Ordo Iuris apeluje do ministra Czarnka o podniesienia subwencji oświatowej na edukację domową

Instytut Ordo Iuris apeluje do ministra Przemysława Czarnka o podniesienie subwencji oświatowej na rzecz uczniów korzystających z edukacji domowej. Od 2015 roku uczniowie spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą (edukacja domowa) pozostają niesłusznie pokrzywdzeni rozporządzeniem, które obniżyło przypadającą na nich subwencję oświatową do poziomu zaledwie 60 proc. Pomimo tej regulacji, liczba uczniów korzystających z edukacji domowej wzrosła ostatnio do poziomu aż 20 tysięcy.

W lutym 2021 r. przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki publicznie obiecywali, że subwencja oświatowa zostanie podniesiona do 80 proc., co stanowiłoby znaczący krok w kierunku ponownego wzmocnienia pozycji rodziców.
Mimo to, w aktualnym projekcie rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na rok 2022 subwencja wciąż pozostaje na poziomie 60%. Instytut Ordo Iuris prosi o spełnienie obietnicy Ministerstwa i pilną zmianę regulacji.

„Ministerstwo Edukacji już 10 miesięcy temu obiecało podwyższenie subwencji na rzecz dzieci korzystających z edukacji domowej. Jej obniżenie w 2015 r. do poziomu 60 procent było błędem. Czas na spełnienie obietnicy” – mówi apl. adw. Nikodem Bernaciak, analityk Instytutu Ordo Iuris.

Jeszcze 6 lat temu wysokość subwencji na rzecz uczniów odbierających wykształcenie w ramach edukacji domowej wynosiła 100 proc. – tyle samo, co subwencja na rzecz uczniów kształcących się w ramach systemu szkolnictwa. Dopiero rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 grudnia 2015 r. niesłusznie obniżyło subwencję dla uczniów korzystających z edukacji domowej do 60 proc.

Instytut Ordo Iuris już wówczas zdecydowanie sprzeciwiał się temu rozwiązaniu, wskazując w opinii opublikowanej na stronie internetowej, że „już sam obowiązek ubiegania się o zgodę na nauczanie dzieci w domu budzi poważne wątpliwości natury konstytucyjnej” oraz, że „prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, w sposób konieczny skutkuje prawem wyboru szkoły lub innej formy kształcenia, która w opinii rodziców zapewni ich dziecku edukację zgodną z ich przekonaniami”. Prawnicy podkreślali również, iż „pogorszenie sytuacji tego typu placówek stoi w sprzeczności z polityką rządu, który zapowiadał zatrzymanie procesu zamykania szkół wiejskich”, a „przyjęte rozwiązania nie współgrają z formułowanymi przez władze zapowiedziami afirmowania autonomii rodziny i ochrony życia rodzinnego”.

Mimo to, w następnych latach ustanowione wówczas zróżnicowanie subwencji, niekorzystne dla uczniów odbierających kształcenie w ramach edukacji domowej, wciąż było utrzymywane w rozporządzeniach z dnia 22 grudnia 2016 r., 15 grudnia 2017 r., 18 grudnia 2018 r., 12 grudnia 2019 r. oraz 18 grudnia 2020 r. Dopiero Prezydent RP Andrzej Duda w „Karcie Rodziny” podpisanej 10 czerwca 2020 r. w trakcie kampanii wyborczej zobowiązał się do wprowadzenia „ułatwień dla rodziców, którzy chcą prowadzić edukację domową”. Obietnica ta została skonkretyzowana w poselskim projekcie ustawy złożonym w Sejmie 18 czerwca 2020 r. W oryginalnej wersji projektu zakładano ustawowe zagwarantowanie subwencji oświatowej na poziomie 80 proc. na rzecz uczniów odbierających kształcenie w ramach edukacji domowej. Posłowie wnioskodawcy na posiedzeniu specjalnej podkomisji w dniu 16 lutego 2021 r. dobrowolnie usunęli ten przepis z projektu tylko i wyłącznie dlatego, że przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki złożyli obietnicę uregulowania tej sprawy na poziomie rozporządzenia.

W trakcie debaty nad projektem w Senacie w dniu 15 kwietnia 2021 r., poseł sprawozdawca Bartłomiej Wróblewski podkreślał, że edukacja domowa „to sprawa, która łączy ludzi o różnych poglądach, różnych światopoglądach. W tym zakresie jedni i drudzy powinni mieć możliwość korzystania z konstytucyjnego prawa do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami”. Potwierdził, że „Ministerstwo Edukacji i Nauki zapewniło, że ten element dotyczący finansowania zostanie zrealizowany w ramach rozporządzenia wydanego przez ministra. Chodziło o to, aby nie robić wyjątków, bo sprawy dotyczące wag i finansowania regulowane są rozporządzeniami. To też jest dobre rozwiązanie legislacyjne, być może nawet lepsze niż to, które pierwotnie znajdowało się w projekcie”.

Podczas tego samego posiedzenia, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Tomasz Rzymkowski ujawnił, że w ramach edukacji domowej w Polsce „jest ok. 20 tysięcy uczniów, którzy w chwili obecnej z tego korzystają”.

Pomimo tego, aktualny projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022 nie zawiera obiecanych zmian, a subwencja wciąż pozostaje na poziomie 60 proc. zamiast przyrzeczonych 80 proc., co uzasadnia apel Instytutu Ordo Iuris do ministra Przemysława Czarnka o dokonanie pilnych zmian w celu spełnienia obietnicy złożonej rodzicom 20 tysięcy polskich dzieci.