Płock: odkrywanie zabytków sakralnych z lokalną organizacją turystyczną

XII-wieczną bazylikę katedralną pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Świątynię Miłosierdzia i Miłości Kościoła Starokatolickiego Mariawitów oraz dawną dzielnicę żydowską, będą mogli zwiedzić płocczanie i turyści podczas jedenastej akcji „Okryj z nami Płock”, inicjowanej przez Płocką Lokalną Organizację Turystyczną. Akcja potrwa do 31 sierpnia.

Płocka Lokalna Organizacja Turystyczna (PLOT) po raz jedenasty organizuje wakacyjne spacery z przewodnikami. Uczestnicy akcji „Odkryj z nami Płock” będą zwiedzali najciekawsze miejsca w mieście, także sakralne. Udział w spacerach jest bezpłatny – mogą w nich uczestniczyć wszyscy, którzy przyjdą na Stary Rynek w kolejne soboty i niedziele lipca i sierpnia, zawsze o godz. 12.00. Dla każdego uczestnika przygotowano Płocki Paszport Turystyczny, czyli mini przewodnik po Płocku.

Podczas spotkań z przewodnikami uczestnicy spacerów będą mogli poznać m.in. średniowieczne dzieje Płocka, zwiedzić XX-wieczną bazylikę, jedną z pięciu najstarszych katedr w kraju i jedną z trzech, gdzie spoczywają dawni władcy Polski, w tym Władysław I Herman oraz jego syn Bolesław III Krzywousty. Świątynia ta jest największą nekropolią Piastów.

W programie zwiedzania jest też pobyt w Świątyni Miłosierdzia i Miłości Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Mariawicka świątynia wraz z kompleksem klasztornym została wybudowana w stylu neogotyku angielskiego w latach 1911-14, to jeden z najciekawszych architektonicznie budynków Płocka.

W ramach akcji „Odkryj z nami Płock” będzie można także poznać dawną dzielnicę żydowską, która była jedną z najstarszych w Polsce. Tuż przed wybuchem II wojny światowej płoccy Żydzi przygotowywali się do obchodów jubileuszu 700-lecia obecności w tym mieście. Ponadto uczestnicy spacerów po Płocku będą mogli poznać historię jego obrony przed armią bolszewicką w 1920 r., w której uczestniczyli mieszkańcy miasta. Za swą bohaterską postawę Płock w 1921 r. został uhonorowany przez marszałka Józefa Piłsudskiego Krzyżem Walecznych.

Akcja „Odkryj z nami Płock” potrwa do 31 sierpnia.

***
Płock, położony na malowniczej, wysokiej skarpie nad Wisłą, to najstarsze miasto Mazowsza. Prawdopodobnie był to jeden z kresowych grodów w państwie pierwszych Piastów. Krótko pełnił funkcję stolicy zbuntowanego Miecława, a w czasach Władysława Hermana stał się główną siedzibą księcia. Podczas rozbicia dzielnicowego był jednym z najważniejszych grodów Mazowsza. Skutecznie konkurował z rozrastającą się Warszawą, ale pożary, epidemie i wojny pozbawiły go dominującej pozycji w regionie. Sporych przekształceń urbanizacyjnych dokonali po I rozbiorze Prusacy. W 1863 roku powstańcy styczniowi chcieli założyć tu swoją główną siedzibę, niestety źle przygotowany atak na garnizon rosyjski przekreślił te plany.

Ponownie w ogniu walk miasto znalazło się 18 sierpnia 1920 roku – na ulicach Płocka mieszkańcy, harcerze i żołnierze polscy stoczyli zwycięski bój z bolszewikami. W nagrodę za taką postawę Józef Piłsudski odznaczył miasto Krzyżem Virtuti Militari. W czasie II wojny światowej śmierć poniosło 11 tysięcy mieszkańców (w tym 8 tysięcy tutejszych Żydów).
Od lat 60., i budowy rafinerii, Płock stał się ważnym ośrodkiem przemysłowym.

Większość zabytków Płocka zlokalizowanych jest w samym centrum miasta na tzw. Wzgórzu Tumskim i w jego najbliższej okolicy. Katedra i Wzgórze Tumskie to najstarsze i najciekawsze obiekty. Mieszczą się na wysokiej skarpie nad Wisłą. Tam przetrwała XII-wieczna bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (na zewnątrz elementy gotyckie, romańskie i renesansowe – wewnątrz wspaniałe polichromie Władysława Drapiewskiego) oraz resztki dawnego zamku Kazimierza Wielkiego (obecnie Muzeum Diecezjalne).

Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku jest według tutejszej tradycji najdłużej istniejącą szkołą w Polsce. Według legendy już w XII wieku niejaka Dobiechna ufundowała w Płocku szkołę. Wiadomo, że w XIII wieku przy tutejszej kolegiacie utrzymywano nauczyciela wykładającego trivium (czyli gramatykę, retorykę i dialektykę). W XVII wieku szkołę w Płocku utworzyli jezuici (a być może po prostu przejęli dawną uczelnię przy kolegiacie). Po kasacie zakonu placówkę upaństwowiono.

Liceum działa do dziś a jego najciekawszą częścią jest wystawa historyczna (ukazującą resztki dawnej kolegiaty, znaleziska archeologiczne czy pamiątki po najsłynniejszych absolwentach) oraz aula z malowidłami Władysława Drapiewskiego. Niezwykłe polichromie łączą motywy religijne (Matka Boska, aniołowie, święci), symboliczne (znaki zodiaku czy symbole masońskie) oraz ciekawą ornamentykę (swastyki). To właśnie elementy religijne sprawiły, że władze PRL-u nakazały zamalować zdobienia. Można je oglądać dopiero od 2012 roku.

W Płocku warto też zwiedzić kolegiatę św. Bartłomieja (Kazimierza Wielkiego 1). Ta pierwotnie gotycka świątynia po wielu zmianach reprezentuje dziś styl barokowy. Tu również zachowały się polichromie Władysława Drapiewskiego.

Na uwagę zasługuje również Świątynia Miłosierdzia i Miłości (Kazimierza Wielkiego 27) – pod tą nazwą kryje się jedyna na świecie mariawicka katedra. Służy ona chrześcijanom, którzy na początku XX wieku zerwali łączność z Rzymem pod wpływem zakonnicy Marii Franciszki Kozłowskiej i księdza Marii Michała Kowalskiego. Nazwa pochodzi od słów, której Jezus miał skierować do płockiej mistyczki. Kościół wybudowano w stylu neogotyku angielskiego w kształcie litery E (od słowa Eucharystia).

Zgodnie z wymogami stylu zewnętrzną stronę świątyni zdobią liczne ostro zakończone okna i charakterystyczne łuki. Całość ma formę trójnawowej bazyliki. Do kościoła przylega klasztor i wyższe seminarium duchowne (charakterystyczne krużganki). W podziemiach świątyni spoczywa założycielka ruchu oraz niektórzy wspomagający ją księża. Kościół jest otwarty dla wiernych (odbywa się tam codzienna adoracja), podziemia udostępniane są w największe święta mariawickie (m.in. 15 sierpnia).

Współcześnie najczęściej odwiedzanym prze turystów miejscem jest Sanktuarium Bożego Miłosierdzia (Stary Rynek 14/18) – miasto stało się również miejscem objawień Jezusa Miłosiernego św. Faustynie Kowalskiej. Mistyczka przebywała tam przez dwa lata swojego nowicjatu (1930-1932) pracując m.in. w piekarni. Siostry zakonne utraciły swój klasztor w latach 50. Budynek odzyskały w roku 1990 w stanie ruiny (niestety część pomieszczeń, w tym celę św. Faustyny trzeba było wyburzyć). W związku z rozwojem kultu Bożego Miłosierdzia podjęto decyzję o budowie kościoła i niewielkiego muzeum. Jednym z ciekawszych eksponatów jest oryginalny piec chlebowy, przy którym pracowała św. Faustyna.