Skalbmierz przez kilka dni świętuje 680 lat lokacji miasta

Dzisiejsza Msza św. pod przewodnictwem bp. Jana Piotrowskiego i konferencja naukowa, a w kolejnych dniach – Test Wiedzy o Skalbmierzu, dzień sportu, wydarzenia artystyczne i rekonstrukcje – to najważniejsze elementy kilkudniowych obchodów 680. rocznicy lokacji Skalbmierza. Potrwają one od 2 do 5 czerwca.

Uczestnicy Eucharystii modlili się dzisiaj w intencji mieszkańców, parafian i społeczności Szkoły Podstawowej im. Stanisława ze Skalbmierza. Dziękowali Bogu za siedem wieków historii miasta i jej najwybitniejszego mieszkańca.

– Skalbmierska kolegiata pw. św. Jana Chrzciciela, zachwyca kunsztem w wielu aspektach. Jej niezmienne piękno wciąż trwa, fascynuje i gościnnie zaprasza, aby widzieć w niej coś więcej, niż tylko zabytek architektury skrywający różne artefakty – mówił dzisiaj w homilii biskup kielecki Jan Piotrowski.

– Rodziła się ona w określonym kontekście duchowym i kulturowym, dedykowana św. Janowi Chrzcicielowi, odważnemu świadkowi wiary, który w Jezusie Chrystusie, wcielonym słowie Bożym rozpoznał Baranka Bożego, naszego Pana i odkupiciela – podkreślał biskup. Nawiązał także historii miasta zaznaczając: To właśnie dla tego niebywałego miejsca na polskiej ziemi w 1342 r. król Kazimierz Wielki wydał akt lokacyjny na prawie średzkim.

Jak mówi ks. kan. Marian Fatyga, proboszcz w Skalbmierzu, pierwszy tydzień czerwca to od kilku lat zawsze szczególny czas dla miasta, dedykowany najsłynniejszemu mieszkańcowi, wybitnemu prawnikowi, kaznodziei i spowiednikowi św. Jadwigi Królowej – Stanisławowi ze Skalbmierza.

Tak jest i w tym roku, ale tym razem obchody łączą się z dodatkowym ważnym wydarzeniem – z 680. rocznicą lokacji. To jedno z najważniejszych wydarzeń w historii znamienitego niegdyś miasta – dlatego poświęcono mu dzisiejszą sesję naukową.

Najstarszy źródłowy przekaz o Skalbmierzu pochodzi z 1217 r. W tym okresie w miejscu obecnego Skalbmierza istniała osada, przez którą przebiegał prastary szlak handlowy. Prowadził on z ziem niemieckich przez Wrocław do Krakowa, Sandomierza i dalej aż na Ruś.

Ważną datą w dziejach Skalbmierza był 20 lutego 1342 r., gdy na Zamku Królewskim w Krakowie, król Kazimierz Wielki wydał dokument lokacyjny miasta Skalbmierza na prawie średzkim. Był to przełomowy moment w historii miasta. Najświetniejszy okres przeżywał Skalbmierz w XV i XVI w. Zaliczano go wówczas do tzw. miast drugiej kategorii. Prawa miejskie utracił po upadku powstania styczniowego.

Po zakończeniu Mszy św. organizatorzy zaprosili na sesję naukową do miejscowej szkoły podstawowej. Nadano jej tytuł: „Dziedzictwo materialne i duchowe kolegiaty w Skalbmierzu”. Prelegentami byli m.in. wykładowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wojciech Sowała przedstawił temat „Od Skarbimira do Skalbmierczyka. Kolegiata skalbmierska jako miejsce pamięci”.

– Skarbimir – palatyn Bolesława Krzywoustego, łączony jest z powstaniem i rozbudową Skalbmierza, przede wszystkim z fundacją kolegiaty. Uważa się, że nazwa Skalbmierz wzięła nazwę od jego imienia. Od niego zaczynam, a kończę na Stanisławie ze Skalbmierza czyli Skalbmierczyku, a konkretnie na jego epitafium ufundowanym przez ks. Teodora Czerwińskiego na początku XX w. – mówił.

Dr Agata Dworzak, adiunkt w Zakładzie Historii Sztuki Nowożytnej w Instytucie Historii Sztuki UJ, zauważyła, że bogate i zróżnicowane artystycznie wyposażenie kościoła w Skalbmierzu pozostawało dość długo poza obszarem badań naukowych. Najpełniej opisał je w 1927 r. monografista regionu ks. Jan Wiśniewski, a w latach 60. – autorzy katalogu zabytków sztuki w Polsce.

Obchody będą kontynuowane. Jutro w piątek 3 czerwca odbędzie się Dzień Sportu i specjalny turniej, a w sobotę – Wielki Test Wiedzy o Skalbmierzu.

Ciekawie zapowiada się także niedziela 5 czerwca. O godzinie 11.30 nastąpi przemarsz uczestników, grup rekonstrukcyjnych i pocztów sztandarowych ulicami miasta do kolegiaty. Tam o godzinie 12 odprawiona zostanie uroczysta Msza św. Później wydarzenie przeniesie się na rynek. W planie m.in. koncerty i pokazy walk.