Ordo Iuris przygotowało poradnik prawny dla rodziców dzieci utraconych

Każdego roku dochodzi w Polsce do blisko 40 tys. poronień i 1700 martwych urodzeń. Niestety rodzice przeżywający dramat przedwczesnej śmierci swojego dziecka są najczęściej pozostawieni bez należytego wsparcia. Niejednokrotnie nie są nawet informowani o przysługujących im prawach, w tym o prawie do godnego pochówku dziecka, niezależnie od tego, na jakim etapie ciąży zmarło. Dlatego Instytut Ordo Iuris wydał specjalny poradnik prawny dla rodziców dzieci utraconych, wyjaśniając w nim, jakie prawa im przysługują oraz w jaki sposób można je realizować.

Ciała dzieci utylizowane są wciąż wraz z odpadkami medycznymi, przetrzymywane latami w chłodniach lub zakopywane w bezimiennych zbiorowych mogiłach. A wystarczy wsparcie dla rodziców i wiedza szpitali oraz urzędników, by dobre praktyki pełnego, godnego pochówku zapewnione zostały każdemu utraconemu dziecku. Reagując na tragedię kilkudziesięciu tysięcy polskich rodzin, Instytut Ordo Iuris zdecydował o wydaniu specjalnego poradnika prawnego dla rodziców dzieci utraconych. Precyzyjnie wyjaśnia w nim, jakie prawa im przysługują oraz za pomocą jakich środków można je realizować.

Od czasu poprzedniej edycji poradnika wiele spraw nie stanowi już dla rodziców i szpitali trudności, ale pojawiły się nowe problemy. W poradniku eksperci Ordo Iuris przypominają, że rodzicom dziecka utraconego przysługuje zasiłek pogrzebowy na pokrycie kosztów pogrzebu zmarłego dziecka. Przedstawiają też przykłady dobrych i złych praktyk szpitali w tej delikatnej materii oraz analizują wyniki kontroli dotyczącej opieki nad pacjentami w przypadkach poronień i martwych urodzeń, którą Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w ostatnich miesiącach w placówkach medycznych.

Eksperci Ordo Iuris deklarują też wobec rodziców kompleksowe wsparcie prawne, chcą im towarzyszyć w wyjątkowo trudnych chwilach. To właśnie dzięki skutecznej pomocy prawników Instytutu rodzice nienarodzonego dziecka, którym ZUS odmówił wypłaty zasiłku pogrzebowego, otrzymali należne im świadczenie. Interwencja adwokatów Ordo Iuris pomogła też rodzicom dziecka utraconego w uzyskaniu wypłaty odszkodowania od prywatnego ubezpieczyciela uchylającego się od tego obowiązku. „Każde takie zwycięstwo to potwierdzenie, że zmarły członek rodziny był pełnoprawnym członkiem naszej społeczności” – zaznaczają autorzy poradnika.

Ordo Iuris reprezentuje też matkę dziecka, które wskutek błędu lekarza zmarło w dziewiątym miesiącu ciąży. Sąd pierwszej instancji w postępowaniu cywilnym potwierdził winę pozwanego i przyznał matce zadośćuczynienie w wysokości 250 tys. zł od lekarza i prywatnej kliniki, w której doszło do śmierci dziecka. Pomoc adwokatów Instytutu przyczyniła się też do wydania przez szpital ciała zmarłego dziecka rodzicom, którzy dzięki temu mogli je godnie pochować.

Eksperci Instytutu we wrześniu przedstawili wnikliwą analizę rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wzorów karty urodzenia i karty martwego urodzenia. W najbliższych tygodniach przedstawią projekt ustawy regulującej tę delikatną kwestię, którego realizacja ułatwi każdemu rodzicowi godny pochówek swojego dziecka.

Inicjatywa ta, jak zapowiada Ordo Iuris, ma być odpowiedzą na „zideologizowany projekt posłów klubu Lewicy, którzy chcą znieść wymóg podawania płci dziecka w karcie martwego urodzenia i akcie urodzenia martwego dziecka bez wyraźnego żądania rodzica. Zasugerowana zmiana jest o tyle zwodnicza, że lewicowi politycy chcą wykorzystać dramat rodziców dzieci utraconych do tego, by postawić pierwszy krok do realizacji genderowego postulatu zanegowania płci biologicznej”.

Godność zmarłego dziecka przejawia się także w prawie do poznania prawdy o przyczynach jego śmierci. Niejednokrotnie rodzice żywią trudne do samodzielnego zweryfikowania podejrzenie, że dochodzi do ukrywania błędów medycznych będących realnym powodem przedwczesnej śmierci dziecka. Dlatego w najbliższych miesiącach Ordo Iuris chce rozpocząć akcję pomocową, w ramach której zespół prawników i lekarzy różnych specjalizacji będzie sporządzał ekspertyzy pozwalające wszcząć postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta.

Wiele spośród dzieci zmarłych przed urodzeniem nie doczekało się godnego pochówku tylko dlatego, że nikt nie poinformował ich rodziców o takiej możliwości. Często po czasie, zapoznając się z obowiązującymi przepisami, rodzice odczuwają głęboki żal, że nie skorzystali z przysługujących im praw i nie pożegnali się z dzieckiem. Każde wsparcie dla rodziców dziecka utraconego to podkreślenie, że ich żal zasługuje na szacunek, a ich dziecko miało pełne prawo do godnego, właściwego wszystkim ludziom, traktowania również po śmierci.

Każdemu człowiekowi przysługuje prawo do godnego pochówku – niezależnie od tego, na jakim etapie życia umarł. Pomimo tego chęć organizacji pogrzebu dziecka utraconego wciąż bywa traktowana jako „kaprys rodziców”, którzy często są poddawani ogromnej presji, by tego nie robić. Zdarza się, że lekarze, pielęgniarki czy położne wykazują się brakiem delikatności i niezrozumieniem wobec cierpiących rodziców, mówiąc o ich zmarłym dziecku za pomocą sformułowań takich jak „zabranie materiału” czy „utylizacja płodu”, co przysparza cierpień i utrudnia podjęcie decyzji o organizacji pogrzebu.

Problem, w opinii Ordo Iuris, jest tym poważniejszy, że w wielu miejscach w Polsce pogrzeby dzieci utraconych nie są w ogóle przeprowadzane. Z zebranych przez ekspertów danych wynika, że spośród 29 zapytanych gmin i dzielnic Warszawy, jedynie 9 z nich przynajmniej sporadycznie organizuje pochówki dzieci zmarłych na prenatalnym etapie rozwoju. Natomiast aż 17 przyznaje, że w badanym okresie (lata 2017-2018) nie pochowały ani jednego dziecka utraconego. Liczne negatywne odpowiedzi wzbudzają niepokój, gdyż o ile szpitale nie przekazały ciał dzieci rodzicom lub innym osobom deklarującym chęć organizacji pochówku, to ciała mogą być wbrew prawu traktowane jako odpady medyczne.

Poradnik Ordo Iuris opisuje m.in., kto może pochować dziecko utracone, komu należy się zasiłek pogrzebowy, czy konieczna jest rejestracja zgonu w urzędzie stanu cywilnego oraz na kim spoczywa obowiązek sfinansowania badań genetycznych koniecznych do ustalenia płci dziecka, które zmarło na wczesnym etapie ciąży. Publikacja zawiera także sześć przykładowych formularzy wniosków, oświadczeń i pełnomocnictw, które mogą okazać się potrzebne w związku z podjęciem się organizacji pochówku.