Rajcza – zabytkowa plebania z salą o historii kultu obrazu MB Kazimierzowskiej

Renowacja zabytkowej plebanii w Rajczy i utworzenie w niej ekspozycji muzealnej gromadzącej dokumenty, wydawnictwa i eksponaty nawiązujące do historii sanktuarium Matki Bożej Kazimierzowskiej to konkretne efekty specjalnego projektu, realizowanego przez dwa ostatnie lata. Otwarcie przez bp. Romana Pindla salki ze zbiorami związanymi z historią kultu wizerunku maryjnego, uważanego za najpiękniejszą XVII-wieczną kopię obrazu Czarnej Madonny było 11 września symbolicznym zakończeniem inwestycji.

Proboszcz rajczańskiej parafii ks. Andrzej Zawada podkreślił w rozmowie, że prawdziwą inspiracją do realizacji projektu, rozpoczętego przez jego poprzednika ks. Ryszarda Grabczyka, była popularyzacja kultu Matki Bożej Miłosierdzia -Kazimierzowskiej. „Mam nadzieję, że ta otwierana dziś salka będzie służyła tym, którzy zechcą się dowiedzieć coś więcej o cudownym obrazie. Jest tam całe mnóstwo informacji: jak wyglądał obraz przed i po renowacji, jak przebiegały prace konserwatorskie, a także zawarty jest opis dziejów niezwykłego wizerunku” – zaznaczył, przypominając, że cztery lata temu dzieło o wymiarach 64 x 45,5 cm zostało poddane w Krakowie skomplikowanym pracom badawczo-konserwatorskim, mającym na celu przywrócenie mu jego pierwotnego wyglądu.

Wśród osób, które uczestniczyły w otwarciu eskpozycji muzealnej byli wójt Rajczy Zbigniew Paciorek i jego zastępca Jan Motyka. Specjalny referat poświęcony historii obrazu Matki Bożej Kazimierzowskiej w Rajczy przedstawiał ks. dr Szymon Tracz, konserwator architektury i sztuki sakralnej diecezji bielsko-żywieckiej.

Duchowny przypomniał, że częstochowski wizerunek Matki Bożej od najdawniejszych czasów był kopiowany. „Spośród wielu zachowanych kopii powstałych w wieku XVII poczesne miejsce zajmuje czczony od wieków obraz Matki Boskiej Kazimierzowskiej w sanktuarium maryjnym w Rajczy na Żywiecczyźnie. 1 lipca 2017 roku obraz ozdobił koroną biskupią biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel” – zaznaczył.

Projekt został zrealizowany przez słowacki Ẑilinskẏ Samosprávny Kraj (Żylińskie Województwo Samorządowe), a partnerami byli Gmina Rajcza i Rzymskokatolicka Parafia Św. Wawrzyńca D.M. i Św. Kazimierza Królewicza w Rajczy. Został współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Polska – Słowacja 2014-2020 oraz z budżetu państwa.

Obiekt plebanii jest wpisany do rejestru zabytków, dlatego wszystkie prace były prowadzone pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach.

Obraz Matki Boskiej Kazimierzowskiej należał do króla Jana Kazimierza. Pierwotnie znajdował się na zamku w Bełzie. Towarzyszył monarsze w czasie prowadzonych przez niego działań wojennych oraz – po abdykacji – jego wyjazdowi z kraju. W drodze do Francji, latem 1669 roku, Jan Kazimierz przebywał przez kilka tygodni w należącym do jego rodziny Państwie Żywieckim, goszcząc w tutejszym zamku. 4 lipca 1669 r. do monarchy przyszli rajczańscy górale, prosząc o zezwolenie na wybudowanie w królewskich włościach świątyni. Król zgadzając się, ofiarował dla przyszłej świątyni obraz Matki Bożej, do którego, jak napisał kronikarz, „miał osobliwe nabożeństwo”.

Przez kilka lat obraz przechowywano prawdopodobnie w kościele parafialnym w Milówce, a w 1674 r., po zbudowaniu pierwszego, drewnianego kościoła w Rajczy, umieszczono obraz w jego bocznym ołtarzu. W XIX wieku, po wzniesieniu obecnej świątyni, obraz znalazł się w bocznym ołtarzu, w południowej części transeptu. Ponad 40 lat temu wizerunek przeniesiono do ołtarza głównego, gdzie znajduje się do dziś.