspieranie wysiłków na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i powszechnego dostępu do czystej wody.

2. Odpowiedź na płacz ubogich: ochrona ludzkiego życia od poczęcia do naturalnej śmierci i wszelkich form życia na ziemi z uwzględnieniem nadzwyczajnej troski wobec grup szczególnie wrażliwych, takich jak: ludność autochtoniczna, migranci oraz dzieci, którym grozi przemyt ludzi czy współczesne niewolnictwo.

3. Ekonomia ekologiczna, czyli zrównoważony rozwój gospodarczy: zrównoważona produkcja, sprawiedliwy handel, etyczna konsumpcja i inwestycje, zaangażowanie zasobów finansowych w rozwój odnawialnych źródeł energii, ograniczenie inwestycji związanych z wydobyciem paliw kopalnych oraz form aktywności gospodarczej o dużej szkodliwości dla ludzi i środowiska.

4. Uproszczenie stylu życia: ograniczenie zużycia energii i zasobów naturalnych, unikanie plastikowych opakowań jednorazowych, zwiększenie udziału produktów pochodzenia roślinnego w diecie, ograniczenie spożycia mięsa i produktów mięsnych oraz częstszy wybór komunikacji publicznej zamiast innych środków transportu.

5. Edukacja ekologiczna: przebudowa programów nauczania w kierunku ekologii integralnej, rozwijanie świadomości ekologicznej i działań proekologicznych, propagowanie „powołania ekologicznego” wśród uczniów i nauczycieli.

6. Ekologiczna duchowość: wydobycie na nowo chrześcijańskiej wizji stworzenia, promowanie celebracji liturgicznych w duchu ekologii integralnej, rozwój katechezy ekologicznej i modlitwy skoncentrowanej na stworzeniu oraz zachęcanie do jak najczęstszego kontaktu z przyrodą, także w wymiarze duchowym.

7. Położenie nacisku na zaangażowanie poszczególnych wspólnot i partycypacyjny charakter działań związanych z ochroną stworzenia na wszystkich poziomach poprzez rzecznictwo i oddolne ruchy społeczne.

Oddają one istotę katolickiej nauki społecznej a planowane działania mają angażować różne grupy: rodziny, diecezje, zakony, szkoły, uniwersytety, przedsiębiorców i rolników. Administracja watykańska ma nadzieję, że liczba zaangażowanych będzie się podwajać każdego roku, aż osiągnie „masę krytyczną” potrzebną, by dokonała się zasadnicza zmiana społeczna, do której wzywa papież Franciszek w encyklice „Laudato si’”.

Katoliccy działacze klimatyczni od dawna wskazują na olbrzymi potencjał Kościoła w walce ze zmianami klimatu poprzez mobilizowanie 1,2 miliarda katolików, stanowiących ok. 15% populacji światowej, oraz odpowiednie zarządzanie posiadanymi środkami i dobrami. Prezentując program na Rok Laudato si’, Watykan zachęca do podjęcia działań w krytycznym momencie dla przyszłości naszej planety. Naukowcy zajmujący się zmianami klimatu wskazują, że do 2030 r. powinniśmy ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o 45%, aby ograniczyć wzrost średniej temperatury do 1,5oC, co jest zasadniczym celem Porozumienia Paryskiego, zawartego zaledwie kilka miesięcy po publikacji encykliki papieża Franciszka.

Wykorzystując cytat z encykliki można powiedzieć, że COVID-19 pokazał wyraźnie, jak bardzo jesteśmy ze sobą powiązani i współzależni. Gdy zaczynamy projektować świat po zakończeniu pandemii, potrzebujemy przede wszystkim podejścia integralnego, gdyż «wszystko jest ściśle ze sobą powiązane, a obecne problemy wymagają spojrzenia, które weźmie pod uwagę wszystkie aspekty globalnego kryzysu» (LS 137).

O. Stanisław Jaromi OFM Conv.

absolwent teologii i ochrony środowiska, doktor filozofii, od lat zaangażowany w chrześcijańską edukację ekologiczną, wieloletni delegat franciszkanów ds. sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia, przewodniczący Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu - REFA i szef portalu www.swietostworzenia.pl. Interesuje się sprawami dialogu pomiędzy nauką i wiarą, kulturą i duchowością, chrześcijańską wizją świata i różnymi nurtami ekofilozofii. Pracował duszpastersko w Czechach oraz w międzynarodowych centrach franciszkanów w Asyżu, Rzymie i Krakowie; obecnie mieszka w Radomsku.