Położono kamień węgielny pod budowę międzyreligijnego House of One

W Berlinie położono kamień węgielny pod budowę House of One – wspólnego domu żydów, chrześcijan i muzułmanów. Na Petriplatz w centrum stolicy Niemiec przedstawiciele życia politycznego i wspólnot religijnych uroczyście zainaugurowali 27 maja planowaną od 10 lat budowę domu dla wszystkich religii.

Planuje się, że do roku 2024/25 powstanie unikalny w skali światowej obiekt – trzystopniowa budowla z cegły, formą nawiązująca do kubizmu. Pomieści ona synagogę, kościół i meczet oraz wspólną przestrzeń spotkań. Projekt zajął w 2013 roku pierwsze miejsce w konkursie architektonicznym.

Podczas uroczystości przewodniczący Bundestagu Wolfgang Schäuble (CDU) określił ideę projektu jako „ambitną teologicznie”. Pomysłodawcy opowiadają się za wzajemnym szacunkiem „nie roszcząc sobie prawa do reprezentowania ich religii w całości i nie rezygnując z własnej tożsamości”. Jest to zachęta dla religii, aby „wzięły na siebie odpowiedzialność za świat”, ważna w społeczeństwie, „w którym widoczne są coraz to nowe napięcia i podziały”, podkreślił Schäuble nawiązując do ostatnich reakcji antysemickich na konflikt bliskowschodni.

Burmistrz Berlina Michael Müller (SPD) nazwał projekt „symbolem tolerancji i udanego dialogu między religiami”. Podkreślił, że już teraz jest to uznawane na świecie za „model pokojowego współistnienia”. Müller apelował też do inicjatorów projektu o dalszy rozwój House of One jako „miejsca żywej różnorodności i ożywiających debat”. Przypomniał, że budynek powstaje na fundamentach dawnego protestanckiego kościoła św. Piotra, w jednym z „historycznych miejsc początków Berlina”.

W przesłaniu wideo z Nowego Jorku sekretarz generalna sieci Religie dla Pokoju Azza Karam określiła położenie kamienia węgielnego mianem „historycznej chwili”. Zaapelowała jednocześnie o włączenie do projektu także innych religii i osób niewierzących.

Ten wielowyznaniowy obiekt z uznaniem zaakceptowali czołowi przedstawiciele chrześcijaństwa, judaizmu i islamu obecni na inauguracji budowy. Projekt ten „wysyła teraz ważny sygnał”, powiedział przewodniczący Rady Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (EKD) bp Heinrich Bedford-Strohm w wywiadzie dla Redaktionsnetzwerk Deutschland. Zwrócił uwagę, że antysemityzm i islamofobia coraz bardziej dają o sobie znać, a House of One stanowi przykład tego, „w jaki sposób religie mogą działać jako siły pokoju i pojednania w społeczeństwie”.

Przewodniczący Centralnego Komitetu Niemieckich Katolików (ZdK) Thomas Sternberg podkreślił, że projekt ten może stanowić ilustrację, „jak członkowie trzech religii odwołujących się do Abrahama jako swego protoplasty, są motorem pokoju i porozumienia”.

Przewodniczący Centralnej Rady Żydów w Niemczech Josef Schuster podkreślił, że projekt promuje „rozmowę religii ze sobą, a nie o sobie nawzajem”. Taka „wymiana na poziomie oczu” jest obecnie ważniejsza niż kiedykolwiek.

Również przewodniczący Centralnej Rady Muzułmanów w Niemczech Aiman Mazyek, stwierdził, że współpraca międzyreligijna, taka jak House of One, jest potrzebna bardziej niż kiedykolwiek.

Nazwa House of One (Dom Jednego) nawiązuje do wiary w jednego Boga, głoszonej przez trzy uczestniczące w projekcie religie. Dom Modlitwy i Nauki będą budować wspólnota ewangelicka Sankt Petri-Sankt Marien, gmina żydowska Berlina i rabiniczne Kolegium Adama Geigera oraz muzułmańskie stowarzyszenie Forum Dialog.

Szacuje się, że prace potrwają cztery lata, a koszt wyniesie około 47 milionów euro. Rząd federalny przeznacza na ten cel 20 milionów euro, a kraj związkowy Berlin 10 milionów euro. Dotychczas z darowizn i innych wpłat uzyskano dziesięć milionów euro, a fundacja chce jeszcze zebrać kolejne siedem milionów euro. Ma już swoich zwolenników w około 60 krajach na całym świecie.

Berlińska fundacja „House of One” dąży do dalszego międzynarodowego powiązania takich „domów wielowyznaniowych”. W tym duchu rabin Andreas Nachama, pastor Gregor Hohberg i imam Kadir Sanci, najbardziej prominentni przedstawiciele projektu, zaprosili w ubiegłym roku na internetową konferencję przedstawicieli podobnych instytucji z Berna, Monachium i Wiednia. W ramach konferencji Harald Gnilsen z archidiecezji wiedeńskiej przedstawił projekt Kampusu Religii w wiedeńskiej dzielnicy Seestadt.

Początkowo planowano, że kamień węgielny pod budowę w Berlinie międzyreligijnego domu modlitwy i nauki House of One będzie położony 14 kwietnia 2020 roku. Na przeszkodzie stanęła jednak pandemia koronawirusa. Wspomniana data wiąże się z 237. rocznicą prawykonania dramatu Gottholda Ephraima Lessinga (1729-81) „Natan Mędrzec”. Jest to opowieść o wierze i wartościach ponad podziałami – religijnymi, rasowymi, politycznymi, o potrzebie tolerancji i uznaniu równości poglądów. Autor opowiada się za tolerancją między religiami w taki oto sposób: „Śmiej się, lecz zostaw jej choć to złudzenie, że oto się jednoczą żyd i chrześcijanin, i muzułmanin – taki słodki sen!”.

Wydany w 1779 „Natan mędrzec” to tekst, którego potrzebujemy tu i teraz – podkreślali przedstawiciele fundacji. Sztuka Lessinga w polskim tłumaczeniu Jacka Burasa, grana była od czerwca 2018 roku w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu.