Papież lubi Słowaków – zapewnia kard. J. Tomko

Papież Franciszek lubi Słowaków i pewnie dlatego postanowił przyjechać do ich ojczyzny – jest przekonany emerytowany słowacki kardynał kurialny Jozef Tomko. W rozmowie ze stacją telewizyjną Markíza opowiedział trochę o sobie oraz poświęcił uwagę zbliżającej się podróży Ojca Świętego do tego kraju, dodając, że chciałby go przywitać na spotkaniu z młodzieżą w Koszycach.

Redakcja programu przypomniała, że 97-letni Tomko jest obecnie najstarszym kardynałem na świecie i już od kilku lat przebywa na emeryturze w Rzymie, ciesząc się tam wielkim szacunkiem otoczenia. Obecnie spędza urlop w swych stronach rodzinnych we wschodniej Słowacji.

Na pytanie dziennikarza, dlaczego Franciszek wybrał właśnie Słowację za cel swej kolejnej podróży zagranicznej, sędziwy purpurat przyznał, że sam tego nie wie. „Ciągle pozostaje to nieco zagadkowe, ale może dowiemy się tego prawdziwego powodu, gdy już tu przyjedzie” – stwierdził rozmówca programu. Dodał, że ma przeczucie, iż „on [papież] sam nam to zdradzi”. Zauważył przy tym, że Franciszek „już nieraz wykazywał sympatię do Słowaków”.

Jozef Tomko urodził się 11 marca 1924 we wsi Udavské w województwie preszowskim w północno-wschodniej Słowacji). Po studiach na Wydziale Teologicznym w Bratysławie wyjechał do Rzymu i tam 12 marca 1949 przyjął święcenia kapłańskie. Po przewrocie komunistycznym w ówczesnej Czechosłowacji w lutym 1948 nie mógł wrócić do ojczyzny i pozostał na emigracji.

Kontynuował naukę na Papieskich Uniwersytetach: Laterańskim i Gregoriańskim, uzyskując doktoraty z teologii, prawa kanonicznego i nauk społecznych. Od 1950 pracował duszpastersko w diecezji rzymskiej i w podmiejskiej diecezji Porto i Santa Rufina. Wykładał też na kilku uczelniach w Wiecznym Mieście: w Papieskim Kolegium św. Jana Nepomucena (w latach 1950-65 był jego wicerektorem i rektorem), na Międzynarodowym Uniwersytecie Pro Deo i na Gregorianie.
W 1962 rozpoczął pracę w Kongregacji Nauki Wiary: w sekcji cenzury ksiąg, a następnie w sekcji doktrynalnej. W 1967 Paweł VI powołał go na sekretarza specjalnego I Synodu Biskupów w Watykanie (wrzesień-październik). W 1974 został podsekretarzem Kongregacji ds. Biskupów.

12 lipca 1979 św. Jan Paweł II mianował go sekretarzem generalnym Synodu Biskupów, wynosząc go jednocześnie do godności arcybiskupa tytularnego i osobiście udzielił mu sakry 15 września tegoż roku (uroczystość Matki Bożej od Siedmiu Boleści – Patronki Słowacji) w Kaplicy Sykstyńskiej. Za swe motto biskupie nominat wybrał słowa „Ut Ecclesia aedificitur” (Aby budować Kościół). Odtąd hierarcha słowacki brał bezpośredni udział w wielu ważnych wydarzeniach kościelnych w Watykanie i na świecie.

Jego rola jeszcze bardziej wzrosła, gdy 24 kwietnia 1985 papież mianował go na proprefekta Kongregacji Ewangelizacji Narodów. A gdy na konsystorzu 25 maja tegoż roku Ojciec Święty włączył go w skład Kolegium Kardynalskiego, J. Tomko został prefektem tego urzędu. W tym charakterze odwiedził wiele państw świata, przede wszystkim kraje misyjne, zdobywając ogromną wiedzę i doświadczenie o życiu Kościoła na wszystkich kontynentach. Wielokrotnie był papieskim wysłannikiem na ważne wydarzenia w Kościołach lokalnych, np. rocznice rozpoczęcia ewangelizacji danego kraju, ustanowienia narodowych sanktuariów maryjnych czy międzynarodowe kongresy, zjazdy i inne wydarzenia w różnych krajach. Z tego stanowiska ustąpił 9 kwietnia 2001, ale już 15 października tegoż roku objął urząd przewodniczącego Papieskiego Komitetu Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych i był nim do 1 października 2007.

Ta jego różnorodna działalność nie ustała nawet wtedy, gdy 11 marca 2004 skończył 80 lat i stracił prawo udziału w konklawe. Jedną z ostatnich jego funkcji publicznych było reprezentowanie Franciszka na obchodach 25. rocznicy odzyskania wolności przez grekokatolików rusińskich – 28 czerwca 2014 w Mukaczowie.

Kard. J. Tomko należy do najbliższych współpracowników św. Jana Pawła II – papieża-Słowianina, ale też Benedykta XVI i obecnego – Franciszka.

Po śmierci kard. Alberta Vanhoya 29 lipca 2021 został najstarszym żyjącym kardynałem Kościoła katolickiego.
Ma wiele odznaczeń, m.in. słowacki Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy (1995). W 1994 otrzymał doktorat honoris causa warszawskiej Akademii Teologii Katolickiej (obecnie Uniwersytet Kard. Stefana Wyszyńskiego).