S. Besiekierska o prewencji wykorzystania seksualnego osób z niepełnosprawnością

– Ideą materiałów wypracowanych w ramach działań COD jest wyposażenie rodziców, opiekunów, wychowawców i wolontariuszy w wiedzę, która pomoże w taki sposób chronić dorosłych i dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, aby stały się dla potencjalnych sprawców przemocy „niedostępne, niedogodne i niedyskretne” – powiedziała s. Katarzyna Besiekierska, szarytka, współpracowniczka Centrum Ochrony Dziecka i członkini zespołu projektowego przy COD Ignatianum powołanego w celu opracowania systemu prewencji wykorzystania seksualnego osób z niepełnosprawnością intelektualną.

S. Besiekierska mówiła o systemie prewencji wykorzystania seksualnego osób z niepełnosprawnością w pierwszej części sesji pt. „Budowanie systemu ochrony małoletnich i bezbronnych w Kościele w Polsce – bilans i perspektywy”, która odbywa się dziś w Warszawie.

S. Besiekierska zwróciła uwagę, że wśród zagrożonych wykorzystaniem lub skrzywdzonych są nie tylko osoby, których podstawową cechą jest ich małoletni wiek. Tym, co warunkuje prawdopodobieństwo stania się ofiarą przemocy seksualnej jest, szeroko rozumiana podatność na zranienie oraz cechy funkcjonowania emocjonalnego, intelektualnego i społecznego, które decydują o praktycznej bezradność, zależności i braku samodzielności osoby. – Charakterystyka ta, w znacznym stopniu, dotyczy ogromnej części populacji osób doświadczonych różnorakimi formami niepełnosprawności – powiedziała, dodając, że pogląd ten jest też jednoznacznie potwierdzony badaniami empirycznymi: dzieci z niepełnosprawnością intelektualną doświadczają przemocy seksualnej i krzywdzenia przez opiekunów – w tym rodziców i krewnych – oraz przez innych dorosłych mających do nich dostęp – 4,6 razy częściej niż pełnosprawni rówieśnicy, gdyż są to dla sprawców ofiary „dostępne, dogodne i dyskretne”.

S. Besiekierska podkreśliła, jak ważna jest po pierwsze – analiza czynników zwiększających ryzyko przemocy seksualnej wobec osób z niepełnosprawnością w celu wyznaczenia kierunku zmian w edukacji i wychowywaniu tej grupy osób, po drugie – wzmocnienie ochraniającej roli osób najbliższych – rodziców i opiekunów – poprzez wyposażenie ich w rzetelną wiedzę o tym, jak stworzyć dziecku bezpieczne środowisko.

Poinformowała, że w ramach działań Centrum Ochrony Dziecka podjęto próbę opracowania strategii prewencyjnych, które z założenia mają stanowić propozycję odpowiedzi na potrzebę ochrony osób z niepełnosprawnością intelektualna przed wykorzystaniem seksualnym.

– Przygotowane zostały narzędzia skierowane do rodziców, opiekunów, wolontariuszy i osób zajmujących się zawodowo pracą z osobami zależnymi. Zespół projektowy składający się z naukowców oraz praktyków pracujących na co dzień z osobami z niepełnosprawnością intelektualną, opracował praktyczne poradniki opatrzone tytułem „NIEdostępne – NIEdogodne – NIEdyskretne”, które w sposób przystępny dostarczają podstawowych informacji dotyczących seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną. Wskazują ponadto czynniki ryzyka i czynniki, które chronią przed wykorzystaniem. Autorzy zwracają uwagę również na to, jakie zachowania dziecka niepełnosprawnego powinny zaniepokoić opiekunów. Podają praktyczne odpowiedzi na pytania: Jak osoby dorosłe chroniące dziecko powinny zareagować na symptomy wykorzystania? Jak rozmawiać z dzieckiem o jego seksualności, a jak o doświadczeniu krzywdy? Gdzie szukać pomocy w przypadku podejrzenia wykorzystania seksualnego? – poinformowała s. Katarzyna Besiekierska. Dodała też, że poradniki sfinansowane zostały ze środków Fundacji Św. Józefa KEP i będą dostępne bezpłatnie.

Prelegentka zwróciła też uwagę, że COD przygotowało oraz opublikowało na swojej stronie propozycje scenariuszy szkoleń, skierowanych do rodziców, opiekunów, pracowników różnych ośrodków, wolontariuszy, animatorów grup duszpasterskich. Ich zakres tematyczny zasadniczo dotyczy treści poradników: NIEdostępne – NIEdogodne – NIEdyskretne. Scenariusze te są propozycją, spotkań warsztatowych mających na celu zapoznanie uczestników z wiedzą i umiejętnościami zawartymi we wspomnianych broszurach, jako odpowiedź na pojawiające się coraz częściej zapotrzebowanie na tego typu szkolenia.

– Wypracowane przez zespół projektowy materiały będą dostępne na stronie internetowej COD. Ideą materiałów wypracowanych w ramach działań COD jest wyposażenie rodziców, opiekunów, wychowawców i wolontariuszy w wiedzę, która pomoże w taki sposób chronić dorosłych i dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, aby stały się dla potencjalnych sprawców przemocy „niedostępne, niedogodne i niedyskretne” – powiedziała s. Besiekierska.