W czwartą niedzielę po Wielkanocy, zwaną Niedzielą Dobrego Pasterza, przypada 59. Światowy Dzień Modlitw o Powołania. W Polsce rozpoczyna on Tydzień Modlitw o Powołania do Kapłaństwa i Życia Konsekrowanego, który potrwa do 14 maja pod hasłem „Posłani w pokoju Chrystusa”.

Dzień Modlitw o Powołania, obchodzony co roku w IV Niedzielę Wielkanocną, to inicjatywa Pawła VI, który postanowił, że jedna z niedziel okresu wielkanocnego będzie przeznaczona na modlitwę o powołania do stanu kapłańskiego i życia zakonnego. Była to odpowiedź papieża na utrzymujący się, a nawet pogłębiający się już wówczas kryzys w Kościele, którego jednym z przejawów był spadek powołań, i to zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet.

Światowy Dzień Modlitw o powołania po raz pierwszy był obchodzony 12 kwietnia 1964 r. Co roku z okazji tego Dnia papież kieruje do wierzących swoje orędzie. W polskich diecezjach i parafiach organizowane są w tym czasie spotkania modlitewne w intencji powołań do kapłaństwa i życia konsekrowanego, a także dyskusje i konferencje poświęcone tematowi powołania.

O powołania modli się każdy chrześcijanin

W słowie na 59. Dzień Modlitw o Powołania bp Marek Solarczyk, delegat KEP ds. powołań podkreśla: „Pragniemy na nowo odczytać tajemnice powołania i z nową gorliwością wypraszać u Boga potrzebne łaski, aby zgodnie ze słowami Papieża Franciszka na temat trwającego Synodu Biskupów, także w dziele powołań wsłuchać się w głos Boga i wypełniać Jego dzieła”.

Zaapelował także o gorliwą modlitwę i wspólną troskę o wsparcie każdego, kogo Bóg powołuje do służby we wspólnocie Kościoła.

– Polska jako jedno z nielicznych państw ma ten przywilej, że Niedziela Dobrego Pasterza zaczyna Tydzień Modlitw o Powołania. Wydłużamy sobie zatem o tydzień tę wielką sprawę, jaką jest temat powołania, który dotyczy każdego człowieka. Mówimy o powołaniu do kapłaństwa i życia konsekrowanego, gdyż to należy do istoty Kościoła. Kościół jest zgromadzeniem ludzi powołanych: każdy chrześcijanin jest powołany do tego, aby odkryć swój dar. A w tej różnorodności charyzmatów w Kościele, Paweł VI proroczo odczytał, jak bardzo potrzebne są powołania specyficzne – mówi s. Anna Juźwiak AP, z Instytutu Królowej Apostołów dla Powołań, członkini Krajowej Rady Duszpasterstwa Powołań.

Krajowa Rada Duszpasterstwa Powołań zachęca w swoich działaniach do tego, aby każdy człowiek modlił się o powołania. – Nie w sensie statycznym, ale także w działalności. Samo zaproszenie Pana Jezusa, który mówi: „Módlcie się i proście Pana żniwa” ma się przekształcać w działalność uświadamiającą. Stąd modlitwa, która jest konkretem. Chcemy, aby w każdej parafii, która jest Kościołem lokalnym i zależy od niej, jak bardzo różnorodność powołań będzie objęta troską, modlitwie pomagały przygotowane materiały – wyjaśnia ś. Juźwiak.

W Tygodniu Modlitw o Powołania modlitwie w tym celu mogą zatem pomóc katechezy, modlitwa wiernych, świadectwa konkretnych osób, spotkania, nabożeństwa, różaniec czy adoracja. – To wszystko może pomóc, aby każdy człowiek miał świadomość, że życie darem i trzeba je pięknie przeżyć – dodała s. Juźwiak.

Kryzys wartości

Ks. prof. Marek Tatar, krajowy duszpasterz powołań, podkreśla, że kwestia powołań jest sprawą istotną dla całego Kościoła powszechnego, bez zawężania jej do Polski czy Watykanu.

Zwraca uwagę, że pierwszym i podstawowym środowiskiem, w którym rodzą się powołania kapłańskie, zakonne i osób konsekrowanych, jest rodzina. Kluczowe zatem dla zrozumienia, jaki jest stan powołań, jest przyjrzenie się kondycji religijności właśnie w rodzinie. – Dom i rodzina: tam się kształtuje człowiek w swoim dzieciństwie, dorastaniu, podejmowaniu decyzji. Tam uczy się wartości, które są dla niego kluczowe – dodał.

Duszpasterz odwołuje się przy tym do publikowanych co roku statystyk powołaniowych. – Statystyki i liczby dużo nam mówią, ale stoi za nimi rzeczywistość ważniejsza, dotycząca człowieka. Wydaje się, że żyjemy dzisiaj w rzeczywistości „polaryzującej”. Wymagania, wobec których stoi dzisiaj człowiek, albo każą mu się opowiedzieć zdecydowanie za, albo nie podejmować nie tylko życia kapłańskiego czy zakonnego, ale także w ogóle życia chrześcijańskiego – mówi krajowy duszpasterz powołań.

„Z takich środowisk – dodaje – pochodzą ci, którzy są powołani. Przychodzą do nowicjatu, postulatu czy w niektórych diecezjach na rok propedeutyczny z pewnym bagażem doświadczeń domowych, rodzinnych, szkolnych, środowiskowych”.

Jak stwierdza, zauważalna jest „zmiana paradygmatu powołaniowego”, polegająca na pojawianiu się kandydatów starszych niż maturzyści, którzy stanowili trzon alumnów pierwszego roku seminarium duchownego jeszcze kilkanaście lat temu. – Była matura, a po niej decyzja. Dzisiaj praktyka jest taka, że przychodzą ludzie z pewnym bagażem doświadczenia życiowego, stąd też fenomen tzw. seminariów „35+”, przeznaczonych dla osób, które osiągnęły pewien wiek i wymagają zupełnie odrębnego systemu formacji i przygotowania do kapłaństwa – wyjaśnił ks. prof. Tatar.

Krajowy duszpasterz powołań zwraca też uwagę, że powołania nie realizują się w przestrzeni wyizolowanej od rzeczywistości. – Żyjemy w określonej cywilizacji i kulturze, zatem nie bez wpływu na powołania pozostaje to, co przeżywa dzisiaj świat – powiedział ks. Tatar, dodając, że „bezwzględnie mamy do czynienia z bardzo poważnym kryzysem wartości”.

Zdaniem ks. prof. Tatara, potrzebne jest tworzenie „kultury powołaniowej”, czyli sposobu, w jaki mówi się o kapłaństwie i o życiu konsekrowanym. – Dla wielu młodych ludzi dzisiaj to jest świat kompletnie abstrakcyjny. Nie chodzi o zachęcanie dniami otwartymi w seminariach. To nie jest tak, że przed zgromadzeniem zakonnym wisi napis „witamy cię”, a z drugiej strony „mamy cię”. To nie jest chwytanie człowieka, to nie jest marketing, tylko bardzo poważne doświadczenie po stronie powołanego. Dojrzały formator nie pracuje dla pozyskiwania do seminarium, tylko pomaga młodemu człowiekowi rozeznać najgłębszy sens jego życia. Tu nie chodzi o to, aby przystąpić do święceń i zostać księdzem, ale o to czy chcę żyć na sposób kapłański – wyjaśnia krajowy duszpasterz powołań.

Statystyki

Od kilkunastu lat liczba powołań kapłańskich w Polsce wykazuje tendencję spadkową. W 2012 r. na I rok do seminariów diecezjalnych i zakonnych zgłosiło się 828 kandydatów. Z kolei w 2019 r. formację do kapłaństwa rozpoczęło już tylko 498 kandydatów, w 2020 r.- 441.

Z danych zebranych w styczniu br. przez Krajową Radę Duszpasterstwa Powołań wynika, że we wszystkich seminariach duchownych (diecezjalnych i zakonnych) do kapłaństwa przygotowuje się 2177 kleryków, z czego w postulacie zakonnym – 83, na roku propedeutycznym – 216, na I roku – 255, na II roku – 292, III – 277, IV – 305, V – 296 i VI – 310.

Najwięcej kleryków spośród seminariów diecezjalnych ma WSD w Tarnowie (101), a z zakonnych – seminarium duchowne Polskiej Prowincji Dominikanów – 69.

Stan liczbowy zakonów żeńskich (1 stycznia 2022) to 16 307 sióstr, w tym 15 601 profesek wieczystych, 479 profesek czasowych, 131 nowicjuszek i 69 postulantek. Działa 105 zgromadzeń czynnych w 1985 domach.

Za granicą posługuje 1845 polskich sióstr zakonnych, z czego na misjach 532, na Wschodzie – 287, a w innych krajach 1032.

W przypadku klasztorów kontemplacyjnych dostępne są dane za rok 2021. Konferencja Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych zrzesza 83 przełożone tych wspólnot, należące do 13 rodzin zakonnych. Razem jest tu mowa o 1198 mniszkach, z czego 1081 to profeski wieczyste, 59 to profeski czasowe, nowicjuszki – 31, postulantki – 27.

W 2021 r. do Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich w Polsce należały 32 instytuty. Po ślubach wieczystych jest 865 osób, 101 po ślubach czasowych, a w formacji wstępnej 85. Ogółem są to 1024 osoby.

Według danych z grudnia 2021 roku, w Polsce żyje też 365 dziewic konsekrowanych.