Model formacji seminaryjnej i kwestia zapobiegania przestępstwom seksualnym w nowym „Ratio”

Kwestię dojrzałości seksualnej, ochrony małoletnich i bezbronnych w ramach formacji seminaryjnej po wprowadzeniu nowego „Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia” – omówił ks. Wojciech Rzeszowski SJ, dyrektor Centrum Edukacyjno-Formacyjnego w Gnieźnie, współpracownik COD, podczas konferencji „Budowanie systemu ochrony małoletnich i bezbronnych w Kościele w Polsce – bilans i perspektywy”, która odbyła się w Warszawie w Centrum Medialnym KAI.

– Kandydaci do kapłaństwa przychodzą z takiego społeczeństwa, w jakim żyjemy, wnoszą bardzo różne doświadczenia, dobre, ale też dużo trudnych i obciążających – powiedział ks. Rzeszowski.

Nowe „Ratio”, zauważył prelegent, nie tylko przebudowuje model formacji, ale tematyce wychowania do dojrzałego przeżywania swojej seksualności, celibatu i bezpiecznej pracy z dziećmi i młodzieżą poświęca wiele miejsca.

W nowym „Ratio” duży akcent kładzie się na rozeznanie wstępne, ze zwróceniem uwagi na dojrzałość psychoseksualną kandydatów. Taka ocena powinna być przeprowadzana przy przyjmowaniu kandydatów, ale też podczas formacji. Zwraca się uwagę na konieczność współpracy w tej dziedzinie ze specjalistami, z psychologami i seksuologami. Bardzo wyraźnie się zaznacza, że jeśli w czasie formacji takie problemy się ujawniły, to należy formację przerwać.

Drugą ważną rzeczą, zauważył prelegent, jest rozeznanie kandydata pod względem bycia sprawcą czy ofiarą. Kandydatów należy zweryfikować w rejestrze sprawców przestępstw seksualnych. Jeśli kandydat do kapłaństwa jest ofiarą przestępstwa seksualnego lub innej przemocy fizycznej czy psychicznej, dokument zaleca, aby został on otoczony szczególną opieką, która mu pomoże przezwyciężyć konsekwencje traumatycznego doświadczenia. Należy ze specjalistami zdiagnozować, na ile te problemy mogą być trwałe i utrudniające pełnienie posługi. Ks. Rzeszowski przywołał prace prof. M. Beisert, która zajmowała się badaniami nad przestępcami seksualnymi osadzonych w więzieniu. Badaczka stwierdziła że wysoki procent sprawców miał doświadczenie bycia ofiarą (ok. 48 proc.).

Kandydaci do kapłaństwa, na co zwraca uwagę „Ratio”, powinni być profesjonalnie przeszkoleni do pracy z dziećmi i młodzieżą. Ma to pomóc alumnom nie tylko tworzyć bezpieczną przestrzeń w pracy z dziećmi i młodzieżą, ale nabycia umiejętności radzenia sobie w sytuacji kryzysowej, a także w momentach spotkań z ofiarami przestępstw seksualnych. Dokument zaleca w tym względzie profesjonalne, długofalowe szkolenia. – Mimo różnych zawirowań ksiądz może być osobą podwyższonego zaufania i może być pierwszym słuchaczem zwierzeń, więc powinien umieć taką osobę wesprzeć i nią pokierować.

Dokument mówi też o konieczności przeszkolenia w zakresie formalno-prawnym. Alumni mają obowiązek zapoznać się z aktualnym systemem prawnym dotyczącym ochrony małoletnich, zarówno w wymiarze państwowym jak i kościelnym.

– Tym, co najbardziej wychowuje to nie są systemy czy nakazy i zakazy, ale to są relacje, osoby, więź, która sprawia że przekaz wartości może być owocny, dlatego bardzo wysokie standardy powinno się stawiać osobom zaangażowanym w formację seminaryjną. Dokument wyraźnie mówi, gdyby pojawiły się jakieś wątpliwości w tej materii, to przełożony ma obowiązek bardzo szybko zweryfikować niepokojące sygnały, a jeśli one się okażą wiarygodne, to taka osoba w trybie natychmiastowym powinna być odsunięta od pracy w seminarium.

Ks. Wojciech Rzeszowski podkreślił, że w poprzednich dokumentach dotyczących formacji nigdy tak wyraźnie nie były sprecyzowane normy i wymogi w tej materii. Są one ukierunkowane na to, aby księża mogli pracować bezpiecznie i być dobrym obrazem Kościoła, na wzór Chrystusa Dobrego Pasterza.

Sesja „Budowanie systemu ochrony małoletnich i bezbronnych w Kościele w Polsce – bilans i perspektywy” została zorganizowana przez Katolicką Agencję Informacyjną, Fundację Świętego Józefa KEP oraz Biuro Delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży.

Pełny tekst wystąpienia publikujemy TUTAJ.