Kielce: rusza projekt badawczy dotyczący ks. Władysława Siarkowskiego – „etnografa w sutannie”

Muzeum Wsi Kieleckiej, podczas zorganizowanej dzisiaj konferencji prasowej przedstawiło założenia projektu pn. „Śladami ks. Władysława Siarkowskiego. Wybrane elementy kultury duchowej na Kielecczyźnie”. Ks. Siarkowski był XIX-wiecznym badaczem regionu kieleckiego, szczególnie Ponidzia.

Zajmował się historią, etnologią, archeologią, językoznawstwem. Pozostawał w bliskich relacjach z Oskarem Kolbergiem, który korzystał z jego dorobku. Ks. Siarkowski jest nadal bardzo cennym źródłem dla etnologów, etnografów, antropologów badających Kielecczyznę.
Projekt uzyskał dofinansowanie w ramach programu Kultura Ludowa i Tradycyjna, realizowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

– Chcemy badać to, co z opisanego przez duchownego obyczaju zachowało się, np. w Korytnicy czy w Kijach – mówi Łukasz Wołczyk, koordynator projektu z Działu Badań Etnograficznych Muzeum Wsi Kieleckiej.

– Celem projektu jest zebranie i skatalogowanie informacji na temat tych elementów tradycyjnej kultury duchowej Kielecczyzny, które badane były w XIX wieku przez ks. Władysława Siarkowskiego. Zebrany materiał da odpowiedź na pytanie: jak wiele elementów tradycyjnej kultury duchowej zachowało się do dzisiaj w pamięci oraz świadomości mieszkańców wsi z okolic Pińczowa, oraz pozwoli na dokonanie analizy porównawczej materiału historycznego ze współczesnym – dodaje.

Już w czerwcu badacze wyruszą w teren, aby korzystając z metodologii oral history, zabierać materiał od m.in. regionalistów, księży, działaczy społecznych, twórców ludowych czy kół gospodyń wiejskich. Badania są prowadzone na styku historii i nauk społecznych.
Efektem unikatowego programu badawczego będą m.in. wystawa oraz liczne publikacje w Internecie dotyczące wybranych aspektów kultury duchowej Kielecczyzny, w szczególności Ponidzia.

Władysław Siarkowski, nazwany przez potomnych „etnografem w sutannie”, urodził się w Imielnie k. Jędrzejowa 28 lutego 1840 roku. W Krakowie ukończył Szkołę Wydziałową św. Barbary oraz Gimnazjum św. Anny, następnie podjął studia w kieleckim Seminarium Duchownym (1860-64).

Przyjęcie święceń kapłańskich 3 lipca 1864 r. zapoczątkowało kolejny etap w jego życiu – pracy duszpasterskiej. Najpierw w roli wikarego w Proszowicach, a od 1866 r. – w kolegiacie Najświętszej Maryi Panny w Kielcach. W 1877 r. ks. Siarkowski otrzymał probostwo we wsi Kije k. Pińczowa. Tamten teren stał się szczególnie obszarem jego działań badawczych. Jednocześnie od 1873 r. sprawował obowiązki sekretarza konsystorza, a wkrótce – regensa konsystorza i notariusza sądu biskupiego. Dzięki staraniom Oskara Kolberga został członkiem „przybranym”, czyli współpracownikiem Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie, a dwa lata później członkiem Lwowskiego Towarzystwa Archeologicznego. Zmarł 23 marca 1902 r. w Grodźcu.

Opublikował kilkadziesiąt prac naukowych i popularnonaukowych, m.in. w „Gazecie Kieleckiej”, „Wiśle”, „Ognisku Domowym”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Pamiętniku Kieleckim” i innych. Do dzieł odgrywających fundamentalną rolę w poznaniu przeszłości regionu należy trzyczęściowe opracowanie „Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc”, opublikowane po raz pierwszy w „Zbiorze wiadomości do antropologii krajowej”, serii wydawniczej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, w latach 1878-80. Z tego imponującego dzieła korzystał sam Oskar Kolberg, o czym świadczą jego listy do ks. Siarkowskiego.